Ameliyatlarda kullanılan anestezik maddelerin eritrosit ve lökosit G6PD enzimi üzerine olan etkileri

Abstract

ÖZET Glukoz-6- Fosfat dehi drogenaz (G6PD) enzimi, Christian ve Warburg tarafından ilk defa tarif edildiği 1932 yılından beri üzerinde en çok çalışılan araştırma konularından biri olmuştur. Enzim, bitkisel ve hayvansal birçok dpkudan izole edilmiştir. Enzim eksikliğinin yeryüzünde 200 milyondan fazla insanı etkilediği bilinmektedir. S6PD enziminin aktivitesi, alınan besinlerin yapısı ve miktarı, hormonal durum, NADP` /NADPH oranıyla yakından ilgilidir (72). Adaptif bir enzim olduğu söylenen G6PD enzimi aynı tanışta vs aynı gün içerisinde farklı aktlvite göstermektedir. Akdeniz kuşağında bulunan ülkemizde de, enzim eksikliğinin yaygın olduğu birçok çalışmada belirtilmiştir. Çukurova bölgesinde de oldukça yaygın olduğu bilinen G6PD enzim eksikliğinin önemi birçok çalışmada vurgulanmıştır. Oksidatif maddelerin detoksif ikasyonunda G6PD enziminin önemli görevi olduğu bilinmektedir. Bu tez çalışmasında, Anestezi Ana Bilim Dalında ameliyata alınan hastaların, ameliyat sırasında kullanılan anestezik maddelerin oksidatif etkisine karsı, S6P0 enzim aktivi ttasi ndek i değişikliğin miktarı ve yönü incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla 36 hastadan premedikasyon öncesi <1), premedikasyon sonrası (2), postoperasyon(3) ve 24 saat sonra (4) olmak üzere 4 kes kan örneği alınmıştır. Kontrol grubu olarak ise, tamamen sağlıklı 10 kişiden saat 9.00'dad), saat 12.00' de(2), saat 15.00' de(3), ve ertesi gün saat 15.00' de(4) olmak üzere yine 4 kez kan Örneği alınmıştır. Bu kan 77örneklerinin hematolojik parametreleri (WBC, RBC, Hct, Hb, MCV) coulter counter otomatik cihazı ile tayin edildikten sonra, eritrosit ve lökosit G6PD enzim aktiviteleri incelenmiştir. Çalışma grubu ve kontrol grubu analiz sonuçları karşı last ırı larak ı istatistiki yorum yapılmıştır. Bu tez çalışması sonucunda, enzim aktivitesini etkileyen birçok -Faktörün olduğunu destekleyen sonuçlar elde edilmiştir. Anestezik maddelerin, cerrahi travmanın ve hatta ameliyat olma düşüncesinin yarattığı psikolojik stresin dahi, lökosit ve eritrosit enzim aktivitesini etkilediğini gösteren sonuçlar al inmiştir. Eritrosit ve lökosit G6PD enzim aktiviteleri nin birbirinden bağımsız ve -farklı yönde alçalıp yükselmeler gösterdiği gözlenmiştir. Bu iki hücrede enzim aktivitesi geniş sınırlar içerisinde oynamasına ragmen, lökosit enzim akti vitesi ni n daha geniş sınırlar içerisinde oynadığı görülmüştür. G6PD enzim aktivitesi, kontrol grubunda daha dar sınır içerisinde oynarken, çalışma grubunda daha geniş alt-üst sınır çizmektedir. Enzim akti vitesinin, her iki hücrede birbirinden bağımsız olarak bu kadar geniş sınırlar içinde oynamaması, farklı olgularda, çok -farklılık göstermesi, aktivatör ve inhibitor ?faktörlerin etkisine dikkat çekmiştir. Şimdiye kadar söylenilen aktivatör ve inhibitor maddelerin dışında, G6PD enzim aktivitesini etkileyen daha birçok faktörün olduğu düşünülmektedir. Ayrıca serbest radikal oluşumundan sorumlu NADH /MADPH en2im sisteminin sanılandan daha karışık sistem olduğunu düşündüren bulgular elde edilmiştir. Bu tez çalışmasında, anestezik maddelerin, cerrahi travmanın ve psikolojik stresin G6PD enzim aktivitesini etkilediği kesin olarak gösterilmiştir. Fakat G6PD enzim aktivi tesinde gözlenen değişikliğin yönü ve miktarı, bu sayılan.faktörlerin etkisinin bir ölçüsü olarak kul lanı lamıyacagı görüşüne varılmıştır. 7a