Ebe ve hemşirelik fonksiyonu olarak leopold manevralarının fetal malpresantasyonları tanılamadaki etkinliğinin araştırılması

Abstract

87 ÖZE'T Bu çalışma; standardize edilmiş olan leopold manevraları kullanılarak, 27. haftasını dolduran ve miada kadar olan gebelerde fetal malpresantasyonları belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve yan deneysel (kendi kendine kontrollü- self kontrol) alan araştırması olarak planlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için beş farklı otoriteye göre (Mc. Donalds, Sandberg, Spielberg, Mc Lennan, ve Sandberg, Naegele yöntemleri) gebelik haftalarının belirlenmesi, leopold manevraları kullanılarak fetüs'ün sirusu, fundusta presante olan fetal kısım, fetüs'ün pozisyonu, pelvise presante olan fetal kısmın belirlenebilmesi ve USG ile doğruluklarının test edilmesi yoluyla leopold manevralarının güvenilirliğinin araştırılması, risk indikatör formu kullanılarak gebelerin gebelik risk durumlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırma E.Ü. Tıp Fakültesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı Ultrasonografi Polikliniğinde 12 Haziran 1996-25 Ekim 1996 tarihleri arasında yapılmıştır. Ultrasonografi Polikliniğine başvuran tüm gebeler araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemim` ise 27. Gebelik haftasından miada kadar olan tek fetüslü, amniotik sıvı volümü bozukluğu olmayan gebelerden `olayın göriilüş sıklığı`, formülü kullanılarak hesaplanan 254 gebe oluşturmuştur. Araştırmanın verileri,leopold manevralarına yönelik olarak geliştirilen standart doğrultusunda yapılan leopold manevraları ile elde edilen bulguların, USG değerlendirme sonuçlarının, gebelerin anamnez ve fiziksel durumu ile ilgili bilgilerinin, gebelerin gebeliklerindeki risk durumlarının belirlenip ilgili formlara kaydedilmesi ile elde edilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde; sayı, yüzde, chi-square testi, kruskal-wallis varyans analizi,correalation analyses, ayrıca Cohen'in KAPPA uyum istatistiği testi kullanılmıştır.88 Araştırmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda; gebelerin % 43.70'inin 25-31 yaş grubunda, %42.91'inin ilkokul mezunu, %61.02 'inin ev hanımı olduğu görülmüştür. Gebelerin beş ayrı yöntem ya da otoriteye göre hesaplanan gebelik haftaları ve USG ile (B.P.D.-F.L) elde edilen gebelik haftalarının doğrusal bir ilişki içinde olduğu görülmüştür. Ancak gebelik haftasını tanımlamak açısından en güvenilir yöntemin son adet tarihi (Naegele) olduğu sonucuna varılmıştır. Leopold manevrası ile elde edilen fundustaki fetal kısmın, fetal situsun, fetal pozisyonun ve pelvise presante olan fetal kısmın USG ile karşılaştırılması sonucunda, her iki yöntem arasında güçlü bir uyum elde edilmiştir. Çalışmamızdan elde edilen fetal malpresantasyon oram % 15.2 iken, literatürde benzer bir çalışmada %17 olarak saptanmıştır. Gebelerin gebelik ve doğum sayılan, gebelik süresince aldıkları toplam kiloları, boy uzunlukları, çalışma durumları, daha önceden doğum yapan gebelerin yenidoğanlarının doğum kiloları, doğum türleri ile mevcut gebeliklerindeki fetal presantasyonlar arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Gebelerin total risk skorları ve total skorlarına etki eden etmenler incelendiğinde %35.42'sinin riskli, %64.58'inin riskli olmayan grupta yeraldığı ve ayrıca gebelerin yaş gruplarının, toplam gebelik sayılarının, pelvise presante olan fetal kısmın, total risk skorları ile ilişkili olduğu, buna karşın gebelerin eğitim durumlarının ise ilişkili olmadığı sonucuna varılmıştır. Doğum öncesi bakımda önemli rolleri ebe-hemşirelerin total risk indikatör formunu kullanarak riskli gebeleri belirlemeleri ve uygun merkezlere sevketmeleri, buna karşın riskli olmayan gebeleri de standardize edilmiş olan leopold manevraları doğrultusunda izlemeleri önerilebilir. Böylece anne- çocuk sağlığı korunmuş ve yükseltilmiş olacaktır.

89 SUMMARY This study planned to be a descriptive and quasi-experimental(self- controlled) design on the determination of the fetal malpresentations in the pregnanats which is gestational age of at least 27 completed weeks by using the stantardized leopold maneuvers. The estimation of gestational age by means of the different authorities (Mc donalds, Sandberg, Spielberg, Mc Lennan and Sandberg, Naegele), situs of fetus, which fetal part occupies the lower uterine segment, and the position of presenting part by using leopold maneuvers and the investigation of the reliability of the leopold maneuvers; the determination of the risky pregnancies by using the risk indication forms are aimed. This research was conducted at the Gynaecological Diseases (maternal health) department of Ege Universty between June 12 1996 and October 25 1996.The pregnants applying to USG polyclinic constitued the universe of this research. The calculations according to event occurence freguency formula showed that 254 samples were required to obtain satisfactory results in the analysis and therefore 254 pregnants which had single fetus, did not have abnormality in the amniotik fluid volume and were at least 27 completed weeks selected to be the research samples. The research data were obtained by recording the results of the standardized leopold maneuvers, the results of USG evaluation on the anamnesis and physical pregnants in their pregnancy to the respective forms. In the statisricsal evaluation of the data number-percent, chi-square test, Kruksal-Wallis variance analyses, correlation analyses, and also cohen's KAPPA conformity statistical test are used. The evaluation results show that the ages of the 43.70 percent of the pregnants are between 25 and 31, the 42.91 percent of the pregnants left their education after primary school, and the 61.02 percent of the pregnants are housewives.90 In the addition, it is observed that there exits a linear relation between the estimation of pregnancy according to the five different outhorities and the estimation of pregnancy week by means of USG (B.P.D-F.L.) However, it is concluded that the most reliable method in the determination of the pregnancy week is the last menstruation date. Moreover, a strong relationship is obtained leopold maneuvers and USG by comparing, which fetal part occupies the fundus, situs of fetus, the location of fetal back and small parts and which fetal part occupies the lower uterine segment. Furthermore, the ratio of fetal malpresantation is estimated 15.2 percent in this study. An approximately result 17 percent was encountered in a smilar work in the literature. Unfourtunately, it is not established any sensible relation between the pregnancy birth number, the total increase in weight during their pregnancy period, the length, the work conditions, the birth types, the birth weight of the new babies who gave birth previously and the fetal presantation of the pregnants. Moreover, when the total risk scores of the pregnants and the factors affecting these scores are analyzed, it is observed that 35.42 percent of the pregnants are under risk, and the rest 64.58 percent of pregnants are not Additionally, the results show that the age groups of pregnants, affect the total risk scores, however the education level of the pregnants does not. As a conclusion, it can be recommended that the midwives and nurses who play important roles for the pregnants in the attendance during the pregnancy period should determine the risky pregnants by using the total risk indicator forms and send them to appropriate health centers, and they should observe the pregnants without risk by using the standadized leopold maneuvers. By this way, the maternal-child health will be protected and improved.