Gebelikte yaşanan fiziksel sorunların saptanması ve bunları etkileyen etmenlerin incelenmesi

Abstract

140 ÖZET Bu araştırma gebelikte yaşanan fiziksel sorunları saptamak bu sorunları etkilediği düşünülen sosyo-demografik, evlilik, doğurganlık özellikleri; gebelik ve doğumla ilgili bilgilenme durumu, özbenlik değerlendirilmesi, sosyal ağ özellikleri ve algılanan sosyal desteği incelemek amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanmıştır. Araştırma Sağlık Bakanlığı Konak Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesinde 30 Haziran-30 Eylül 1998 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın evrenini gebe ve jinekoloji polikliniklerine başvuran tüm gebe kadınlar; örneklemini ise olasılıksız örneklem yöntemiyle seçilen 15-49 yaşları arasında, fizyolojik ve psikiatrik hastalık tanısı konmamış, evli ve risksiz gebeliği olan 300 kadın oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan sosyo- demografik, evlilik, doğurganlık özellikleri ve gebelik sorunları bölümlerini içeren anket formu ve Oya Sorias'ın Türkçe'ye çevirip birçok çalışmasında kullandığı sosyal ağ soru listesi, algılanan arkadaş ve aile desteği bölümlerinden oluşan `Sosyal Destek Ölçeği` kullanılmıştır. Veriler gebe kadınlarla bire bir görüşülerek toplanmıştır. Toplanan verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik, Pearson Chi Square (X2), tek yönlü sheffe varyans, korelasyon analiz yöntemleri kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesiyle şu sonuçlar elde edilmiştir.. Gebelerin sağlık personelince izlenmelerini eğitim durumunun anlamlı düzeyde etkilediği, gelir durumunun etkilemediği; özbenlik değerlendirmelerini eğitim durumlarının ve gelir durumlarının anlamlı düzeyde etkilediği, yaşlarının etkilemediği belirlenmiştir. nKSfKÖGI ton141. Gebelikte yaşanan bulantı-kusmayı, iştahta artmayı, iştahta azalmayı, bazı gıdalara karşı aşırı istek duymayı, konstüpasyonu, solunum güçlüğünü, kokulara karşı hassasiyeti, sıcak basmasını, şişkinlik hissini, bacaklarda kramp görülmesini, hareketlerde azalmayı, hantallık ve sakarlık sorununu, çok uyumayı, cinsel istekte artma ya da azalmayı gebelik dönemlerinin anlamlı düzeyde etkilediği; mide yanmasını, diare görülmesini, sık idrara çıkmayı, hemoroid görülmesini, bel ağrısını, diş ya da diş eti ağrısını deride irritasyonu, bel ağrısını, yorgunluğu etkilemediği saptanmıştır.. Kadınların yaşadıkları gebelik sorunlarını çalışma durumlarının, eşlerinin eğitim durumlarının, düşük yapmalarının, gebeliğini isteyip istememe durumlarının, gebelik dönemlerinin, özbenlik değerlendirmelerinin anlamlı düzeyde etkilediği; yaşlarının, eğitim durumlarının, evlilik sürelerinin, eşleriyle isteyerek evlenip evlenmeme durumlarının, eşlerinin ev işlerine yardım etme durumlarının, aile tiplerinin, gelir durumlarının, gebelik sayılarının, ölü doğum yapmalarının, gebelik boyunca bilgilenme durumlarının, herhangi bir sorun halinde sağlık kurumuna götürecek kişinin olmasının, bebek bakımını paylaşacak kişinin olmasının, sosyal ağ özelliklerinin etkilemediği sonucu elde edilmiştir.. Kadınlarda min-max değeri 0-23 olan gebelik sorunlarının ortalaması 9.65, min-max değeri 0-40 olan algılanan arkadaş desteği puanın ortalaması 29.93, min-max değeri 0-40 olan algılanan aile desteği puanının ortalaması 32.11 olarak bulunmuştur. Ayrıca algılanan aile desteği arkadaş desteğinden daha yüksek olarak elde edilmiştir.. Kadınların gebelik sorunlarıyla algıladıkları arkadaş ve aile desteği arasında negatif güçlü bir ilişki olduğu belirlenmiş, ancak bu ilişki istatistiksel olarak anlamsız olup anlamlılık düzeyine çok yakın142 bulunmuştur. Kadınların aldıkları arkadaş ve aile desteği arttıkça gebelik sorunlarının azaldığı görülmüştür.. Kadınların algıladıkları sosyal desteklerini eğitim durumlarının, çalışma durumlarının (arkadaş desteğini), eşlerinin eğitim durumlarının, isteyerek evlenip evlenmeme durumlarının, gelir durumlarının, gebeliklerini isteyip istememe durumlarının, gebelikleri boyunca sağlık personelince izlenip izlenmeme durumlarının, herhangi bir sağlık sorununda sağlık kuruluşuna götürecek kişinin olup olmamasının, doğum sonrası bebek bakımını paylaşacak kişinin olup olmamasının, sosyal ağ büyüklüklerinin, eşlerinin sosyal ağda ilk sıralarda olup olmamasının anlamlı düzeyde etkilediği; yaşlarının, çalışma durumlarının (aile desteğini), aile tiplerinin, sosyal ağlarında ilk sıraları arkadaş ve sağlık personelinin olmasının etkilemediği bulunmuştur. Yukarıdaki saptamalara göre kadınların gebelik sorunları azaltılarak anne, bebek sağlığı ve dolaylı olarak toplum sağlığını geliştirmek için aileler, sağlık personeli ve sektörler arası işbirliğine gerksinim vardır.

