Fonksiyonel olmayan tutumlar ölçeği`nin geçerliği üzerine bir çalışma

Abstract

79 ÖZET Bu çalışmanın amacı, Beck'in bilişsel kuramından hareketle A.T. Beck ve A.N. Weissman tarafından geliştirilen ve kişileri depresyona yatkın kıldığı varsayılan tutum ve inançları ölçmeye yarayan Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği'nin (FOTO) Türk hasta örneklemindeki geçerliğini araştırmaktır. Ülkemizde, öğrenci örneklemi üzerinde geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılan FOTÖ'nün klinik örneklem üzerindeki geçerlik çalışması toplam 96 kişiden oluşan 32'şer kişilik üç ayrı denek grubuyla yürütülmüştür. Birinci grup, major depresif bozukluk tanısı almış deneklerden oluşan Deney Grubu'dur. İkinci grup major depresif bozukluk tanısı dışında herhangi bir psikiyatrik bozukluk tanısı alan deneklerden oluşan Kontrol I grubudur. Üçüncü grup ise, hiçbir psikiyatrik ve medikal tanı almamış deneklerden oluşan Kontrol II grubudur. FOTÖ'nün eş zaman geçerliğini incelemek amacıyla major depresif bozukluk gösteren deneklerinin FOTO ve ölçüt olarak alınan BDÖ puanlan arasındaki korelasyon katsayısı r=.63 olarak saptanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği major depresif bozukluk gösteren deneklerin ortalama FOTO puanı ile normal deneklerin ortalama FOTO puanının karşılaştırılması ile yapılmış ve depresif deneklerin ortalama FOTO puanı normal deneklerinkine göre anlamlı biçimde yüksek olduğu bulunmuştur.80 Ölçeğin yapı geçerliği, ayrıca, major depresif bozukluk gösteren deneklerle depresif olmayan psikiyatrik deneklerin ortalama FOTO puanının karşılaştırılması ile de yapılmış ve depresif deneklerin ortalama FOTO puanı depresif olmayan psikiyatrik deneklerin ortalama FOTO puanına göre anlamlı biçimde yüksek olduğu bulunmuştur. Major depresif bozukluk gösteren deneklerin ortalama FOTO puanı yaşa, cinsiyete ve medeni duruma göre değişmezken eğilim durumuna göre değişmektedir. Bu sonuca göre ilk-ortaokul mezunlarının ortalama FOTO puanlan lise ve üniversite öğrencilerinaıkine göre anlamlı biçimde daha yüksektir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular FOTÖ'nün eş zaman ve yapı geçerlikleri açısından yeterli bir ölçek olduğunu düşündürmektedir. Ancak çalışmanın sınırlı sayıda bir örneklemle yürütüldüğü gözönüne alınarak, ölçeğin bu aşamada araştırma amacıyla kullanılması ve ayırıcı tanı koymak amacıyla yararlanılmaması gerektiği önerilebilir.

81 SUMMARY The aim of this study was to examine the validity of Dsyfunctional Attitudes Scale (DAS), developed by A.N.Weissman & A.T. Beck (1978), with a sample of Turkish psychiatric patients. Based on Beck's cognitive theory of depression, DAS assesses depressogenic attitudes and beliefs that are argued to predispose individuals to depression. Three groups of subjects were employed in the study: The first group consisted of 32 patients diagnosed as major depfessives. The second consisted of 32 non depressed psychiatric patients and, finally the third group consisted of 32 non psychiatric and non medical subjects. The concurrent validity of DAS was evaluated by examining the relation between DAS and BDI scores of the depressed patients which were found to be significantly correlated (r =.63, p < 0.05). The construct validity, on the other hand, was examined through comparison of mean DAS scores of the three groups employed in the study. The mean DAS score of the depressed patients was found to be significantly higher than the mean DAS scores of both the psychiatric and the normal subjects, indicating a satisfactory level of construct validity. With regards to the DAS scores of the subjects diagnosized as major depressives, no significant differences were found between different82 age, sex and marital status groups. However, significant difference was found between different levels of education. The mean DAS score of elementary and junior high school graduates was found to be significantly higher than those of senior high school and university graduates. Although DAS was found to be valid for use with Turkish psychiatric patients, because of the limited number of subjects used in the study, DAS should only be used for research purposes and not be employed for differential diagnosis. **