Aksaray`da vakıf kültürüne bir örnek: Karamanoğlu Mehmet Bey Camii Vakfı (19. Yüzyıl)

Abstract

Vakıf, genel olarak insanların elindeki malının bir kısmını veya tamamını Allah'ın rızasınıkazanmak için sarf etmesidir. Bu düşünce ile 19. yüzyılda Aksaray'da birçok yeni vakıfkurulduğu gibi daha önceki dönemlerde kurulan vakıfların önemli bir kısmı da faaliyetlerinidevam ettirmiştir. Vakıfların gelirleri genellikle buğday, arpa, çavdar, burçak vb. mahsullerile bostan, kovan ve kırmızı boyadan elde edilen öşür hisselerinden oluşmaktadır. Bununyanı sıra bağ, bahçe, değirmen, han ve dükkân gibi yerlerden elde edilen kiralar da vakıflarıngelirleri arasında yer almaktadır. Aksaray için tarihi bir öneme sahip olan KaramanoğluMehmet Bey Camii, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde inşa olunmuş ve daha sonrakiyıllarda onarım görerek günümüze kadar ulaşmıştır. Bu cami arşiv kayıtlarındaKaramanoğlu İbrahim Bey Camii, Karamanoğlu Camii ve Cami-i Kebir (Ulu Camii)şeklinde geçmektedir. 19. yüzyılda camide mütevelli, imam, hatip, müezzin, ferraş vb. görevyapmaktadır. Bu görevlilere genellikle günlük yarım ilâ iki akçe arasında bir ücret ödenmişve bunun yanı sıra vakfın senelik gelirlerinden de belirli hisseler verilmiştir. KaramanoğluMehmet Bey Camii Vakfı'nın gelirlerini genellikle Aksaray'ın merkeziyle köy vemezralarından elde edilen öşür hisseleri oluşmaktadır. Elde edilen gelirler ile camide görevliolan kişilerin maaşları ödenmiş ve bunun yanı sıra caminin tamir, kilim, perde, aydınlatma,vergi vb. masrafları karşılanmıştır.

In general, the foundation is people's spending some or all of their properties in order to getthe sake of Allah. With this thought, many new foundations were established in Aksaray in19th century and a considerable part of the foundations that were established in previousperiods continued their activities in these years. The incomes of the foundations geneallyconsisted of the share of the tithe obtained from the sale of wheat, barley, rye, vetch andincomes from greenhouses, beehives, red dye. Besides, rents obtained from places likevineyards, gardens, mills, inns and shops were among the incomes of the foundation. Karamanoğlu Mehmet Bey Mosque,which has a historical importance for Aksaray, was built during the Anatolian Seljuk Stateand manages to come up to this day with various repairs in the following years. This mosqueis mentioned as Karamanoğlu Ibrahim Bey Mosque Karamanoğlu Mosque and GrandMosque in the archive records. In the 19th century, trustee, imam, orator, muezzin andferrash were serving in this mosque. Generally these dues were paid a fee of between halfakches and two akches per day, as well as certain shares of the foundation's annual income.The revenues of the Karamanoğlu Mehmet Bey Mosque Foundation mostly consist of therents money obtained from the villages and the arable fields of Aksaray, such as Rumdiğin,Sorsoy, Göstük and Dadasun as well as rent income obtained from some localities. With therevenues obtained, the salaries of the people in charge of the mosque were paid and theexpenses of repair, rug, mat, lighting of the mosque were met.Science Code : 116114Key Words : Aksaray, Foundation, Karamanoğlu Mehmet Bey Mosque Foundation, 19thCentury.Page Number : 171Supervisor : Faculty Member Selahattin SATILMIŞ of the people in charge of the mosque were paid and the expenses of repair, rug, mat, lighting of the mosque were met.