Günübirlik ortopedik cerrahi hastalarına verilen taburcu eğitiminin etkinliğinin incelenmesi

Abstract

80 ÖZET Günübirlik cerrahi tedavi uygulanan hastaları postoperatif dönemde hastanede çok kısa bir süre kalmaktadırlar. Bu nedenle hastaların kısa sürede postoperatif dönemde ortaya çıkan sorunlarla baş edebilmeyi ve evde de kendi bakımını nasıl sürdüreceğini öğrenmesi oldukça zor olmaktadır. Hastada anksiyete yarattığı düşünülen bu durumun giderilebilmesi için bilgilendirilmeleri gerekmektedir. Bu araştırma ortopedik günübirlik cerrahi olan hastalara verilen taburcu eğitiminin etkinliğini incelenmesi amacıyla artroskopi ve kitle eksizyonu uygulanan hastalarda yapılmıştır. Araştırma verileri günübirlik cerrahide ameliyat öncesi hasta izlem ve ameliyat sonrası hasta izlem formu ile öner ve Lecompte tarafından uyarlanan durumtuluk ve süreklilik kaygı envanteri ile toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 10.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir, istatistiksel analizde yüzdelik ve sayı dağılımları, ki-kare, wilcoxon, Mann Witney-U ve Friedman analizleri uygulanmıştır. Hastaların büyük bir çoğunluğunun genel anesteziye göre spinal anesteziyi tercih ettiği (deney grubunda %68.7, kontrol grubunda %53.4) belirlenmiştir. Deney grubunda yer alan hastaların ameliyat olduğu gün %68.6 oranında eve gitmeyi tercih ettikleri belirlenmiştir. Hastaların deney grubunda olanların %100'ü, kontrol grubunda olanların %93.3'ü ameliyat öncesi ve sonrası ile ilgili bilgilerinin olduğunu ifade etmişlerdir. Ancak ameliyat öncesi ve sonrası ile ilgili verilen bilgileri tam olarak hatırlayabilen hastaların oranının %74.8 (12 kişi) olduğu belirlenmiştir. Hastaların çoğu bu bilgileri doktor ve araştırmacıdan ya da doktor ve hemşireden almıştır. Her iki gruptada hemşireden bilgi alanların oranı (%6.3) çok düşük bulunmuştur. Hastalar hastalıkları ile ilgili merak ettiği konuların olduğunu belirtmişler ve kontrol grubundaki hastaların %53.3' nünbu bilgileri doktora, deney grubundaki hastaların ise %82'si doktor ve araştırmacıya sorduklarını ifade etmişlerdir.81 Kontrol grubunda yer alan hastaların büyük çoğunluğu ameliyat sonrasında evde dikkat etmeleri gereken konular hakkında bilgi verilmediğini ifade etmişlerdir. Deney grubunda yer alan hastaların %68.8'nin ilk gün, %62.5' nin 2 gün, %50'sinin 3 gün, %25'inin 4 gün, %18.8'nin 5gün, %12.5'inin 7 gün boyunca ameliyat olan el ve ayakta ağrı, %43.8' inin 1 gün, %50'sinin 2 gün, %43.8 'inin 3 gün %31.3'ünün 4 gün, %25'inin 7 gün boyunca şişme olduğu görülmüştür. Kontrol grubunda yer alan hastaların ise %80'inin ilk gün; %66.7'sinin 2 gün; %46.7'sinin 3 gün, %20'sinin 4 gün ameliyat olan el ve ayağında ağrı, %60'ının 2gün, %46.7'sinin 3 gün, %20'si 4 gün boyunca şişme, %26.7'sinin ilk gün, %33.3'ünün 2 gün, % 6.7' sinin 5 gün yara yerinde ağrısının olduğu saptanmıştır. Hastaların genel anksiyete puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0.05, z=-1.89). Hastaların yaş gruplarıyla genel anksiyete puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak bir fark bulunmamıştır. ( p>0.05 ) Cinsiyete göre deney ve kontrol grupları ile anksiyete puanları arasında istatistiksel olarak bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Ancak cinsiyete göre genel anksiyete puan ortalamaları arasında yapılan analizde, her iki grupta yer alan kadınların preoperatif süreklilik kaygı puanları erkeklere göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p<0.05). Hastaların aldıkları anestezi tipine göre genel anksiyete puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p>0.05). Hastaların evde uymaları gereken kurallara uyumlarına bakıldığında kontrol grubu hastaların kısıtlamalara daha çok uyduğu, deney grubu hastaların ise eğitim broşürleri doğrultusunda hareket ettiği görülmüştür. Eğitim alan deney grubu hasta ve refakatçi lar ameliyat sonrası eğitim broşürlerini kullanmaktan memnun olduklarını ve bu broşürden yararlandıklarını ifade etmişlerdir. Anahtar Sözcükler: Hemşirelik, hasta eğitimi, anksiyete.

