Sürekli ayaktan periton diyalizi uygulayan hastaların kaygı düzeylerini etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, SAPD uygulayan hastaların, fonksiyonel yeterlilik durumu, hastalığın doğası nedeniyle yada tedavinin yan etkisi olarak ortaya çıkan hastalık belirtileri ve günlük yaşam aktivitelerini yapabilme durumları incelenerek, kaygı düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla betimsel ve analitik olarak planlanmıştır. Çalışma, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi SAPD Ünitesinde, l Kasım 1997 - 31 Mart 1998 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırma kapsamına SAPD uygulayan 52 hasta alınmıştır. / Araştırmada veriler SAPD uygulayan hastalara anket formu uygulanarak toplanmıştır. Anket formunu, SAPD uygulayan hastaların sosyo-demografik özelliklerini içeren `Hasta tanıtım Formu`, hastalarda kaygı yaratıcı faktörleri belirlemek amacıyla kullanılan `Karnofsky Indexi, Semptom Skalası ve Günlük Yaşam Aktivitekri Formları` ve hastaların kaygı düzeylerini ölçmek için kullanılan `Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri` oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler, yüzdelik hesaplaması, t testi, varyans analizi ve Pearson's moment product correlation analysis kullanılarak değerlendirilmiştir. SAPD uygulayan hastalarda yaş grubu, cinsiyet, medeni durum, eğitim durum» ve gelir durumu ile durumluk kaygı düzeyi ve sürekli kaygı düzeyi karşılaştınlmış ve aralarında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. SAPD uygulayan hastalarda, durumluk kaygı düzeyinin halen para getiren işi olma durumuna göre dağılımı incelendiğinde öd grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır ( P ) 0,05 ). Sürekli kaygı düzeyinin halen para getiren işi olma durumuna göre dağılımları incelendiğinde ise iki grup arasındaki fark istatistiksel ojarak anlamlı bulunmuştur ( P< 0,05 ). Araştırma kapsamına alınan hastaların, durumluk kaygı düzeyinin, aile ilgisinin varlığına göre dağılımları incelendiğinde, iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak 99anlamlı bulunmuştur ( P < 0,05 ). Sürekli kaygı düzeyinin, aile ilgisinin varlığına göre dağılımları incelendiğinde de, iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur ( P < 0,05 ). SAPD uygulayan hastalarda SAPD yaşı ile durumluk kaygı toplam puanı ve sürekli kaygı toplam puanı karşılaştırıldığında gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (P > 0^05). Durumluk kaygı düzeyinin, SAPD'nin, hastaların günlük yaşantısına engel olma durumuna göre dağılımı incelendiğinde, iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur ( P < 0,05 ). Sürekli kaygı düzeyinin, SAPD'nin hastaların günlük yaşantısına engel olma durumuna göre dağılımı incelendiğinde ise, iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır ( P > 0,05 ). SAPD uygulayan hastalarda, Karnofsky İndeksi ile durumluk kaygı toplam puanlan karşılaştırıldığında gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (P = 0,0988, P > 0,05 ). SAPD uygulayan hastalarda Karnofsky İndeksi ile sürekli kaygı toplam puanlan karşılaştırıldığında ise gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (P = 0,0008, P < 0,05 ). SAPD uygulayan hastalarda semptom skalası puanı ile günlük yaşam aktivi^eleri puanı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. ( r = 0,7022, P < 0,05 ). SAPD uygulayan hastalarda semptom skalası puanı ile durumluk kaygı puanı karşılaştınldığuıda, aralarında anlamlı bir ilişki bulunduğu görülmüştür ( r --0,4721, P< 0,05). SAPD uygulayan hastalarda semptom skalası puam ile sürekli kaygı puanı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur ( r = -0,7181, P < 0,05 ). SAPD uygulayan hastalarda, günlük yaşam aktiviteleri puanı ile durumluk kaygı puanı arasında yapılan analizde, aralannda anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r = -0,2984,P<0,05). 100- »A < M,'SAPD uygulayan hastalarda günlük yaşam aktiviteleri puanı ile sürekli kaygı puanı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur ( r = -0,5252, P < 0,05 ). SAPD uygulayan hastalarda durumluk kaygı puanı ile sürekli kaygı puanı karşılaştırılmış ve aralarında anlamlı bir ilişki bulunmuştur ( r = 0,6198, P < 0,05 ). Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, SAPD uygulayan hastaların, fonksiyonel yeterlilik durumu, hastalığın doğası nedeniyle yada tedavinin yan etkisi olarak ortaya çıkan hastalık belirtileri ve günlük yaşam aktivitelerini yapabilme durumlarının hastajarm durumlük-sürekli kaygı düzeyini etkilediği görülmüştür. 101

SUMMARY This study was planned as a descriptive and analitic research in order to determine the factors that effect the anxiety levels of CAPD patients. The variables of patients' anxieties were consideration as fiınctional capacities, symptom manifestation and daily activities of the patients. The study was carried out at CAPD Unıt of Ege Unıversıty Hospital, bervveen, l November 1997 - 31 March 1998. The population of the study was composed of 52 CAPD patients. The data was collected by means of a questionnaire which was composed of three different forms; the first form is called `Patient Recognition Form` and contained socio- demographic characteristics of the patients. The second form was composed of three different scales; Karnofsky Index, Symptom Scale and Daily Life Activities Form, which applied to determine the anxiety producing factors at the patients. Lastly, the level of anxiety was tested by the State -Trait Anxiety İnventory. The data was statistically analized by t Test, Variance Analysis and The Pearson's Moment Product Correlation Analysis. Results demonstrated that there was no significant difference between State - Trait anxiety levels and the personal characteristics, i.e., age, sex, education of the patients. There found no statistically significant difference between state arociety level and a secure income. ( P ) 0,05 ). Howewer there was a significant difference between trait anksiety level and a secure income ( P < 0,05 ). İn comparison of state arcdety level and fam3y support there found statistically significant difference ( P < 0,05 ). Similar result had been also determined in trait anxiety and family support comparison ( P < 0,05 ).When the influence of state anxiety level on daily lives of patients was examined, there was a statistically significant difference between two groups ( P < 0,05 ). On the other hand, trait anxiety level had not been found as influential on daily lives of the patients ( P > 0,05 ). There was no significant difference in comparison of Karnofsky Index and total state anxiety level ( P > 0,05 ). Howewer, there was a significant difference in comparison of Karnofsky Index and total trait anxiety level ( P < 0,05 ). İn addition, there was a significant correlation between symptom scale results and The daily life activities results ( P < 0,05 ). Similarly in the comparison of symptom scale results and state -trait anxiety level results there found a significant correlation ( P < 0,05 ). İn analysis of daily life activities results and state -trait anxiety level results, there found a significant correlation ( P ( 0^05 ). There was also a correlation between state anxiety level and trait anxiety /evel results ( P < 0,05 ). Consequently, these results demonstrated that CAPD patients' functional capacities, symptom manifestations and daily activities had been considerable effect on their state -trait anxiety levels. 103