Böbrek transplantasyonu olan hastalar ve yakınlarının yaşam kalitesinin saptanması ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırma, böbrek transplantasyonu olan hastalar ve yakınlarının yaşam kalitesini saptamak ve depresif belirti görülme durumunun yaşam kalitesine olan etkisini değerlendirmek amacıyla vaka kontrol gruplu ve tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Araştırma Ege Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi, Sosyal Sigortalar Kurumu Bozyaka Bozyaka Eğitim Araştırma ve Uygulama Hastanesi ve Sosyal Sigortalar Kurumu Yenişehir Eğitim Araştırma ve Uygulama Hastanesi Böbrek Transplantasyonu Polikliniklerinde yapılmış olup, veriler, Ağustos 2001 -Haziran 2002 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırma kapsamına böbrek nakli olan 40 hasta, 40 hasta yakını ve 40 sağlıklı birey olmak üzere toplam 120 kişi alınmıştır. Araştırmada; sosyo-demografîk özelliklerin belirlenmesi için anket formu, yaşam kalitesi için Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kısa Form (WHOQOL-BREF), depresif belirtiler için Beck Depresyon Envanteri ve anksiyeteyi ölçmek için Beck Anksiyete Envanteri kullanılmıştır. Veriler SPSS (Statistical Package of Social Science) for Windows 10.0 istatistik paket programında değerlendirilmiştir. Yaşam kalitesi alanları ile sosyodemografik değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. Sonuç olarak,yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim seviyesi, yaşanılan yer, çalışma durumu ile yaşam kalitesi alanları arasında anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Yapılan ki-kare testine göre depresif belirti görülme durumu ile cinsiyet, eğitim durumu, mesleki durum ve komplikasyon durumu arasında arasın da anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Depresif belirti görülen hasta, hasta yakınları ve kontrol grubu bireylerinde yaşam kalitesinin düşük algılandığı sonucuna varılmıştır. 153

SUMMARY This case-controlled, descriptive study was performed for the purpose of determining the quality of life in renal transplant patients and patients' relatives, the effects of existing depression symptoms on the quality of life. Data were collected between August 2001 and June 2002, at the renal transplantation policlinics in the Ege University Research and Application Hospital, Bozyaka and Tepecik Social Insurance Organization Education Research and Application Hospital. 40 patients with renal transplantation, 40 patient's relatives and 40-healthy people (as control case) totally 120 person were randomly assigned to the study. Questionnaire form was used for the determining the socio-demographic data, WHOQOL-BREF was used for the quality of life which developed by the World Health Organization, Beck Depression Inventory was used for the depressive indications and Beck Anxiety Inventory was used for the measuring the anxiety level. Data were analysed using SPSS (Statistical Package of Social Science) for Windows. The relationship between the Quality of life fields and socio-demographic factors were evaluated. As results; the meaningful relationship was found between the age, gender, educational level, living place, working status and the quality of life fields. The relationship between the socio-demographic factors and existing the symptoms of depression was also evaluated. According to chi-square test; gender, educational level, occupation and existing the postoperative complications have found related to the indications of depression symptoms. It was found that the quality of life was perceived lower by the patients with depressive symptoms, patients' relatives and healthy patients. 154