Kanser hastalarına dinletilen müziğin kemoterapi yan etkilerine ve durumluk-sürekli kaygı düzeylerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, kanser hastalarına dinletilen müziğin kemoterapi yan etkilerine ve durumluk - sürekli kaygı düzeylerine etkisini incelemek amacı ile deneysel olarak yapılmıştır. Ege Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Onkoloji Bilim Dalı, Medikal Onkoloji Polikliniği ve Dahiliye Ana Bilim Dalı içinde bulunan özel tedavi odasına başvuran hastalar araştırmanın evrenini, bu evrenden sınırlamalara uygun olarak seçilmiş hastalar örneklemini oluşturmuştur.Araştırmaya girecek örneklem büyüklüğünü tespit edebilmek amacı ile Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği istatistiksel danışmanlık biriminden yardım alınmıştır. Yapılan PASS (Power Analysis and Sample Size) analizine göre deney grubunu 30, kontrol grubunu 30 bireyin temsil edeceği saptanmıştır (analizin gücü %63 'tür). Deney ve kontrol grubu hastalar ilk tanılarına, yaş gruplarına, cinsiyetlerine, medeni durumlarına, eğitim durumlarına, gelir düzeylerine ve en uzun süre yaşadığı yerleşim yerlerine göre karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Grupların homojenliği sağlanmıştır. Araştırma verileri, `Hasta Tanıtım Formu`, `Durumluk - Sürekli Kaygı Envanteri`, Kanser Semptomları Envanteri`, Kemoterapi Yan Etkileri Envanteri` ve `Tedavi Sürecini Değerlendirme Anketi` ile gerekli izinler alındıktan sonra, Medikal Onkoloji Polikliniği ve Dahiliye Ana Bilim Dalı içinde bulunan özel tedavi odasında ayaktan kemoterapi alan hastalara uygulanarak toplanmıştır. Sürekli Kaygı Envanterinin bu araştırma için Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı; deney grubu hastalar için r = 0.82, kontrol grubu hastalar için r = 0.82, her iki grup için r = 0.81 olarak, Durumluk Kaygı Envanterinin (ilk kemoterapi öncesi) bu araştırma için Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı; deney grubu hastalar için r = 0.85, kontrol grubu hastalar için r = 0.88, her iki grup için r = 0.87 olarak bulunmuştur. Hastaların kemoterapi öncesi kansere bağlı gelişen sorunlarım belirlemek amacı ile geliştirilen Kanser Semptomları Envanterinin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı; deney grubu hastalar için r = 0.56, kontrol grubu hastalar için r = 0.59, her iki grup için r = 0.60 olarak, hastaların kemoterapi sonrası deneyimledikleri kemoterapi yan etkilerini belirlemek amacı ile geliştirilen Kemoterapi Yan Etkileri Envanterinin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı; deney grubu hastalar için r = 0.68, kontrol grubu hastalar için r = 0.60, her iki grup için r = 0.66 olarak bulunmuştur. Deney grubu kanser hastaları, kemoterapi ile kombine edilen tedavi prosedürünü almıştır. Hastalar müziği kemoterapi tedavileri esnasında araştırmacıya ait walkmen ile dinlemiştir. Kontrol grubu kanser hastalan, kemoterapi ile kombine edilen tedavi prosedürünü almamıştır. Araştırma verileri sayı, yüzde hesaplan, ki-kare, tekrarlı ölçüler için ANOVA, sperman sıra korelasyon analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Kontrol grubu hastaların dört ölçüm zamanında durumluk kaygı düzeylerinde fark saptanmamasına karşın deney grubu hastaların durumluk kaygı düzeylerinde düşme saptanmıştır. Deney ve kontrol grubu hastaların durumluk kaygı düzeyleri karşılaştırıldığında, dört ölçüm zamanı arasındaki farklılık istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (pO.001), ölçüm zamanlarında durumluk kaygıda oluşan farklılıklar iki grupta benzer bulunmamıştır (deney grubu hastaların durumluk kaygı puan ortalamaları ile müziğin etkileşimi anlamlı bulunmuştur) (pO.001), iki grup arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0.001). İki grup ölçüm zamanı değişimi bakımından ayrı incelendiğinde, deney grubu hastaların, ölçüm zamanlarında durumluk kaygı düzeyi bakımından farklılık istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0.001) ve yapılan ileri analiz ile a=0.001 düzeyinde birinci ölçüm zamanı (ilk kemoterapi öncesi durumluk kaygı) ile ikinci ölçüm zamanı (ilk kemoterapi sonrası durumluk kaygı), birinci ölçüm zamanı ile üçüncü ölçüm zamanı (ikinci kemoterapi sonrası durumluk kaygı), birinci ölçüm zamanı ile dördüncü ölçüm zamanı (üçüncü kemoterapi sonrası durumluk kaygı), ikinci ölçüm zamanı ile dördüncü ölçüm zamanı ve üçüncü ölçüm zamanı ile dördüncü ölçüm zamanı arasındaki farklar istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. Kontrol grubu hastaların durumluk kaygı düzeylerinde a=0.05 düzeyinde dört ölçüm zamanı arasında istatistiksel açıdan farklılık anlamlı bulunmamıştır. Deney ve kontrol grubu hastaların kanser semptomları puan ortalamaları ile kemoterapi yan etkileri puan ortalamaları karşılaştırıldığında, iki ölçüm zamanı (kanser semptomları ile kemoterapi yan etkileri) arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (pO.001), iki ölçüm arasında oluşan farkın iki grupta da benzer olduğu (deney grubu hastaların kemoterapi yan etkileri ile müziğin etkileşimi anlamlı bulunmamıştır) (p>0.05) saptanmasına karşın iki grup arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (pO.Ol). Deney ve kontrol grubu hastaların hem durumluk kaygı puan ortalamaları ile sürekli kaygı puan ortalamaları arasında hem de kanser semptomları puan ortalamaları ile kemoterapi yan etkileri puan ortalamaları arasında pozitif (+) yönde doğrusal bir ilişki bulunmuştur. Sonuç olarak kanser hastalarına dinletilen müziğin kemoterapi yan etkilerini azaltmadığı, durumluk kaygı düzeyini etkilediği saptanmıştır. Araştırmada bu sonuçlar doğrultusunda, çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

