Üç ayrı grupta akıcı konuşan ilkokul çağı çocuklarının kekemeliği değerlendirmesi

Abstract

73 ÖZET Bu araştırmanın amacı, akıcı konuşan ilkokul çağı çocuklarının kekemelere yönelik bakış açısını, tutumlarını ve onlara yükledikleri özellikleri yaş cinsiyet ve sosyal çevre açısından incelemektir. Kekeme bireylerin davranış ve duygularının diğerlerinin algılarından oldukça fazla etkilendiği bilinmektedir. Yurt dışında bu konuda yapılan araştırmalarda yetişkinlerin algılarının incelendiği ve kekemeliğe ilişkin olumsuz algıların çocukluktan temel aldığı düşüncesinden hareketle çalışmanın çocuklarla yapılması uygun görülmüştür. İzmir ili içinde biri özel, ikisi Devlet Okulu olan üç okulda 7-12 yaş arası toplam 120 ilkokul öğrencisiyle yürütülen araştırmada deneklere bir kız ve bir erkek kekemenin üç dakikalık konuşma örneği dinletilmiş ve kekeme akranlarını değerlendirmeleri için 8 açık uçlu soru sorulmuştur. Deneklerin kekemelere hangi özellikleri yüklediklerini incelemek amacıyla 16 iki uçlu sıfat çifti kullanılmıştır, (çekingen-girişken; mutsuz-mutlu gibi) Araştırmadan elde edilen bulgular, ilkokul çağındaki deneklerin kekeme bireylere, daha önce yetişkinlerin algılarının incelendiği çalışma sonuçlarına kıyasla daha olumlu baktıklarını göstermektedir. Çoğunlukla kekeme yaşıtlarını konuşmaları bozuk ve bu yönüyle kendilerinden farklı gören denekler sıklıkla bunun sebebini travmatik bir yaşam deneyimine bağlamışlardır. Bunun yanı sıra deneklerin büyük bir bölümü kekeme akranına yardımcı olmak amacıyla arkadaş olmak istediklerini belirtmişlerdir, iki uçlu sıfat listesinde ise denekler kekemelere dürüst, iyimser, arkadaşlarıyla geçinen, sözüne güvenilir ve anlayışlı gibi olumlu özellikleri atfederken, onları aynı zamanda çekingen, kendine güvenmeyen, mutsuz ve başarısız bireyler olarak gördüklerini belirtmişlerdir. Çalışmada yaş, kekemeleri değerlendirmede etkili görülmezken, üç sıfat çiftinde erkek deneklerin kızlara göre akranlarını daha olumsuz algıladıktan bulunmuştur. Ayrıca, üst sosyo- ekonomik düzeyden gelen deneklerin kekeme akranlarını orta ve alt sosyo- ekonomik düzeyden gelen deneklere göre daha olumlu değerlendirdikleri izlenmiştir. Bu çalışmanın, dinleyenleri kekemelik konusunda daha fazla bilinçlendirme, onlara karşı daha olumlu bir bakış açısı geliştirme konusunda yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmanın devamında, kekemelerin, kekeme ailelerinin, öğretmenlerin, konuşma bozuklukları konusunda çalışan sağlık personelinin bakış açısının incelenebileceği, ayrıca kekemelerin kendi konuşmalarına başkalarının bakış açısını nasıl değerlendirdiklerinin araştırılabileceği düşünülmüştür.

74 SUMMARY The purpose of this study was to examine the attitudes of elementary school children towards stuttering children considering age, sex and socio - economic status. It has been found that, stutterers' behavior and emotions are widely affected by how other's view them. Since related studies abroad have been conducted only with adults and since `normal` speakers' negative perceptions of stutterers are thought to stem from childhood this study has been conducted with children. The sample of the study consists of 120 students aged between 7 and 12 in private and state elementary schools in Izmir. The subjects listened to a girl and a boy stutterer's speech on a tape and then 8 open-ended questions were asked them to evaluate the stutterer's. The subjects evaluated the stutterers characteristics on a list of 16 pair of adjectives such as introverted-extroverted, happy-unhappy. The results of this study showed that, children's attitudes towards stutterers are more positive as compared with adult's attitudes from previous studies. The findings of the study indicated that, most of the subjects regard stutterers as having a difficulty of speech; explained this difficulty with a traumatic life experience and volunteered to be a friend of the stutterers. It was found that age is not dependent on how subjects, evaluate stutterers on the adjective list, the subjects attributed positive adjectives to stutterers, such as honest, optimistic, friendly, reliable, understanding and as well as negative adjectives such as introverted, unconfident, unhappy and unsuccessful. Another important finding of this study is that the children from high socio-economic status evaluate stutterers more positively than children from middle and low socio-economic status. Further studies could investigate how stutteres see themselves as well as how their family members, 'teachers' and specialists who treat speech disorders view them.