İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yaşam kalitesini algılama düzeyleri ve mesleki tutumlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, Adana ili merkez ilçelerindeki ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları ile mesleki tutum düzeylerinin belirlenmesi ve bunların bazı değişkenler açısından anlamlı farklılıklar gösterip göstermediğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı tarama modelindedir. Verilerin toplanması amacıyla 13 devlet ve 2 özel okul olmak üzere 15 ilköğretim okulunda görev yapan öğretmenlere ulaşılmış, araştırmaya gönüllük esasına dayalı olarak toplam 414 öğretmen katılmıştır. Okul Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Öğretmen Tutumu Ölçeği uygulanarak elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra t-testi, varyans analizi, Kruskall Wallis ve Mann-Whitney U analizleri kullanılmıştır.Araştırma sonucunda öğretmenlerin okullarının yaşam kalitesini genel olarak orta düzeyin biraz üzerinde olumlu algıladığı, erkek öğretmenlerin okul yönetimine yönelik algılarının bayan öğretmenlere göre daha olumlu olduğu, 40 yaş ve üzerindeki öğretmenlerin okuldaki öğretmenleri, okul yönetimini ve öğrencileri daha olumlu algıladığı görülmüştür. Bekâr öğretmenlerin kendi statülerine, eğitim enstitüsü ve eğitim yüksek okulu öğretmenlerinin öğretmenlere yönelik algıları daha olumlu olurken, mesleki kıdemle birlikte öğretmenlerin okula yönelik duyguları ve okul yaşam kalitesi algılarının da olumlu yönde arttığı saptanmıştır. Okulun sosyo-ekonomik düzeyi ve öğretim şekli öğretmenlerin öğretim programına yönelik algılarında farklılık yaratmazken, sınıf mevcudu azaldıkça öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algılarının da daha olumlu olduğu belirlenmiştir.Öğretmenlerin mesleklerine karşı tutumlarının genel olarak orta düzeyde ve olumlu olduğu, erkek öğretmenlerin ?İnsancıl Düşünsel Yaklaşım? boyutunda bayan öğretmenlere göre anlamlı derecede daha olumlu tutuma sahip oldukları, 40 ve üzeri yaş grubundaki öğretmenlerin mesleki sorumluluklarının daha yüksek ve ayrımcılığa karşı daha duyarlı oldukları saptanmıştır. Bekâr öğretmenlerin evli öğretmenlere göre daha olumlu öğretmen tutumu içinde oldukları, çocuk sahibi olup olmama durumunun öğretmenlerin öğretmen tutumunda farklılaşma yaratmadığı belirlenmiştir. Eğitim Enstitüsü mezunu öğretmenler diğer fakültelerden mezun olan öğretmenlere göre ve Lisans Tamamlama programı mezunu öğretmenler Eğitim Enstitüsü mezunu öğretmenlere göre anlamlı derecede daha fazla mesleki sorumluluk sahibi ve ayrımcılığa karşı daha duyarlı oldukları saptanmıştır. Mesleki kıdemi 20 yıl ve üzeri olan öğretmenlerin mesleki sorumlulukları daha yüksek ve ayrımcılığa karşı daha duyarlıdırlar. Üst sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda görev yapan öğretmenlerin öğrenci ve öğrenmeye karşı tutumları alt sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda görev yapan öğretmenlere göre daha olumludur. Öğretmenlerin mesleğe, öğrenci ve öğrenmeye karşı tutumları ve öğretmen tutumları öğrenci sayılarına göre farklılaşmamaktadır.Anahtar Kavramlar: Öğretmenlik Mesleği, Tutum, Mesleki Tutum, Okul Yaşam Kalitesi.

This study aims to determine the perception of school life quality and level of professional attitudes of teachers in primary schools which are located in Adana central province and to reveal whether these differ significantly with respect to certain variables. Quantitative research methods have been utilized in the present study. 414 volunteer teachers in 15 primary schools (13 public schools and 2 private schools) located in the province at stake paritcipated the study. T-Test, analysis of variance, Kruskal Wallis Analysis and the Mann-Whitney U Test have been employed as well as descriptive statistics in analyzing data collected through the Quality of School Life Scale (QSL) and Professional Attitude Scale (PAS) administered to the teachers.The study reveals that the teachers? positive perception about their school life quality is over average and that male teachers perceive the administration staff of their school more positively than female teachers and that teachers aged 40+ perceive their collegues, the administration staff and students more positively. It has been determined that single teachers perceive their own status more positively and those graduating from the institutes of education and colleges of education perceive their collegues more positively. Besides, it has been revealed that professional experience of teachers influences their perception of school life quality and attitudes towards their school. It has been alse determined that teachers perceive school life quality more positively as the number of students per classroom decreases whereas socio-economic status and instructional methodology of school have no effect on their perceptions about the curriculum.The study indicates that teachers? professional attitude, in general, is over average and positive and that male teachers have significantly more positive attitude than female teachers with respect to ?Spiritual Humanistic Approach? and that teachers aged 40+ are professionally more responsible and remain less indifferent to discrimination. In addition, this study reveals that single teachers have more positive professional attitude than married teachers and that teachers? being parents do not significantly influence their professional attitude. It also indicates that teachers completing an undergraduate programme are professionally more responsible and less indifferent to discrimination than those graduating from the institutes of education and that the latter than those graduating from other faculties. Teachers with over twenty years of experience are professionally more responsible and less indifferent to discrimination. Teachers in schools of high socio-economic level have more positive attitude towards students and learning than their collegues in schools of low socio-economic level. Teachers? attitudes towards their pofession, students and learning as well as their professional attitude is largely determined by determined the number of students per classroom.Keywords: Teaching Profession, Attitude, Proffessonal Attitude, Quality of school life.