This research, which was carried out experimentally, aimed to investigate the affects of music that was listened to patients with cancer, on the side effects of chemotherapy and on their state trait anxiety levels. The scope of the research comprised of the patients reffered to specific treatment rooms located within the Department of Oncology, Medical Oncology Polyclinic and Department of Internal Diseases of Ege University Research and Application Hospital between 01 February 2003 and 30 June 2003 and hte patients selected in accordance with limitations were conctituted the sample of research. In order to determine the extent to which sampling to be included in research assistance from Statistical Advisory Unit of Ege University Computer Engineering was received. According to PASS anaysis (Power Analsis and Sample Size)30 individuals enrolled in experimental group and 30 in control group ( the strength of analysis is 63%). Whom patients were evaluated according to their first diagnosis, age groups, genders, marital statuses, education levels, income levels and the longest lived place of residence, a statistically significant difference was not found (p>0.05). Homogeneity of groups ensured. After all necessary permissions obtained, research data were collected from outpatients who were treated with chemoterapy in special treatment rooms located in Medical Oncolgy Polyclinic and Department of Internal Diseases by using `Patient Identification Form`, State Trait Anxiety Inventory`, Cancer Symptoms Inventory`, Chemotherapy Side Effects Inventory` and ` Treatment Process Assesment Survey`. Cronbach alpha internal consistency coefficients of Trait Inventory for this research, in experimental group was r = 0.82, in control group was r = 0.82, in both groups was r = 0.81. Cronbach alpha internal consistency coefficients of State Inventory (prior to first chemoterapy) for this research, in experimental group was r = 0.85, in control group was r = 0.88, in both groups was r = 0.87. Cronbach alpha internal consistency coefficients of Cancer Symtoms Inventory, which was developed to identify problems emerged associated with cancer prior to chemotherapy; in experimental group was r = 0.56, in control group was r = 0.59, in both groups was r = 0.60. Cronbach alpha internal consistency coefficients of Chemotherapy Side Effects Inventory, which was developed to identify side effects that patients experienced after chemotherapy; in experimental group was r = 0.68, in control group was r = 0.60, in both groups was r = 0.66. The percentage estimations of research data were evaluated by using number, %, chi-square, repeated measure ANOVA and correlation analysis. When both groups were evaluated separately in regards to measurement time variation, a statistically significant difference was detected in measurement times of experimentel group patients related to state anxiety levels (pO.001). In addition, in the advanced analysis conducted statistically significant differences (a=0.001) were found between the first measurement time (state anxiety prior to first chemotherapy) and the second measurement time (state anxiety after first chemotherapy); the first measurement time and the third measurement time (state anxiety after second chemotherapy); the first measurement time and the fourth measurement time (state anxiety after third chemotherapy); the second measurement time and the fourth measurement time; the third measurement time and the fourth measurement time. In the state anxiety levels of control group patients a statistically difference between four measurement times was not found (a=0.05)130 When the mean scores received by experimental and control group patients from cancer symptoms and chemotherapy side effects were assessed, the difference between two measurement times (cancer symptoms and chemotherapy side effects) was found significant (p<0.001). Although the difference occured between two groups was similar in both groups (experimental group patients' chemotherapy side effects and interaction with music were not significant) (p>0.05) the difference between two groups was found statistically significant (p<0.01). In experimental and control group patients, a linear relationship towards (+) positive was detected in between mean scores of state anxiety and trait anxiety; and between mean scores of cancer symptoms and side effects. Consequently, it was concluded that the music listened to patients with cancer did not reduce side effects of chemotherapy, whereas affected the situation anxiety level. In research many suggestions were made in the direction of these results. ^-LJ. ^smsMMsts^m FadS^