Bakımverenlerin yükü envanterinin Türk toplumu için geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi

Abstract

ÖZET `BAKIMVERENLERİN YÜKÜ ENVANTERİNİN TÜRK TOPLUMU İÇİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİNİN İNCELENMESİ Bu araştırma demans hastalarına bakım verenlerin yüklerini belirlemek için geliştirilen `Bakım verenlerin Yükü Envanteri`nin Türk toplumu için geçerlik ve güvenirliğini incelemek amacıyla metodolojik olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini demans tanısı almış yakınlarına bakım veren 230 primer bakım veren kişi oluşturmuştur. `Bakımverenlerin Yükü Envanteri` 1989 yılında Novak ve Guest tarafından geliştirilen 24 maddelik bir ölçektir. Envanterin tümünün toplam puan ortalaması ve standart sapması 43.01 ± 22.99 olarak saptanmıştır. Ölçeğin `dil eşdeğerliğinin/uyarlamasının sağlanması için Türkçe'ye çevirisi, geri çevirisi ve ön uygulaması yapılmıştır. Envanterin zamana göre değişmezliğini test etmek için yapılan test-tekrar test uygulamasının sonucunda doğrusal yönde güçlü bir ilişki saptanmıştır (r=0.98). Envanterin iç tutarlığı test etmek için Cronbah alfa katsayısı belirlenmiştir. Envanterin tümü için elde edilen Cronbach alpha değeri 0.94, `Zaman-bağımlılık Yükü ` için 0.93, `Gelişimsel Yük` için 0.94, `Fiziksel Yük` için 0.94, `Sosyal Yük` için 0.82, `Duygusal Yük` için 0.94` dür. Yapılan `madde analizi` sonucunda envanterdeki maddelerin madde- toplam korelasyon katsayısı 0.52-0.84 arasında saptanmış ve hiçbir madde envanterden çıkarılmamıştır.Kapsam geçerliğinin sınanması sırasında 10 uzmandan görüş alınmış, öneriler doğrultusunda değişiklikler yapılmıştır. Ölçeğe uygulanan `faktör analizi` sonucunda ölçeğin toplam varyansının %82.5'ini açıklayan 5 faktör elde edilmiştir. Elde edilen beş faktör orjinal ölçeğin faktör yapısı ile uyumlu bulunmuş, envanter maddeleri orjinal envanterdeki gibi benzer alt gruplar altında toplanmıştır. Envanterin yapı geçerliliğini test etmek amacıyla hipotez test yöntemi kullanılmıştır. Bunun için Bakım verenlerin Yükü Envanteri Puanlan ile teorik olarak aralarında ilişkili olduğu belirtilen Beck Depresyon Envanteri puanlan arasındaki ilişki incelenmiştir. Envanterin tüm faktörleri ile Beck Depresyon Envanteri puanları pozitif yönde ilişkili bulunmuştur. Envanterin alt boyuttan için 0.47 ile 0.71 arasında değişen düzeylerde değerler elde edilmiştir. Sonuç olarak; `Bakım verenlerin Yükü Envanteri`nin Türk toplumu için oldukça yeterli güvenirlik ve geçerlik göstergelerine sahip bir ölçme aracı olduğu saptanmıştır. Anahtar kelimeler: demans, bakım verenlerin yükü, geçerlilik, güvenirlilik

145 ABSTRACT THE RELIABILITY AND VALIDITY OF THE CAREGIVER BÜRDENINVENTORY İN TURKEY The aim of this study was to examine validity and reliability of Turkish form of `Caregiver Burden Inventory`. This is a methodological study. Sampling group of the Study included 230 primary caregiver of dementia patients. This Caregiver Burden Inventory which has 24 item was developed by Novak and Guest in 1989. The total mean score and standard deviation of the inventory were43.01±22.99. Fonvard and backwardtranslation procedure and pretest was made to establish translation equivalency and linguistic adaptation. in order to estimate instrument stability between different occasions test-retest reliability was performed and it has seen that there was a strong and linear correlations betvveen measures (r=0.98). To determine the internal consistency for the inventory, Coefficient Alpha was obtained. The Cronbah alpha coefficient of the inventory was 0.94. it was.93 for `Time-Dependency Burden`, 0.94 for `Developmental Burden`,.94 for `Physical Burden`, 0.82 for `Social Burden`, 0.94 for `Emotional Burden`. Item-total point reliabilty was found to be betvveen in the item analy sis it has seen that the item-total correlationcoefficientsofscaleranged from 0.52- to 0.84 and none of the items of scale was deleted.146 The scale was examined by 10 experts to verify its contend validity. According to expert's suggestion modifications was made. At the result of the factor analysis of the scale 5 factors which can account for 82.5% of total variance of test score was obtained. Results of factor analyses which have been done to test the validity of Turkish form of scale showed that form has 5 factors like the original instrument and similar herns are collected under the same factor. Construct validity was established by hypothesis testing. The relationship between the Caregiver Burden Inventory and other theoretically relevant construct that depression were examined. All of the factors of the inventory positively corelated with Beck Depression Inventory scores (r ranged from.47-.71) As a result it has found that `Caregiver Burden Inventory` was a sufficiently valid and reliable instrument in Turkey. Key Words: Dementia, Caregiver Burden, Reliability, Validity