Doğum sonrası fonksiyonel durum envanterinin geçerlilik güvenilirlik çalışması

Abstract

Türkiye için geçerlik ve güvenilirliğini ölçmek üzere planlanmıştır. Araştırmanın evrenini Denizli İli Sağlık Müdürlüğüne bağlı merkez 21 adet sağlık ocağına kayıtlı kadınlar oluşturmuştur. Araştırmanın örnekleminin belirlenmesinde, Denizli İl Sağlık Müdürlüğü il merkezine bağlı toplam 21 sağlık ocağı, yöre halkının sosyo-ekonomik düzeyleri göz önünde bulundurularak düşük, orta ve yüksek olarak sınıflandırılmış, basit tesadüfi örneklem tekniği kullanılarak seçilen 2, 3, 4 ve 9 no'lu sağlık ocağı bölgeleri araştırma kapsamına alınmıştır. 15-49 yaş arasında, termde vajinal doğum yapan, postpartum 6 ile 10. haftalık dönemde bulunan, bebeklerinde ya da kendilerinde mental retardasyon, kronik bir hastalık ya da sakatlık bulunmayan ve ruh sağlığı yerinde olan 191 anne araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veri toplanma araçları olarak; Annelerinin sosyo-demografık ve diğer değişkenlerin özelliklerini belirleyen soru formu ve Doğum Sonrası Fonksiyonel Durum Envanteri kullanılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde, Araştırmanın iç tutarlılık güvenilirliği için Cronbach alpha katsayısı hesaplanmış, madde-skala, skala- total İSFAC puanları arasındaki ilişkiyi saptanmak ve yapı geçerliliğini sınamak için korelasyon analizi uygulanmıştır. Test-retest verilerinin analizinde Spearman Momentler Çarpımı kullanılmıştır. Ayrıca sayı, yüzde, ortalama, standart sapma hesaplan yapılmış karşılaştırmalı tablolarda independent t testi ve one-way anova testleri ve ileri analizde Post Hoc test kullanılmıştır. Cronbach's Alpha iç tutarlılık güvenilirliği ev içi faaliyetlerde 0.83, sosyal ve toplumsal faliyetlerde 0.66, bebek bakım sorumluluklarında 0.68, özbakım faaliyetlerinde 0.53, mesleki faaliyetlerde 0.67, Total IFSAC katsayısı ise 0.75 olarak bulunmuştur. Madde- skala arasındaki ortalama korelasyon 0.28- 0.54 arasında iken, skala- total IFSAC puanları arasındaki korelasyon 0.22 - 0.79 olarak bulunmuştur. Dört ile yedi günlük bir dönemde 20 kadından oluşan bir örnek kullanılarak test-retest güvenilirliği total IFSAC skoru için 0.99, skalalar için 0.91 ile 0.99 arasında belirlenmiştir. Skalalar arası korelasyon oranlarının ise -0.13 ile 0.58 arasında değiştiği saptanmıştır. Doğum sonrası fonksiyonel durum envanterinin geçerli ve güvenilir olduğu belirlenmiştir. Kadınların eğitim durumları, evlilik süreleri, gebelik ve doğum sayıları, sosyal destek alma durumları, yaşadıkları yer ve gelir durumları, gebeliklerini planlama durumları, doğum yaptıkları yer, bebeklerini besleme metodlan ile doğum sonrası fonksiyonel durum arasında ilişki belirlenmiştir. Ayrıca içinde bulunulan postpartum hafta sayısı artıkça kadınların fonksiyonel durumlarında da artış belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; Doğum Sonrası Fonksiyonel Durum Envanteri'nin fonksiyonel durumun tanılanması amacıyla ebe, hemşireler ve diğer sağlık personeli tarafından kullanılabileceği saptanmıştır. Ülkemizde doğum sonrası fonksiyoneldurumun tanılanması ve fonksiyonel durumu etkileyen faktörlerin belirlenmesi, kadınlara bütüncül yaklaşımla bakım verilmesine olanak sağlayacaktır.Anahtar kelimeler: Doğum Sonrası Fonksiyonel Durum Envanteri, Annelik, Fonksiyonel Durum, Doğum Sonrası Dönem

The study was carried out on women registered at 21 Health Climes associated with The Denizli Health Department. The clinics used in the study were divided into 3 socio-eKonomic levels, ie, low, middle and high. These classifications were made by evaluating the local residents' socio-ekonomic levels using the randomly chosen statistics technigue. After dividing the clinics according to this criteria, clinics 2,3,4 and 9 were selected as subjects for the study. The 191 women who had history of normal vaginal delivery, who were between 15- and 49 years of age, who were in the 6 to 10 week postpartum period, who and their babies had no mental retardation, chronic finesses or disabilities, who were psychologically healthy formed the sample of the study. Inventory Of Functional Status After Childbirth and questionnaire which determined the socio-demographic characteristic and other variables of the women had been exerted in order to obtain data. When evaluating the data which was obtained, calculations were made using the Croribach alpha factor to maintain the internal concistency reability of the research. Corelasyon analysis was carried out to test the consruct validity and to establish the relation between subscala item and subscala total scores of ÎFSAC. Spearman moments calculations were used to analyse the test-retest data. Apart from the before listed test numbers, persentages, means and standart deviation calculations were made. In the cross-comparison table independent t testi and one-way anova tests were done and the post hoc test was used in advanced analysis. Croribach's alpha internal consistency reability coefficients ranged 0.83 for Household Activities, 0.66 for Social and Community Activities, 0.68 for Infant Care Responsibilities, 0.53 for Self-Care Activities, 0.67 for Occupational Activities, 0.75 for total ÎFSAC. Average corelations for the sub-scala item to subscale total scores ranged from 0.28 to 0.54 while subscale to total IFSAC score correlations ranged from 0.22 to 0.79. Test- retest reability coefficients for a 4-7 day interval ranged from 0.91 to 0.99 and the total ÎFSAC score 0.99. tFSAC subscale correlations ranged from -0.13 to 0.58. The relationship between the women's level of education, length of marriage, the number of pregnancies and births, the amount of social support recieved, their age, income and place of delivery, infant feeding methods and after childbirth functional status was established. It was also learnt that as the number of postpartum weeks increased the women became more functional. According to results, midwives, nurses and other health professionals may use the ÎFSAC to assess functional status following childbirth. Establishing the factors that determine the functional levels and assessing the functional situation after childbirth in our country will enable women to receive holistic treatments. Key words: inventory of Functional Status After Childbirth, Motherhood, Functional Status, Postpartum period.