AIDS konusunda eğitilen ortaokul öğrencilerinden ebeveynlerine bilgi transferinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırma, AİDS konusunda eğitilen ortaokul öğrencilerinden ebeveynlerine bilgi tansferinin etkililiğini saptamak amacıyla planlanmıştır. Deney ve kontrol gruplarıyla yürütülmek üzere betimleyici, deneysel bir çalışma olarak planlanan bu araştırma, 02.04.1997-16.06.1997 tarihleri arasında İzmir ili Bornova ilçesi ilköğretim okullarından Kars Halil Atilla İlköğretim Okulu, Yahya Kemal Beyatlı İlköğretim Okulu ve Muharrem Candaş İlköğretim Okulu'nda yürütülmüştür. Araştırma kapsamına 244 öğrenci, 434 ebeveyn olmak üzere toplam 678 kişi alınmıştır. Deney ve kontrol gruplarına ilk karşılaşmada tanıtıcı bilgileri ve AİDS'e ilişkin bilgi düzeylerini saptamak amacıyla hazırlanan sorulan içeren ön test soru formu uygulanmıştır (Ek I, II, III). Öğrenci ve ebeveynlere ilişkin sosyo demografik verilerin sayı ve yüzde dağılımları yapılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının ön test, son test ve bilgi kazanç puan ortalamaları arasındaki farkı saptamak amacıyla `iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi` t testi uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarında ön test ve son test bilgi puan ortalamaları arasındaki farkı saptamak amacıyla `iki eş arasındaki farkın önemlilik testi` t testi uygulanmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin bilgi kazanç puan ortalamalarını etkileyebilecek etmenleri incelemek amacıyla t testi, x2 analizi, varyans analizi uygulanmış, varyans analizi sonucu gruplar arasında farkın anlamlı çıkması durumunda ise, farkın kaynaklandığı değişkeni saptayabilmek için Duncan testi uygulanmıştır. Uygulanan ön test sonuçlarına göre; ön test bilgi puan ortalamaları bakımından deney ve kontrol grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. Sağlık eğitimi öncesi öğrencilerin AİDS'e ilişkin bilgi düzeylerinin ebeveynlerine göre düşük olduğu belirlenmiştir. Araştırma kapsamına alman tüm deneklerin sağlık eğitimi öncesi AİDS konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları belirlenmiştir. Ön test verileri toplandıktan bir hafta sonra deney grubu öğrencilere birer hafta ara ile iki aşamada konuyla ilgili planlı eğitim verilmiştir. Eğitim öncesi hazırlanmış olan broşürler, eğitim verilecek öğrencilere dağıtılmıştır. Kontrol grubuna konuyla ilgilieğitim verilmemiştir. Verilen eğitimi izleyen bir ay sonunda tüm deneklere son test soru formu (Ek III) uygulanmıştır. Deney ve kontrol grubu öğrencilerin son test bilgi puan ortalamaları arasında (t = -38.22, p < 0.05), bilgi kazanç puan ortalamaları arasında (t = -36.32, p < 0.05) istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır. Deney ve kontrol grubu ebeveynlerin son test bilgi puan ortalamaları arasında (t = -37.51, p<0.05), bilgi kazanç puan ortalamaları arasında (t = -30.34, p < 0.05) istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin bilgi kazanç puan ortalamalarım etkileyebilecek etmenler incelendiğinde; deney ve kontrol grubu öğrencilerde öğrenim görmekte oldukları okulun sosyo-ekonomik düzeyi; deney ve kontrol grubu ebeveynlerde çocuklarının öğrenim görmekte oldukları okul, deney grubu ebeveynlerde eğitim durumu, çalışma durumu, bilgi transferi öncesi konuyla ilgili bilgi alma durumu, bilgi düzeylerine ilişkin özdeğerlendirme durumları ile bilgi kazanç puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca deney ve kontrol grubu ebeveynlerde eğitim durumu ile AİDS konusunda eğitim öncesi bilgi alma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Bu araştırma sonuçlarına göre; ortaokul 1. sınıf öğrencilerinin sağlıkla ilgili konularda eğitildikleri zaman, hem kendi bilgilerini geliştirdikleri, hem de edindikleri bilgileri ebeveynlerine transfer ederek bu yolla ailesinin ve çevresinin sağlığını koruyabilecekleri; böylece sağlık insan gücü yetersizliği olan bölgelerde, sağlık eğitiminde kullanılabilecek bir yöntem olduğu ortaya çıkmıştır. 102

SUMMARY This research was aimed to determine the efficiency of knowledge transfer from the secondary school students, who had been given information about AIDS, to their parents. It was planned as ian experimental descriptive study with experimental and control groups and conducted at some secondary schools in Bornova, Izmir, namely, Kars Halil Atilla, Yahya Kemal Beyatlı, and Muharrem Candaş, between 2 April 1997 and 16 June 1997. Total number of the participants was 678, which consisted of 244 students and 434 parents. In the first meeting, a pre-test was applied to the experimental and control groups to determine the current knowledge levels related to the introductory information on AIDS, (Appendices I, II and III). As a first step in data analysis, the distributions of demographic features of the participants were obtained as numbers and percentages. To determine the difference between the two groups in the mean scores for knowledge acquisition, and post-test, a `significance test for the difference between two means`, t-test, was carried out. Also, a t-test, `significance test for difference between two matches`, was applied to identify the difference between the mean scores in knowledge level, for pre-test and post-test, in either group. For all participants, to identify any factors with potential influence on the mean scores in knowledge acquisition, t-test, x analysis, and variance analysis. Were carried out; in the case that the difference between the groups was significant, DUNCAN test was applied to determine the causative variable for the difference. According to the pre-test results, neither group showed any difference of statistical significance in the mean scores in knowledge level. Before the Health education, the level of students' knowledge about AIDS was found lower than that of their parents. Additionally, we determined that the all participants had not had enough information about AIDS before the education program. 103One week after the data collection of the pre-test, an education program was carried out in two stages with one week interval, for the students in the experimental group. Pamphlets about the issue were distributed to those students. The control group did not receive the aforementioned program. A post-test form (App. Ill) was applied to all participants one month after the program. For the students in each group, the difference between the mean scores in knowledge level for the post test, (t = -38.22, p <0.05, and the difference between the mean scores in knowledge acquisition, (t = -36.32, p < 0.05) were statistically significant. For the parents in each group, the difference between the mean scores in knowledge level, (t = -37.51, p< 0.05), and the difference between the mean scores in knowledge acquisition, (t = -30.34, p < 0.05), were, also, statistically significant. In analysis of the factors with potential influence to the mean scores in knowledge acquisition for any participants, the relationships with the following factors were found statistically significant; the school at which the student was attending, (for the parents in both groups), the socio-economic level. Of the school, (for the students in both groups), and the education level, employment, information gained on the issue before the knowledge transfer, and self-evaluation about the knowledge level, (for the parents in the experimental group). Additionally, there was a statistically significant relationship between the educational level and the information gained about AIDS before the program, in the parents of either group. The results have implications that the secondary school students have potential to increase their knowledge and to transfer it to their parents, when they have an opportunity of health education program; by that way, they may prevent their families' health. Thus, the health education programs may be methods for solution of the resultant problems in regions with insufficient personnel supply. 104