143 SUMMARY This study has been realized to determine physical problems experienced during pregnancy and descriptively and sectionally planned to scrutunize the characterictics of social-demographic, marriage, fecundity, the process of being informed about pregnancy and birth, personality assessment, the features of social network and perceived social support. The study has been applied at the Ministery of Health Konak Gynaecology and Obstetric Hospital between 30 June-30 September 1998. The content of the study is formed of all pregnant women who have been to gynaecoloy and obstetric polyclinics, and as for the examples of the study 300 married women-ages between 15-49 without any pregnancy risk, who weren't both physiologically and psychologically diagnosed, were chosen through improbable analogous metod. As a toll for collecting data, a questionaire thet has characteristics of social-demographic, marriage and fecundity problems of pregnancy; `Measure of Social Support Which were formed of two parts as perceived friend and family support and adding to this the List Of Questions Of Social Nerwork that was translated into Turkish and used in many studies by Oya Sorias. Data was collected through one-to-one interviews with the women. The method of percentage, Pearson Chi Square (X2), Sheffe varriations, correlation analysis were used for the evaluation of the data. After evaluating the data, the following results have been reached:. Where as the educational level of the pregnant women substantially affects the health personnel's observation, the level of their pregnant women's income doesn't. Also while their level of aducation and income affect their personality assessment their ages do not.144. Where as the following situations were determined to be affected by trimestirs of pregnancy; nausea-vomitting, increase-decrease in appetite, excessive desire for some foods, constipation, dyspnea, sensitivity to scents, tightness because of hot, feeling of edema, cramps on legs, laziness and clumsiness, excessive desire for sleeping, increased or decreased sexual desire, situations like; hot burn, diarrhea, frequent urinating, hemorrhoid, backaches, tooth and gum aches, dermatological irritation headaches, fatigue not be affected during pregnancy. The pregnancy problems that women under go are substantially affected by their working, educational conditions of husbands, abortion, desire for pregnancy or not, pregnancy period and personality assessments, but not by their ages, level of education, spouse's cooperation in household chores, marriage period, getting married willingly or not, family types, financial conditions, the number of pregnancy, giving dead births, being informed during pregnancy, existence of a person that can take her to the hospital in case of emergency, having someone who shares the care and welfare of the baby and the characteristics of social network. The avarge of pregnancy problems with min-max 0-23 valves is 9.65, the avarage of perceived friend support with min-max 0-40 is 29.93, the range of perceived family support with 0-40 valves is 32.11. Besides, it has been concluded that perceived family support is higher than friend support. A negative relationship between friend and family support perceived through pregnancy problems by women has been noticed, however this retationship is statistically meaningless. It has been realized that as the friend and family support increas, pregnancy problems decreas.145 It has been noticed that social supports the women perceive are substantially affected by their level of education, working conditions (friend support), spouses' level of education, the whether they got married willingy or not, financial conditions, appraving their pregnancy or being observed by the fact whether there is somebody that can take her to the hospital, the sizes of social network, the fact whether there is someone who will share the care and welfare of the baby or not and the fact whether their husband occupy primary positions in the social network, and are not affectedby their ages, working conditions (family support), family types and the fact whether their friends and the medical personnel occupy the primary possitions in the social network. According to the determination above in order to improve the health of mother-baby and naturally the health of cociety by decreasing pregnancy problems, there is a need of co-operation among famillies, health personel and the sectors and at the some time these three have great tasks to realize this situation.