Periferik intravenöz kateterlerin açıklığının sağlanması ve komplikasyonlarının önlenmesinde serum fizyolojik ile heparinli serum fizyolojik sıvılarının etkinliğinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Bu araştırmada; periferik intı-avenöz kateterlerin açıklığının sağlanması, komplikasyonlarının önlenmesi ve kalma süresinin arttırılmasında serum fizyolojik ve heparinli serum fizyolojik flush sıvılarının etkilerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırma, Ege Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji servisi ile Gastroenteroloji servisinde 4. 3. 1996- 19. 3. 1997 tarihleri arasında yatan ve hekim tarafından aralıklı intravenöz tedavi istemi verilen hastalar üzerinde yapılmıştır. Tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilen 60 hasta I. grup ve II. grup olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Her iki grubun bağımsız değişkenler açısından benzer özellikler taşımasına dikkat edilmiştir. Tüm hastalara intravenöz tedavi ve komplikasyonları hakkında bilgi verilmiş, kateter bölgesinde hassasiyet, lokal ısı artışı ve ağrı olduğunda araştırmacıya haber vermeleri istenmiştir. I. gruptaki hastaların kateterleri her tedavi öncesi ve sonrası, eğer tedavileri sık aralıklarla değilse her 6 saatte bir 2 mi senim fizyolojik ile fiushlama yapılmıştır. II. gruptaki hastaların kateterleri ise her tedavi öncesi ve sonrası ve eğer tedavileri sık aralıklarla değilse her 6 saatte bir mililitresinde 10 iü heparin içeren sıvıdan 2 mi ile fiushlama yapılmıştır. Kateter bölgesinin her 24 saatte pansumanı yapılmış ve komplikasyonlar açısından gözlemlenmiştir. Komplikasyonlar; ödem. ağrı, kızarıklık, palpasyonda venin sert bir şekilde ele gelmesi, lokal ısı artışı ve tıkanıklık olarak belirlenmiştir. Komplikasyonlar yerine flebit veya tromboflebit terimi tanılaması zor olduğu için kullanılmamıştır. 70İntravenöz kateter açıklığını, komplikasyonlarını ve kalma süresini etkileyecek tüm etmenler her iki gruptada aynıdır ve gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır(P>0.05). Verilerin analizinde sayı, yüzde, Ki-kare testi Mann Whitney U testi, kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; 1-) Periferik intravenöz kateterlerin açıklığının sağlanmasında, seram fizyolojik flush sıvısı kullanımı ile heparinli serum fizyolojik flush sıvısı kullanımı arasında fark olmadığı görülmüştür. I. grup ile II. grup arasında kateter açıklığı açısından fark anlamlı bulunmamıştır(P>0.05). 2-) Flush sıvısı olarak seram fizyolojik veya heparinli serum fizyolojik flush sıvısı kullanımı arasında komplikasyon açısından fark olmadığı görülmüştür. I. gruptaki hastalar ile II. gruptaki hastalarda komplikasyon oluşması açısından anlamlı fark bulunmamıştır(X2= 0. 161)(P>0.05) 3-) Kateterin kalma süresini arttırmada serum fizyolojik flush sıvısı kullanımı ile heparinli seram fizyolojik flush sıvısı kullanımı arasında fark bulunmadığı görülmüştür, i. gruptaki hastalar ile II. gruptaki hastalar arasında kateterin kalma süresi açısından anlamlı fark bulunmamıştır(X2= 0.000)(P>0.05). Periferik intravenöz kateterlerin açıklığının sağlanması, komplikasyonlarının önlenmesi ve kalma süresinin arttırılmasında heparinli seram fizyolojik flush sıvısı yerine seram fizyolojik flush sıvısı kullanılması önerilmektedir.

SUMMARY The puıpose of this study was to determine te efficacy of saline versus heparin flush solution to maintain peripheral intermittent intravenous catheters. The study was performed from 4 March 1996 to 19 March 1997 in Orthopaedics and Traumatology Service and Gastrointerelogy services at Ege University Medicine of Faculty Research and Practice Hospital. Patients were entered into the study when a physician wrote an order to intermittent peripheral intravenous catheter. Sixty patients were selected randomly and divided into two groups. Grup I (n= 30) were patients randomly selected to receive saline flush and Group 11 (n=30) were patients randomly selected to receive heparin flush which contains 10 iii heparin in one mililitre of saline according to a previously established random allocation list. Both groups were controlled as to independent variables. All patients who were assigned to involved in the study received education about intravenous therapy and complications were asked for to contact with researcher if there were any complication. In group 1 patients, intravenous flushing occured before and after every medication infusion or every 6 hours if no medication were given with 2 mililitre of saline solution, in group 11 patients this procedure was performed with 2 mililitre of heparin solution which contains 10 iii heparin in one mililitre of saline. Data were collected by a questionnaire and observation form, from patient or patients observed form. Catheters were inserted and flushed and every medications given by researcher, insertion site was observed and dressed every 24 hours by researcher. 72Complication of intravenous therapy were defined as swelling, pain, redness, palpable venous cord, local increased temperatures, and resistance to flush. The words ` infiltration and Phlebitis ` were not used because those terms are difficult to define. Percentages and chi-square test and Mann Whitney U tests were used to determine if there were statistically significant differences between two groups. The results of the study as follows: 1. There is no difference in patency when peripheral intermittent intravenous catheters are flushed with heparin or when they are flushed with saline. 2. There is no difference in the incidence of phlebitis when peripheral intermittent intravenous catheters are flushed with heparin or when they are flushed with saline(X2-0. 161, P>0.05). 3. There is no difference in duration of the catheter when peripheral intermittent intravenous catheters are flushed with heparin or when they are flushed with saline(X2=0.000, P>0.05). We offer that to use saline flush instead of heparin flush to maintain peripheral intermittent intravenous catheters. 73