Üst düzey yönetici hemşirelerin yetke (otorite) anlayış ve devri konusundaki eğilimleri ve uygulamaları

Abstract

130 ÖZET İş gördürmek amacıyla bir araya getirilmiş insanların, kurulmuş düzen içerisinde uyumunu sağlamak otoritenin görevi, uyumu sağlatmak ise yönetim işidir. İnsanları örgüt amaçlarını gerçekleştirmeye yöneltme, bu uğurda yapılan tüm çalışmaları ahenkleştirme, yönetsel güç olan yetke sayesinde başarılabilir. Yönetici hemşireler, sağlık kuruluşunun başarısını kolayca etkileyebildikleri için hastane yönetiminde önemli rol oynarlar. Kurumsal planlama ve programlamaya katılmaları ve sağlık kurumundaki diğer yöneticilerle karşılıklı olarak birbirlerini etkilemeleri beklendiği için, gittikçe artan sorumluluk ve otorite sahibi olmaları gerekmektedir. Yönetici hemşirelerin, hemşirelik hizmetlerinin çağdaş ve bilimsel düzeyde verilebilmesi, etkin kılınması için, oluşturulacak etkili yönetim çerçevesi içerisinde, kendisine bağlı bulunan hemşireler üzerinde bilimsel, çağdaş ve demokratik değerlere uygun bir otorite oluşturması ve bu kapsamda iş uyumu, iş doyumu ve verimliliğin artırılması için gerekli çalışmaların yapılmasına gereksinim vardır. Bu çalışma, yönetici hemşirelerin yetke (otorite) anlayış ve devri konusundaki eğilimlerinin ve uygulamalarının tanımlanması amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma, tanımlayıcı bir araştırma olarak yapılmıştır, izmir metropolündeki hastanelerde çalışan 27 üst düzey yönetici hemşire araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, hemşirelerin sosyo-demografik ve kurumsal özelliklerini; yetke anlayış ve devri konusundaki eğilim ve uygulamalarını içeren bir anket formu uygulanarak elde edilmiştir. Araştırmada veriler sayı ve yüzdelik hesaplan, korelasyon analizi, Kruskal Wallis tek yönlü varyans analizi ve ileri analiz olarak Mann Whitney U testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular değerlendirildiğinde yönetici hemşirelerin yetkeyi; Bilgi ve uzmanlık yeteneklerinin ortaya koyduğu, ikna etme ve takip ettirme gücü ile akıl, zeka, doğruluk, tecrübe gibi kişisel niteliklere dayanan organizasyon ve yönetmelikten kazanılan hiyerarşik iktidar kuvveti olarak tanımladıkları bulunmuştur. Otorite kavramının anlamına ilişkin yönetici hemşirelerin görüşleri ile yaşlan, yönetici olarak çalışma yıllan, kendilerine bağlı çalışan personel sayılan arasında ilişkiler saptanmıştır.131 Ayrıca yönetici hemşireler yetki devrini; Yöneticinin astlarına yetenekleri ölçüsünde görev, yetki ve sorumluluklarından bir kısmım aktarması, yönlendirmesi, takip etmesi, yönetime katılmalarım sağlaması olarak tanımladıkları bulunmuştur. Yönetici hemşirelerin, kendi yeteneklerini önemli ve verimli işlere yönelteceği, astlarım işlerinde ve yöneticilikte geliştireceğini düşünmelerine rağmen, yetki devrini orta düzeyde gerçekleştirdikleri bulunmuştur. Yönetici hemşirelerin yetki devretme durumları, kendilerine bağlı çalışan personel sayısı ve çalıştıkları hastanenin büyüklüğü ile ilişkili bulunmuştur. Sonuç olarak, yönetici hemşirelerin bir sağlık organizasyonunda verilen sağlık hizmetinin geliştirilmesi, iş uyumu ve iş tatminine ulaşma açısından otorite kurma ve yetki devri konusunda bilgilendirilmeleri gerektiği sonucuna varılmıştır.

132 SUMMARY Authority can be described as the major instrument for obedience and adjustment in a health organization, and this task can be established by administration in this setting. Nurse managers, by fulfilling essential roles in structure of organization and influencing other managers mutually, were expected to take greater responsibility and having authority. Nurse managers should establish authority and delegate it to their staff in order to achieve job adjustment and satisfaction. This can be accomplished by modern and democratic authority understanding under effective and efficient administrative skills. This study was carried out for understanding and tendencies of authority and its delegation in nurse managers and identifying their executions. This study was designed as a descriptive study. For this purpose, 27 high level nurse managers who are presently working at the hospitals of İzmir metropolitan were included. Subjects were administered a questionnaire examining nurse managers' socio-demographic and institutional characteristics and their understanding tendencies and executions of authority and its delegation. Findings were evaluated by percentages, correlation analysis and Kruskall-Wallis one-way variation analysis. For further statististical analysis Mann Whitney U test was also used. İt was found that nurse managers defined authority as an instrument which gives knowledge and specialities, as a force for conviction, and further follow-up; can be based on mind, intellect, honesty and experience; as a hierarchial power that can be extracted from organization and its regulations. Their understanding of authority were found to deffer according to age managerial duration, and total number of their staff under command. İt was also found that nurse managers defined delegation of authority as transferring a part of their responsibility and authority, orienting their staff, following-up and gaining their participation into administration. Nurse managers believed in delegation of authority for improving quality of the health care but interestingly were found to delegate their authorities only in a moderate amount.133 Delegation of authority were found to be correlated with their number of staff and size of the hospital. We conclude (informed) about that nurse managers should be establishing authority and its delegation in order to achieve job adjustment and satisfaction, and improvement of health care in these organisations.