1 numaralı Karaman Ahkâm Defteri`nin transkripsiyonu (s. 61-121)

Abstract

Tarih, bir bakıma `geçmişin bilgisi`dir. Geçmişin bilgisinin fayda sağlar niteliğe kavuşması için zamana göre yeniden değerlendirmeye tâbi tutularak üretilmesi gerekmektedir. Tarihsel bilgi, `bilimsel ölçütlerden geçirilmesi hâlinde` anlam kazanır ve böylelikle âna ve geleceğe fayda sağlar. Aksi takdirde tarihsel bilginin bugünü anlamaya ve yarına katkı sağlamaya fazla bir etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla geçmişe ait olay ve olguların analiz edilmesi günlük yaşamın kolaylaşması bağlamında önem taşımaktadır. Bu nedenle konumuz olan ahkâm kayıtları Anadolu'nun sadece sosyal ve iktisadi geçmişine dair değil, aynı zamanda günümüzdeki yaşam şartlarının özelliklerine dair bilgi sunmasıyla da irdelenmesi gereken kayıtlardır. Osmanlı Devleti, tarih boyunca hüküm sürmüş devletler arasında haksızlığı giderme ve adaleti tesis etme konusunda nam salmış büyük devletlerden biridir. Devlet, kurmuş olduğu sistem ile ahaliye sınırsız şikâyet hakkı tanımış, ahali de tebaası olduğu devlete karşı her ortamda ve her durumda hakkını aramada serbestçe hareket etmiştir. Nitekim kişi, en alt kademede yer alan kadı mahkemesinden en yukarıda yer alan Divan-ı Hümâyûn'a veya onun da üstü olan Padişah'a başvurarak hakkını arayabilmiştir. Bu şekilde Divân-ı Hümâyûn'a intikal eden şikâyetler ve bu şikâyetler ile ilgili çözüm minvalindeki hükümler için hususi defterler oluşturulmuştur. Divân-ı Hümâyûn'a iletilen şikâyetlerin görüşülmesinden sonra verilen hükümlerin birer suretinin eyaletler ile ilgili defterlere kaydedilmesiyle Eyalet Ahkâm Defterleri ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda araştırmamız olan 1 Numaralı Karaman Ahkâm Defteri'ndeki kayıtlar üzerinden Osmanlı'da ahalinin devlete ve devletin de ahaliye olan tutumunu hukuksal boyut önceliğinde ortaya koyabilmekte, zamanla devlet sisteminde ortaya çıkan bazı bozuklukların da izini sürebilmekteyiz. Yine bu defterler vasıtasıyla Osmanlı kırsalının sosyal ve iktisadî şartlarını açığa çıkarabilmekte, vatandaşın ağırlıklı olarak hangi konularda sıkıntıya düşmüş olduğunun tespitini yapabilmekteyiz. Neticede bu çalışma Osmanlı devlet-millet örgütlenmesinin kodlarını göstermesiyle önem taşımakta olup, Karaman Eyaleti'nin tarih boyunca geçirmiş olduğu sosyal ve iktisadi sürece dair önemli veriler içermesi ve daha farklı çalışmalara kaynak teşkil edecek olmasıyla da mühim yer tutmaktadır.

History, in a sense, is ''the knowledge of the past.'' The knowledge of the past needs to be re-evaluated according to time in order to be beneficial. Historical knowledge gains meaning ''if it undergoes scientific criteria'' and thus benefits the moment and the future. Otherwise, historical knowledge has little effect on understanding today and contributing to tomorrow. Therefore, analyzing past events and phenomena are important in terms of facilitating daily life. For this reason, the Ahkâm Registers are not only related to the social and economic past of Anatolia, but also shedding light on the characteristics of today's living conditions and that's why they should be examined. The Ottoman Empire is one of the great states throughout history that renowned for eliminating injustice and establishing justice. With the system it established, the empire granted the people the right to unlimited complaints and the people acted freely in every environment and in any situation against the state to which it is a subject. Thusly, the citizens were able to demand justice by applying to the Supreme Court (Divan-ı Hümâyûn), which was the peak institution, or to the Sultan, who was even more superior. In this way, special register books were created for the complaints and solutions in Supreme Court. After consulting the complaints in the Divan-ı Hümâyûn, a copy of the final decisions were recorded in the register books which belonged different regions and thus the register books emerged. We are able to determine the approach of the citizens in the Ottoman Empire to the state and the state to the citizen through the records of Karaman Ahkâm Registers, which is the topic of our thesis, with the priority of legal ground, and we can trace the disturbances in the state system over time. Likewise, through these books, we can reveal the social and economic conditions of the Ottoman countryside, and in which subjects the citizen has suffered mainly. As a result, this study is important as it shows the codes of the Ottoman state-nation organization, and it contains important data about the process of Karaman Province throughout history and this thesis will be the source of different studies.