Yeniliklerin kabul süreci: Çukurova Üniversitesi öğrencileri ile yapılan bir pilot çalışma

Abstract

Bu çalışmayla, yeni ürünlerin yayılma ve kabul süreci açıklanmaya çalışılmış ve VCD filmlerinin benimseme grupları arasındaki farklılıklar araştırılmıştır. Yapılan bu çalışmada tüketiciler; yenilikçiler, erken çoğunluk ve geciken çoğunluk olarak üç benimseme grubu içerisinde incelenmiştir. Tüketicilerin sınıflandırılmasında, daha önce literatürde yapılan çalışmalarda geçerliliği test edilmiş ölçekler kullanılmıştır. Veriler, 289 üniversite öğrencisinden oluşan bir örnek grubu üzerinde, toplam 48 soru ve ifade içeren bir anket formu ile toplanmıştır. 1960'lı yıllardan bu yana, yeniliklerin yayılması ve kabul süreciyle ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Bunun temel nedenlerinden birisi, piyasaya sürülen yeni ürünlerin önemli bir kısmının başarısız olmalarıdır. Pazarlama yöneticileri firma imajını korumak, maliyetleri indirmek ve başarısızlıkları azaltmak için, hedef kitlenin davranışlarını, yeni ürünlere yönelik tutumlarını, kişisel özelliklerini öğrenmek istemektedirler. Bu açıdan, yenilikçiler ve fikir liderleri kilit bir öneme sahiptirler. Özellikle, fikir liderleri aracılığıyla, yeni ürünlerin tanıtımı konusunda toplumun diğer kesimlerine ulaşılma imkanı vardır. Kulaktan kulağa iletişim yoluyla, fikir takipçileri, fikir liderlerinden etkilenebileceklerdir. Yenilikçi tüketiciler de, ürünleri ürün yaşam seyirlerinin ilk dönemlerinde satın almaları ve aynı zamanda fikir liderliği rolünü üstlenerek yeni ürünler hakkında çevrelerindeki tüketicilere bilgi aktardıklarından dolayı, pazarlamacılar açısından büyük öneme sahiptirler. Yapılan ampirik çalışmalar sonucunda da fikir liderlerinin ve yenilikçilerin, yeni ürünlerin yayılma ve kabul sürecinde önemli kişiler olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak, pazarlama yöneticilerinin, fikir liderlerini ve yenilikçileri, ürünleri hakkında diğer toplum üyelerine bilgi aktarmaları ve tavsiyede bulunmaları konusunda etkileyebilmeleri kolay değildir. Bu nedenle, pazarlama yöneticileri kitle iletişim araçlarını daha çok kullanmayı tercih etmektedirler.IV Pazarlamacılar kitle iletişim araçlarını kullanarak, hem hedef kitleyi doğrudan etkileyebilmek hem de toplumun küçük bir kesimini oluşturan yenilikçileri ve fikir liderlerini etkilemek suretiyle, hedef kitlenin tamamına ulaşmak isterler. Genel olarak yenilikçilerin ve fikir liderlerinin birbirlerine benzedikleri söylenebilir. Ancak fikir liderleri, her zaman, yeni çıkan bir ürünü ilk alanlar arasında yer almayabilir. Yenilikçiler ise, risk almayı daha çok seven bireylerdir. Yapılan birçok çalışmada da fikir liderleri, yenilikçi sınıfa değil, erken benimseyenler sınıfına dahil edilmişlerdir. Fakat yenilikçiler ile fikir liderlerinin gelir düzeyi, eğitim düzeyi, medyaya maruz kalma, katılımcılık, sosyal hareketlilik yönlerinden benzerlik gösterdikleri söylenebilir. Bu çalışmada yapılan analizler sonucunda, bazı davranışsal boyutlar ve demografik özellikler açısından, yenilikçiler, erken çoğunluk ve geciken çoğunluk arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.Elde edilen bulgular sonucunda, yenilikçilerin mağazaları dolaşmaktan ve VCD filmlerini incelemekten hoşlandıklarını, geciken çoğunluğun ise satıcıların tavsiyelerini almak istediklerini görmekteyiz. Yenilikçiler, hem erken çoğunluğa hem de geciken çoğunluğa göre medyayı daha fazla takip etmektedirler. Yenilikçiler, ailelerinin eğitim düzeyleri ve gelir düzeyleri yönünden de daha üst seviyedirler. Ayrıca, yenilikçilerin, evlerindeki teknolojik ürünlere sahiplik oranları yönünden de diğer iki gruptan üstünlükleri vardır. Bu ve benzeri çalışmaların bulgularına dayanarak, yemliklerin kabulü sürecinde tüketicilerin yenilikçiler, erken çoğunluk ve geciken çoğunluk şeklinde sınırlandırılabilmesi ve böylece her grup için farklı pazarlama stratejilerinin geliştirilmesi mümkün olabilecektir. Anahtar Kelimeler: Tüketici Davranışı, Yeniliklerin Yayılması, Yeniliklerin Kabul Edilmesi, Yenilikçilik, Fikir Liderliği, Pazarlama İletişimi

Within this study, it was attempted to explain the diffusion and adoption of new products and determine the comparision of adopter categories of VCD films by the field study. Consumers were categorized into three groups as innovators, early majority and late majority in this study. For this classification, the scales tested and validated in the earlier studies were used. Using a questionnaire containing total 48 items, the data were collected from a selected sample of 289 undergraduate students. Since 1960s, it has been researched about diffusion and adoption of innovation.One of the main reasons of many researches is to find a solution to the failure of new products. Marketing managers want to find out consumer behavior in order to keep the image of their firms, to decrease the failure rate, and to reduce costs. That's why attitudes and behaviors of innovators and opinion leaders are important for the companies. Particularly, it is possible to attain other members of the social system by opinion leaders and consequently opinion seekers can be influenced by word of mouth communication. Innovators are so significant for marketers as they purchase new products at early stages of product life cycle and also recommend new products to other indivuduals as opinion leaders. Also many empirical studies have found that opinion leaders and innovators are key consumers affecting the diffusion and adoption of a new product. However, it is not easy for marketing managers to exert an influence upon opinion leaders and innovators for advising and giving information about new products to the rest of members of a social system. Hence, marketing managers prefer to use more mass media communication. Using mass media, they both want to affect target market directly and influence innovators and opinion leaders to access target market.VI Generally, innovators and opinion leaders have similiar personal traits. However, opinion leaders are not always included in early purchasers of a new productln spite of opinion leaders, innovators are ready to take- more risk. In most of the studies, opinion leaders have been included in early adopters not in innovators. But, it might be said that opinion leaders are similar to innovators with respect to income and education level, exposuring to media, social participation, and social mobility. As a result of this study, it was found significant differences among innovators, early majority and late majority with respect to some behavioral dimensions and demographic characteristics.The findings indicated that innovators prefer to walk in stores and look into VCD films, but on the contrary late adopters prefer to get advise of salespeople in the market. Innovators have greater exposure to mass media communication channels than the others and have a higher level of education than early majority and late majority. Also, innovators have superiority regarding the ownership of technological households. Based on these type of studies, it would be possible to categorize consumers as innovators, early majority and late majority and create different marketing strategies for these adopter groups. Keywords: Consumer Behavior, Diffusion of Innovation, Adoption of Innovation, Innovativeness, Opinion Leadership, Marketing Communication