Eritropoetin ve demir tedavisine ilişkin planlı eğitimin hemodiyaliz hastalarının bilgi ve uygulamalarına etkisi

Abstract

63 ÖZET Bu çalışma, hemodiyaliz hastalarının eritropoetin ve demir tedavisi hakkındaki bilgi düzeylerini belirlemek ve hastaların evde bakım ihtiyaçlarım karşılayacak ve hastalıklarıyla başetmede onların bilgi ve beceri düzeylerini arttıracak, hemşireler tarafından verilen planlı sağlık eğitiminin etkisini değerlendirmek amacıyla,eşitlenmemiş kontrol graplu yan deney sel bir alan çalışması olarak planlanmıştır.Çalışma, tüm hastalara öntest uygulama,sadece de ney grubuna planlı eğitim verme ve iki hafta sonra yine her iki gruba sontest uygulama şek linde planlanmıştır. Çalışma 1 ağustos 1998 ve ocak 1999 tarihleri arasında Karşıyaka Diyaliz Merkezi( Nefron) ve Ege Sağlık Vakfı Diyaliz Merkezin de yapılmıştır.Çalışmaya 40 deney ve 40 kontrol olmak üzere 80 hasta alınmıştır. Deney ve kontrol grubu hastaların ilk aşamada eritropoetin ve demir konusunda bilgi düzeyleri ölçülmüş uygulanan öntestte, deney ve kontrol grubu hastalar arasında bilgi puan ortalamaları bakımından istatistiksel düzeyde anlamlı bir fark saptanmamıştır(t=:0.06,p>0.05) Deney grubu hastalara öntestten sonra kapsamlı sağlık eğitimi verilirken, kontrol grubu hasta lara kurumlarında verilen rutin eğitim ile yetinilmiştir.Eğitim sonunda sontest ile deney ve kontrol grubu hastaların Epo ve demir kullanımına ilişkin bilgi düzeyleri ölçülmüştür.Deney ve kontrol grubu hastaların, sontest bilgi puan ortalamaları arasında deney grubu hastalar lehi ne istatiksel olarak önemli fark olduğu saptanmıştır(t=13.82,p<0.05). Bu çalışma hemodiyaliz hastalarının Epo ve demir kullanımı hakkında bilgilerinin ek sik olduğunu göstermiştir. Eğer hastalar yaşlı ve eğitim düzeyleri düşük ise yetmezlik riski daha fazladır. Yazılı eğitim materyali bu eksikliğin düzeltilmesine yardım etmiştir. Yazılı eği tim materyallerinin hastaların ilaçlan hakkındaki sözel eğitimi güçlendirmek ve özellikle yük sek risk gruplarına danışmanlık yapmak için verilmesi önerilmiştir. Hemşirelerin hemodiyaliz hastalarına verdiği planlı eğitimin onların bilgi ve beceri64 düzeyini arttırarak evde bakım gereksinimlerini daha iyi karşılamalarına olumlu katkı yapa cağı açıktır. Çağdaş sağlık görüşüyle her alanda çalışan hemşirelerin sağlık eğitimini bir gör- rev olarak üstlenmesinin önemi vurgulanmıştır.

65 SUMMARY This study was planned as a quasi-exprimental field research in an unequal control group.The aim of the study was to measure hemodialysis patients' knowledge about (EPO) erythropoietin and iron therapy and to assess the impact of the planned health training on their knowledge and ability in managing and coping with illness and to meet their health care needs at home. The study included an interview, provide written education material and verbal insruction, then re-interview.The study was carried out between 1 August 1998 and Jenuary 1999 at two different dialysis centers, Karşıyaka Dialysis Center(Nefron) and Ege Health Foundation Dialysis Center.The population of the study was composed of 80 hemodialysis patients, 40 for the study group and 40 for the control group. At the first step, the knowledge levels of patients both in the study and control groups about their medication were measured and according to the result of pretest, no statistically significant difference was determined between study and control groups with respect to the averages of the knowledge scores(t=0.06,p>0.05). After the pretest, the patients of the study group were included in the planned health training program about EPO and iron, while the control group were not given training. At the end of the training, a final test performed in order to determine the knowledge levels of the patients in both groups about EPO and iron and it was found that there was a statistically significant difference between the patients in both groups, in the favour of the study group (t=13.82,p<0.01). This study showed that hemodialysis patients did not have enough knowledge about EPO and iron therapy. This lack of knowledge was higher if patients were older and if they had low education level. Written education materials helped rectify this deficit. We recommend that patients receive written information to reinforce verbal instruction regarding tA yükseköğretim kukhmf ş^sbDmaktasvon m:mm66 their medications and that counseling be especially aimed at high-risk populations. It was clear that the planned health education program organized by the nurse researcher and applied to patients, had increased their knowledge and ability in managing and coping with their illness. It has been stressed that health education must be the main responsibility of nurses working in prirnary,secondry and tertiary health care services.