82 SUMMARY ON THE PATÜENT EXPERIENCED ORTHOPEDICS AMBULATORY SURGERY RESEARCHE EFFECTIVINESS TO GIVE HEALTH EDUCATION It is difficult for the patients, whom are subjected to operation for the day, by taking the short time of the post-operative period into account, to learn managing the problems which occur during the post-operative period and to carry on self-care at home; this situation also leads patients to anxiety. This research, on the patients whom are experienced the orthopedics operation for the day, the purpose of analyzing the effectiviness of the discharge training and is realized on the patients whom are taken to mass exizition and artroscopics. Research data has been collected with the forms of on the day operations- pre-operation patient observation and after-operation patient observation form by using the inventory of anxiety on enduringness and conditionally, adapted by Oner and Lecompte. The collected data is evaluated by using SPSS10.0 packet program. Statistically analyzed by using `the percent and numeric distribution`, x2, wilcoxon, Mann Witney-U and Friedman analysis. It is determined that the bigger majority of the patients have preferred spinal anaesthetize compared to general anaesthetize (68.7% experiment group; 53.4 at the control group. It is found that 68.6% of the patients in the experiment group preferred to be discharged on the day of operation. 100% of the patients in the control group and the 93.3% of the patient in the experiment group have stated that they information about the pre-operation and the after operation period. Besides 74.8% (12 people) of them could stated all the information they have taken about the pre-operation and after the operation period. The patients had been informed by either from the doctor and researcher or from the doctor and the nurse. In both groups, the ratio of patients informed by the nurse is very low (%6.3). The patients have mentioned that they are interested in some points about their illnesses and the patients in the control group have mostly asked doctors about these while 86. 7 % the patients in the experiment group have asked to the doctor and the researcher. The majority of the patients have stated that they are not informed about the things they should be careful about at home after operation.83 The patients in the experiment group 68.8 % of them on the first day; 62.5 % through two days, 50% through three days, 25% through four days, 18.8% through five days, 12,5% through seven days have mentioned that they had felt pain in their hands and feet; 43.8% through one day, 50% through two days, 43.8% through three days 31.3% through four days, 25% through seven days had swellings. The patients in the control group 80% of them on the first day, 66.7% through two days, 46.7% through three days, 20% through four days have mentioned that they had felt pain in their hands and feet; and 60% through two days, 46.7% through three days, 20% through four days, 26.7% on the first day, 33.3% through two days, 6.7% through five days mentioned pain their wound. No indifference had been found statistically between the general anxiety scores of patients (p>0.05, z=1.89) Besides, no indifference had been found statistically between the age groups and anxiety scores of patients. In the analysis of general anxiety scores averages by sex, the pre-operative enduring anxiety scores of women had been found significantly higher than men. (p<0.05) No indifference had been found statistically between the general anxiety scores of experiment and control groups by sex (p>0.05). There is statistically significant difference between the average of the general anxiety scores of the patients by the type of anaesthetize that patients take. (p>0.05) It is determined that the patients in the control group are more adaptable to the rules they should obey at home; and experiment group patients had been observed that they behave according to the training brochures. Key Words: Nursing, training of patients, anxiety