Bir monoamin oksidaz inhibitörü olan deprenilin yaşlanmada sıçan karaciğer ve böbrek dokularına etkileri

Abstract

ÖZET Yaşlanma hem yaşa bağlı olarak gelişen bir dizi değişikliklerden hem de hastalanma ve ölüm olasılığının giderek artan bir şekilde ilerlemesinden sorumlu olan değişikliklerin toplamıdır. Yaşlanma olayının açıklanmasında bir dizi teori öne sürülmüştür. Serbest radikaller tarafından meydan gelen hasarlama `yaşlanmanın serbest radikal teorisi` olarak tanımlanmış ve bu olayda rol oynayan en önemli faktörlerden biri olarak kabul edilmiştir. Doğada serbest radikaller, eşleşmemiş bir elektron taşıyan atom ya da atom grupları olarak bulunurlar. Kısa-ömürlü olan bu ürünler hücre membranlarmı, DNA ve proteinleri hasara uğratırlar. Hücreleri serbest radikallerin etkilerinden koruyan enzimatik (SOD ve katalaz) ve nonenzimatik sistemler mevcuttur. Çalışmanın amacı; genç ve yaşlı sıçan karaciğer ve böbrek dokularında lipid peroksidasyon ürünlerinin göstergelerini ve antioksidan enzim aktivitelerini belirleyerek fizyolojik yaşlanmada serbest radikallerin etkilerini araştırmaktır. Serbest radikal kaynağı olarak monoamin oksidaz (MAO) enzim düzeyleri de araştırılmıştır. Ardından bir MAO inhibitörü olan deprenil verilerek bu ajanın MAO inhibisyonunu sağlayarak oksidan stresin oluşum kaynaklarından birini engellemesi ve böylelikle olası olumlu etkilerinin araştırılması planlanmıştır. Çalışma iki aşamadan oluşmuştur: İlkinde genç (2-3 aylık, n=10) ve yaşlı (16-18 aylık, n-10) sıçanlarda karaciğer ve böbrek dokularında MAO, MDA, dien konjugatları, SOD ve katalaz aktiviteleri tayin edilmiştir. İkinci aşamada ise deprenil uygulanarak (25 mg/kg i.p.) aynı dokularda benzer parametreler araştırılmıştır. Sonuçta yaşlı sıçanların karaciğer ve böbrek dokularında MAO aktivitesinde ve lipid peroksidasyon göstergelerinde anlamlı yükselmeler saptanmış, SOD ve katalaz düzeylerinde ise hafif bir düşüş izlenmiştir. MAO inhibitörü olan deprenilin uygulanımının ardından MAO aktivitesinde, MDA ve dien konjugatları düzeylerinde anlamlı düşüşler saptanmıştır. Bu bulgular fizyolojik yaşlanmada 65artmış MAO aktivitesinin ve lipid peroksidasyonunun rol oynadığını göstermektedir. Bu aktivitenin inhibisyonunun yaşlı dokularda izlenen artmış lipid peroksidasyonunu ve oksidan stresi azaltarak yaşlanma olayının kontrolünde etkili olabileceği sonucuna varılmıştır. 66

SUMMARY Aging is the accumulation of changes responsible for both the sequential alterations that accompany advancing age and the associated progressive increases in the chance of disease and death. Many theories have been advanced to account for the aging process. Damage by free radical reactions has been considered as `free radical theory of aging` and been accepted as one of the most important theories in this process. Free radicals exist in nature as an atom or groups of atoms that carry an unpaired electron. These products are short-lived, but they alter and ultimately damage cell membranes, DNA and proteins. There are several mechanisms that protect the cell from free radical damage such as enzymatic (SOD and Catalase) and nonenzymatic. The aim of our study was to assess the role of free radical species in physiological aging by determining the lipid peroxidation products and antioxidant enzyme levels in young and old rat livers and kidneys. One of the sources of free radicals; Monoamine oxidase (MAO) enzyme levels were also determined. In the second phase, the same parameters were determined after administration of a MAO inhibitor; Deprenyl, to search if this agent has any beneficial effects in reducing oxidant stress via inhibition of MAO activity. The study consisted of two phases: In the first; MAO, dien conjugates and MDA levels, SOD and catalase acitivites in the young (2-3 months old, n=10) and old (16-18 months old, n=10) rat livers and kidneys were studied. As the second phase, the same parameters were determined in young and old rat livers and kidneys after administration of the MAO inhibitor; Deprenyl (25 mg/kg i.p.). The results showed that MAO activities and lipid peroxidation cause marked increases in old rat liver and kidneys while slight decreases can be observed in SOD and catalase activites in the same group. Administration of a MAO inhibitor 67decreased the MDA and diene conjugate levels as well as inhibiting MAO activities. These results confirm the role of increased lipid peroxidation and MAO activity as one of the causative factors in physiological aging. Inhibition of this activity can reduce the increased lipid peroxidation and oxidant stress observed in old tissues and therefore may contribute to the control of aging process. 68