Hemşirelerin hastanelerdeki örgütsel çatışma nedenlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi

Abstract

5 ÖZET Hastanelerde verimliliği ve etkili hizmet sunumunu etkileyen öğelerden birisi örgütsel çatışmalardır. Örgütsel çatışmalar örgütte iki yada daha fazla kişi veya grup arasındaki, amaçlarda, algılarda, değer yargılarında, kişiliklerde, kaynakların paylaşımında ortaya çıkan uyuşmazlıklar olarak tanımlanmaktadır. Çok hızlı bir değişim içinde bulunduğumuz günümüz koşullarında hastanelerdeki çatışmalar giderek önemini arttırmakta ve bunları işletme amaçlan doğrultusunda yönetebilecek bilgi sahibi yöneticilere ihtiyaç duyulmaktadır. Doğal olarak hastaneler çatışma nedenleri ile doludur. Bu çatışmaları ortadan kaldırmak ne mümkün ne de gereklidir. Belli bir çatışma düzeyi örgütün dinamizmi, yaratıcılığı, yeniliklerin ve gelişmelerin devamı için gereklidir. O halde hastanedeki her yönetici aynı zamanda farklılıkların ve çatışmaların yöneticisidir. Hastane yöneticilerinin Çatışmaları yönetebilmeleri için çatışma nedenlerinden hangilerinin hastanelerinde çatışmalara yol açtığını belirleyebilmeleri gerekir. Bu çalışma, Erol EREN'in belirtmiş olduğu, Marc ve Simon'a ait çatışma nedenleri gruplandırması ile literatür bilgileri doğrultusunda, dört grup altında oluşturulan, -örgütsel çatışma nedenlerine ilişkin hemşirelerin görüşlerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Belirlenen hastanelerdeki örgütsel çatışma nedenleri; örgüt içi bağımlılıkların ortaya çıkardığı çatışmalar, amaçlarda ortaya çıkan farklılıklardan kaynaklanan çatışmalar, algılama farklıklarının ortaya çıkardığı çatışmalar ve fiziksel koşullara bağlı yetersizliklerden kaynaklanan çatışmalar olarak sıralanmıştır. Bu araştırma tanımlayıcı ve analitik bir çalışma olarak yapılmıştır. Ege Üniversitesi araştırma ve Uyguyama Hastanesinde çalışan 764 hemşirenin %50'si, kliniklere göre tabakalama yöntemi ile belirlenmiş ve 382 hemşire örnekleme alınmıştır. Araştırma verileri hemşirelerin sosyo-demografik özelliklerinin ve örgüt içi bağımlılıkların, amaçlarda ortaya çıkan farklılıklarının, algılama farklılıklarının, 105fiziksel koşullara bağlı yetersizliklerin neden olduğu, örgütsel çatışma nedenleri ve önem derecelerini içeren bir anket formu uygulanarak elde edilmiştir. Anket formunun geçerlilik ve güvenilirliği yapılmıştır. Anket formunun örgüt içi bağımlılıkları ortaya çıkardığı çatışmalar bölümü için geçerlilik değerleri r=0.46-0.57, Cronbach alfa değeri 0.83, Amaçlarda ortaya çıkan farklılıklardan kaynaklanan çatışmalar için geçerlilik değeri 1=0.46-0.59, Cronbach alfa değeri 0.88, algılama farklılıklarının ortaya çıkardığı çatışmalar bölümü için geçerlilik değeri r=0.47-0.72, Cronbach alfa değeri 0.86, fiziksel koşullara bağlı yetersizliklerden kaynaklanan çatışmalar için geçerlilik değeri r=0.63-0.74, Cronbach alfa değeri 0.88'dir. Araştırmada veriler yüzdelik hesaplan ve varyans analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Verilerin analizi Ege Üniversitesi Bilgisayar Araştırma ve Uygulama Merkezinde ı SPSS programında yapılmıştır... I Araştırma1 sonucunda elde edilen bulgulara göre, hemşireler örgüt içi bağımlılıkların ortaya çıkardığı çatışma nedenlerini önemli bulmaktadırlar (1.63±0.33). Örgüt içi bağımlılıkları önemli bulma konusundaki görüşleri; yaş, çocuk sayısı, çalışma yılı, çalıştığı yerdeki konumuna göre farklılık göstermiştir..Amaçlarda ortaya çıkan farklılıklardan kaynaklanan çatışma nedenlerini hemşireler önemli bulmakta (1.56±0.35), amaçlarda ortaya çıkan farklılıkları önemli bulma konusundaki görüşlerinin yaş ve çalıştığı yerdeki konumuna göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. Hemşireler algılama farklılıklarının ortaya çıkardığı çatışma nedenlerini önemli bulmakta (1.62±0.41), algılama farklılıklarını önemli bulma konusundaki görüşleri yaş, çocuk sayısı, çalıştığı yerdeki konumu ve çalışma şekline göre farklılık göstermiştir. Fiziksel koşullara bağlı yetersizliklerden kaynaklanan çatışma nedenlerini hemşireler önemli bulmakta (1.60±0.43), fiziksel koşullara bağlı yetersizlikleri önemli bulma 106konusundaki görüşlerinin, çalıştığı yerdeki konumlarına göre farklılık gösterdiği diğer sosyo-demografik özelliklerine göre değişmediği bulgulanmıştır. Bu bilgiler ışığında, hastanede bu çalışmada belirlenmiş olan örgütsel çatışma nedenlerinin var olduğu ve bundan kaçınmanın mümkün olmadığı, modern yöneticiliğin bir çatışma yöneticiliği olduğunun farkına varılması, örgütün yaşama ve gelişmesi için çatışmalardan optimum düzeyde yararlanılması gerektiği önerilmiştir. 107

