Şita`iyye nesiplerinde dil, anlatım ve muhteva özellikleri

Abstract

ÖZET ŞİTÂ'İYYE NESİBLERİNDE DİL, ANLATIM VE MUHTEVA ÖZELLİKLERİ Döndü AKARCA Yüksek Lisans Tezi, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Danışman : İ. Çetin DERDİYOK Eylül 2003, 224 sayfa Bu çalışmada, kaside nesipleri içinde şitâ'iyyelerin yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Bir bakıma, Divan şiiri içinde şitâ'iyyelere verilen önem açığa çıka- rılmıştır. Çalışma, kışı konu edinen şitâ'iyye metinlerinin önce dil, sonra anlatım ve içerik açısından incelenmesinden ibarettir. Çalışmanın ` Dil ve Anlatım ` başlıklı bölümünde, kelime kadrosu ve edebî sanatlar üzerinde durulmuştur. Bununla şitâ'iyyelerin sözcük varlığı ortaya çıkarılmıştır. Edebî sanatlar ise, hem dil hem de anlatımı etkilemesi yönüyle önemli görülmüştür. Bunlarla kışı çağrıştıran kelimeler ve şâirlerin dili kullanmadaki hünerleri açığa çıkarılmıştır. ` Anlatım ` konusunda şitâ'iyye şâirlerinin kullandığı teknikler ortaya koyularak, bunlar beyitlerle örneklendirilmiştir. Şitâ'iyyelerde asıl anlatım biçimi olarak tasvîri anlatımın kullanıldığı tespit edilmiştir. Bunun ortaya çıkarılmasında dil unsurunun da etkisi büyük olmuştur. ` İçerik ` bölümünde, şitâ'iyyelerin ` kışı ` konu edinen kaside nesipleri olduğu ispatlanmıştır. Bununla birlikte şitâ'iyyelerde farklı temalara yer verildiği ortaya çıkmıştır. Şitâ'iyyelerde dönemin sosyal, kültürel ve tarihî özelliklerine ışık tutan yönlere de değinilmiştir. Çalışmamızda şitâ'iyyelerle ilgili sıradan incelemelerin dışına çıkılmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler : Divan şiiri, kaside, nesip, şitâ'iyye, şitâ

11 ABSTRACT ASPECT OF LANGUAGE, EXPRESSION, CONTENT OF THE FLATTERER PARTS IN OTTOMAN FLATTERER POEMS Döndü AKARCA Thesis of Master of Arts, Main Branch of Arts of The Turkish Language and Literary Advisor: Associated Professor Dr. İ. Çetin DERDİYOK September 2003, 224 pages In this study, it was aimed to determine the place of flatterer parts in the flatterer poems of Ottomans. In one point, the importence which were given to the flatterer parts in the Ottoman poetry. The study is just examination of the flatterer texts which mentions winter, first in the expression second in the content. In the chapter of` Language and Meaning ` of the study, the order of words and literary arts were focused on. The wealth of words were introduced thereby. As for lite rary arts, they were considered as important in language and expression. The words which imply winter and the skillhow much poets use the language effectively. On the expression, showing the techniques which şitaiyye poets used, they were illustrated with couplets. As the main expression manner of the flatterer parts, descriptive expression were shown to be used. In the chapter of` Content `, it was proved that the introduction parts of the flat terer poems mentions winter which focuses on winter. However, it appeared that diffe rent subjects were written in the flatterer parts. In the flatterer parts, the aspects which lights the social, historical and culturel properties of its period were explained. In our study, it was worked to write out ordinary examinations concercing in flatterer parts. Key words: Classical Ottoman Poetry, introduction of the flatterer poems, flatterer parts, winter