Üst gastrointestinal sistem kanamalarında operasyon zamanlaması ve prognoza etki eden faktörler

Abstract

53 ÖZET Anabilim dalımızda, Ocak 1986 ile Ocak 1991 arasındaki 5 yıllık süre içinde üst GİS kanaması nedeni ile tedavi gören 199 hasta retrospektif olarak incelenmiştir.Çalışmada herhan- gibir etyolojik nedene bağlı olarak oluşan üst GİS kanamala rında risk faktörleri ve acil operasyon zamanlaması saptanma ya çalışılmıştır. Üst GİS kanamalı 199 hastanın değerlendirilmesinde risk faktörleri olarak; sigara, alkol ve ülserojen ilaç alımı, mortaliteye etki eden faktörler olarak da; yaş, verilen kan miktarı, yatış Hct düzeyi ve yandaş hastalık mevcudiyeti irdelenmiştir. Üst GİS kanamalarında mortaliteye etki eden önemli bir faktör hastaların yaşıdır. Çalışmamızda 55 yaş ve üstü hasta larda mortalite % 32.5 iken 55 yaş altı hastalarda mortalite % 21.3 oranında bulunmuştur (p<0. 05). Post-operatif exitus olan hastalarımızda pre-operatif devrede verilen kan miktarı ortalaması 12.8 ünite, şifa ile taburcu olan hastalarda ise ortalama 5.3 ünite olarak saptan mıştır. Çalışmamızda, pre-operatif olarak 8 ünite veya daha fazla kan transfüzyonunun mortalitede anlamlı derecede artma-54 ya neden olduğu saptanmış (p<0. 0001) ve bu miktar üzerinde bir kan transfüzyonu gerekliliğin mortaliteye etki eden faktör lerden biri olduğuna karar verilmiştir. Ayrıca kanayan hastalarda başvurudaki Hct değeri % 27 ile sınır olarak alınmıştır. Hct değeri % 27 nin üstünde olan hastalarda mortalite % 6.1 iken, % 27 nin altındaki hastalar da bu oran %41.4 gibi önemli derecede yüksek bir değerdedir (p<0. 00001). Başvuru anındaki Hct değerinin % 27 nin altında olmasının mortaliteye etki eden bir başka faktör olduğu kanı sına varılmıştır. Üst GÎS kanamasına ilaveten önemli yandaş hastalığı olanlarda mortalitenin anlamlı olarak yükseldiği gözlenmiş tir. Tüm serideki yandaş hastalık oranı % 30.2 olarak bulun muşken, exitus olan hastalarda bu oran % 56.9 gibi yüksek bir değerdedir (p<0. 01). Sonuç olarak, yaşın 55 in üzerinde olmasının, pre-operatif 8 ünite veya daha fazla kan transfüzyonuna gereksinim duyul masının, yatış Hct değerinin % 27 veya altında olmasının ve önemli yandaş hastalık mevcudiyetinin mortaliteyi anlamlı derecede artırdığı saptanmıştır. Bu olumsuzlukların mevcudi yetinde konservatif yöntemlerin uygulanmasında fazla ısrarcı olmadan acil cerrahi tedaviye başvurmanın en uygun yöntem olacağı kanaatine varılmıştır.