6 SUMMARY One of the components affecting productivity and effectiveness of services in hospitals is organizational conflicts. Organizational conflict is described as disagreements about goals, perceptions, values, personalities or resources between two or more people or groups in an organization. With today's rapidly changing conditions the conflicts in hospitals are increasingly more important, and good managers are needed who are capable of managing these conflicts and achieving organizational goals. Naturally, hospitals have built-in conflicts. It is neither possible nor necessary to remove these conflicts completely. A certain level of conflict is necessary for organizational dynamism, creativeness and continuous development. Because of this every manager in the hospital is also a manager of differences and conflicts. In order to manage these conflicts, the managers need to know what the causes are which lead to conflicts in their hospitals. This study was influenced by various literatures, including a book cited by EROL EREN, Marc & Simon's `dividing conflict reasons in to groups`. The aim of this study was to examine nurses' views concerning the causes of organizational conflicts, which have been divided in to four groups, according to cause. The four groups are: conflicts caused by intra-organizational excessive bureaucracy, conflicts caused by differences in goals, conflicts caused by differences in perception, conflicts caused by inadequate physical conditions. This research is a descriptive and analytic study. Of the 764 nurses who work in the Aegean Research and Application University, 382 (50%) were selected by stratified random sampling method to participate in our study. 108The survey included social-demographic questions about the participants, and asked the relative importance of the four groups of conflict causes (listed above) concerning conflicts in their organization. Validity and reliability of the survey has been provided. Validity of the survey for the excessive bureaucracy is r=0.46-0.57, Cronbach alpha 0.83, validity for conflicts caused by differences in goals is r=0.46-0.59, Cronbach alpha 0.88, validity for conflicts causes by differences in perception is r=0.47-0.72, Cronbach alpha 0.86, validity for conflicts caused by inadequate physical conditions is r=0.63:0.74, Cronbach alpha 0.88. In the research, data has been evaluated using percentage calculations and variance analyses. Analysis of the research data was accomplished using the SPSS program in the Aegean University, Computer Science Research and Application Center. According to our results, nurses rated the importance of intra-organizational excessive bureaucracy at 1.63+0.33 as a cause for organizational conflict. Responses varied according'to age, number of children, years of service and position. The importance of different goals as a cause for conflict was rated at 1.56±0.35. Responses varied according to age and position. The importance of different perceptions as a cause for organizational conflict was rated of 1.62±0.4 1. Responses varied according to age, number of children and position. The importance of inadequate physical conditions as a cause for conflict was rated at 1.60±0.43. Responses varied according to position but not according to other social- demographic characteristics., Judging by these results we can conclude that all four causes of organizational conflict exist in the hospitals and may be inevitable. It is therefore important to be aware mat modern management is also conflict management, and it is necessary to take optimum advantage of these conflicts for organizational management and development. 109