Kemoterapi uygulanan lösemili hastalarda planlanmış bir ağız bakımı yönteminin, ağız içi maya enfeksiyonları ve diğer komplikasyonların önlenmesindeki etkililiğinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırma, kemoterapi uygulanan lösemili has talarda planlanmış bir,, ağız `bakımı yönteminin ağız içi maya enfeksiyonları ve diğer komplikasyonların önlenme- sindeki etkililiğinin incelenmesi amacıyla klinik deneyi şeklinde yapılmıştır. Bir klinik deney olarak planlanan araştırmaya, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları Kliniği Hematoloji Birimi 'nde Ekim 1989-Ocak 1993 tarih leri arasında yatan hastalar alınmıştır. Araştırmanın örnekl emini, 20 deney, 20 kontrol grubu olmak üzere ağı- zmda maya enfeksiyonu, ağız komplikasyonları, takma diş veya. çıkarılabilir protezi olmayan hastalar oluşturmuş tur. Hastaların ilk yattıkları gün ağız değerlendirmesi yapılmış ve mikolojik kültür alınmıştır. Kültürler Ege Üniversitesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Mikoloji Laho ra tuvarı'nda değerlendirilmiştir. Her Pazartesi ve Per şembe günleri Hematoloji Laboratuvarı'nda lökosit+trom- bosit ve diğer kan tetkikleri yapılmış, ayrıca tedaviyi yürüten doktor tarafından her hastanın periferik yayması yapılmıştır. Kültürler 7, 14 ve 28. günlerde tekrarlan mıştır o Hastanın ağız sağlığı araştırmacı tarafından her gün değerlendirilmiş, değerlendirmede University of Nebraska Medical Center tarafından geliştirilen Ağız Sağ-134 lığı Değerlendirme Rehberi kullanılmıştır. Ayrıca araş tırmacı tarafından ağrı ve ağız kokusu değerlendiril miştir. Diş debrisinin değerlendirilmesinde Green ve Vermillion tarafından geliştirilen `Basitleştirilmiş Ağız Hijyeni İndeksi`nin birinci bölümü olan `Debris İndeksi` kullanılmıştır. Hastalara araştırmacı tarafından diş fırçalama yöntemi öğretilmiş, her gün üç kez diş fırçalayıp dört kez % 1 sodyum bikarbonat solüsyonu ile gargara yapmala rı sağlanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik, Yates düzeltmesi testi, Fhiser kesin ki-kare testi, İki orta lama arasındaki farkın önemlilik testi kullanılmıştır. Hastaların % 70.00' inde oral kandidiyazis, % 70.00'inde kanama, % 50.00'sinde stomatitis, % 60.00» ında gingivitis, % 15.00'inde anguler şeilitis, % 10.00' unda herpes simpleks enfeksiyonu, % 10.00'unda kserosto- mi, % 75.00' inde ağrı, % 35.00' inde ağız tadı değişikli ği, % 80.00' inde halitosis geliştiği saptanmıştır. Uygulanan ağız bakımının hastaların debris puan ortalamalarını, ağız sağlığı puan ortalamalarını düşür düğü, maya enfeksiyonu (oral kandidiyazis), stomatitis, gingivitis, ağrı, çiğneme ve yutma güçlüğü ve halitosis' in önlenmesinde etkili olduğu, kanama, anguler şeilitis, herpes simpleks, kserostomi ve tat değişikliğinin önlen mesinde etkili olmadığı saptanmıştır. Kültürlerde en fazla üretilen maya mantarının Candida Albicans olduğu belirlenmiştir.

S TJ M M A R Y This research has been designed to find out the prophylactic effects of a mouth care prograrae consisted as three times daily t&bthbrushing and four times mouth washes with % 1 sodium bicarbonate solution on the oral complications of patients with acute leukemia receiving chemo therapy. The acute leukemic patients who here hospitalized in Ege University Heamathology Department of Internal Disease Clinic between October 1989-January 1993 for chemotherapy, were included in this experimental clinical research. The sample group consisted of twenty patients in control group, twenty in experiment group who were noted not to have oral yeast infection as proved by the first mouth mycologyc cultur or not to.A have other oral complications, denture or other removable prothesis in the first admission day. Oral mycologyc cultur was taken and repeated each seven day (1, 7, 14, 21, 28). Culturs were examiiied in Ege University Mycology Department of Medical Faculty. Oral Assesment Guide of University of Nebraska Medical Center was used to assess oral status of patients five days a week for a duration of 28 days. And pain and halithosis were assessed by researcher. To assess debris conditions The Debris Index136 component a Simplified Oral Hygiene Index developed by Green and Yermillion was used. Platelet and leukocytes number were accounted in Heamatholegy Laboratory of Heamathology Department. Leukocytes and neutrofiles were accounted by doctor who treated the patient. Too thb rushing and mouthwashing method was demons trated and % 1 sodium bicarbonate solution given to patients by researcher. Percentage distributions, Yates corrections test, chi-square Fisher test and the importance test of the differences between averages (t test) were used in the evaluation of the data. It was determined that 70. `00 % of patients had oral candidiyasis, 70.00 % hemorrhages, 60.00 % gingivi tis, 50.00 % stomatitis, 15.00 % angular cheilitis, 10.00 % herpes simplex infection, 10.00 % kserostomi, 75.00 % pain, 35.00 % altered taste and 80.00 % had halithosis. It was determined that oral care method used in this research decreased debris score and oral assessment score and it prevented oral candidiasis, stomatitis, gingivitis, pain, hardeness of mastication and swallo wing and halitosis but was not effective to prevente hemorrhages, anguler cheilitis, herpes simplex infections, kserostomia, and altered taste. Candida albicans was the most isolated organism.