Sağlık ve sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye`de sağlık sektörü ve harcamaları

Abstract

ÖZETSAĞLIK VE SAĞLIK HARCAMALARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNEETKİSİ: TÜRKİYE'DE SAĞLIK SEKTÖRÜ VE HARCAMALARICemil Serhat AKINYüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim DalıDanışman: Yrd. Doç Dr. Neşe ALGANNisan 2007, 117 SayfaBu çalışmada sağlık kavramı ve sağlık hizmeti hakkında genel bilgiler verilmiş,günümüzde gelişmiş toplumlarda giderek önem kazanan sağlık ekonomisi hakkındaaçıklamalarda bulunulmuştur. Çalışmada aynı zamanda Sağlık Harcamaları ile EkonomikBüyüme arasındaki ilişki incelenmiş, bu inceleme yapılırken Ekonomik gösterge olarak KişiBaşına Düsen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (KBDGSYİH), Temel Sağlık Göstergeleri olarakBebek-çocuk Ölüm Hızı, Doğumda Yaşam Beklentisi, Kaba Ölüm Oranı, göstergelerikullanılmıştır. Bu çerçevede 1994-2004 yılları arasında Türkiye'nin KBDGSYİH'sı ile,Türkiye'nin temel sağlık göstergelerindeki değişimler birlikte değerlendirilmiştir.Temel sağlık göstergelerinde ilerleme kaydedebilmek için gerçekleştirilen sağlıkharcamalarının yapısının belirlenmesi ve bu harcamaları etkileyen faktörlerin tespit edilmesiönem arz etmektedir. Bir ülkenin sağlık harcamalarının yapısı ortaya konarken sağlıksistemlerinin belirleyici unsur olması sebebiyle, çalışmada öncelikle Türkiye'nin sağlıksistemi hakkında bilgi verilmiş daha sonra sistem içerisinde gerçekleştirilen toplam sağlıkharcamaları ortaya konmuştur. Türkiye'nin sağlık harcamaları yapısı incelendiğindegerçekleşen harcamalar içerisinde en büyük payın ilaç harcamalarına ait olduğu saptanmış, buyüzden ilaç harcamalarının altında yatan nedenler ulaşılan veriler ışığında tartışılmıştır.Çalışma kapsamında Türkiye sağlık ve ilaç harcamalarının büyük bir bölümünü gerçekleştirensosyal güvenlik kurumları incelenmiş, sağlık ve ilaç harcamaları 1998-2005 yılları esasalınarak ayrıntılı veri setleri ile ortaya konmuştur. Çalışmada ayrıca OECD ülkeleri sağlık veilaç harcamaları incelenerek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ile ilişkilendirilmiş ve sağlıkharcamaları bakımından Türkiye ile karşılaştırılmıştır.Anahtar Kelimeler:Sağlık, Kişi Başı Gelir, Sağlık harcamaları, Büyüme, İlaç harcamaları.

ABSTRACTEFFECT OF THE HEALTH AND HEALTH EXPENDITURE ON ECONOMY,TURKISH HEALTH SECTOR AND EXPENDITURES FOR HEALTHCemil Serhat AKINMaster Thesis, Department of EconomicsSupervisor: Yrd. Doç Dr. Neşe ALGANApril 2007, 117 PageThis research provides general information about the health care concept and thehealth care services in addition to some explanations on the health economy, which graduallybecomes prominent in developed countries of today. The research also addresses the relationbetween health expenditures and economic growth. The research uses ?Gross NationalProduct per capita?, ?Child-Infant Mortality Rate?, ?Life Expectancy at Birth and ?GrossMortality Rate? as economic and basic health indicators. In this framework, Turkey?s GrossNational Product per capita in 1994-2004 and the changes in Turkey?s basic health indicatorsare evaluated together.Determining the structure of health expenditures and identifying the factors thatinfluence such expenditures are vitally important in terms of improvement of healthindicators. For the health systems are determinant factors in a country?s health structure, theresearch first provides information on Turkey?s health care system and then presents the totalhealth expenditures realized within the system. When the structure of Turkey?s healthexpenditure is examined, it is observed that the expenditures for drugs have the largest sharein realized expenditures; therefore, the research discusses the reasons behind the drugexpenditures in the light of the accessed data. The research also examines the social securityinstitutions that account for major portion of the health and drug expenditures in Turkey andpresents comprehensive data sets covering the health and drug expenditures between thedatum years 1998-2005. Furthermore, the research also examines the health and drugexpenditures of OECD countries, correlates such data with Gross National Product of thesecountries, and compares them with the health expenditures in Turkey.Key Words: Health, Per Capita Income, Health Expenditure, Development, PharmaceuticalExpenditure