Toplum sağlık yoğunluğu derecelendirme ölçeğinin Türk toplumu için geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Hemşirelik uygulamalarında, özellikle birinci basamak sağlık kuruluşlarında sağlık gereksinimi ve bunun düzeyinin belirlenmesine yönelik çalışmalarda kullanılabilecek ölçüm araçlarına yer verilmediği gözlenmektedir. Bu araştırmanın amacı, `Toplum Sağlık Yoğunluğu Derecelendirme Ölçeği' (TSYDÖ)'nin Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olup olmadığını incelemektir. Araştırmanın amacı doğrultusunda öncelikle ölçeğin Türk diline uyarlaması yapıldıktan sonra uzman görüşleri alınmıştır. Öneriler doğrultusunda şekillendirilen Türkçe form Ödemiş Sağlık Grup Başkanlığı'na bağlı 6 sağlık ocağından seçilmiş 372 katılımcıya uygulanmıştır. Elde edilen veriler amaçlar doğrultusunda analiz edilmiştir. Bu araştırmada, toplam hane halkı sayısı, evdeki toplam çocuk sayısı, bireylerin sağlık kurumlarına son bir ayda yaptıkları toplam başvuru sayısı ve bireylerin kendi sağlık bakım gereksinimlerini değerlendirme puanlan ölçeğin geçerli olduğunu yordamada kullanıhnıştır. Toplam ölçek puanlan ortalaması açısından, toplam hane halkı sayılan arasında (Tablo 5, 6) istatistiksel olarak anlamlı bir fark (p<0,05) saptanmıştır. Yalnız yaşayan ve kalabalık ailede yaşayan bireylerin toplam ölçek puanlan yüksek bulunmuştur. Toplam ölçek puanlan açısından, evdeki toplam çocuk sayılan arasında (Tablo 7, 8) istatistiksel olarak anlamlı fark (p<0,005) saptanmıştır. Çocuk sayısı dört ve üzeri olan ailelerde yaşayan bireylerin sağlık balom gereksinimi yoğunluğu da yüksek bulunmuştur. Son bir ay içinde bireylerin sağlık kurumuna toplam başvuru sayılan arasında (Tablo 11, 12) toplam ölçek puanlan açısından istatistiksel anlamlı düzeyde farklılık saptanmıştır (pO.OOl). Sağlık kurumlarına başvuru sayısı arttıkça, toplam ölçek puanlan da yükselmiştir. Bireylerin toplam ölçek puanlan açısından kendi sağlık bakım gereksinimini değerlendirme puanlan arasında (Tablo 13, 14) istatistiksel olarak anlamlı bir fark (p<0,001) bulunmuştur. Bireylerin kendi sağlık bakım gereksinimlerini değerlendirme puanlan yükseldikçe toplam ölçek puanlan da artmıştır. Bireylerin ham puanlarının ortalamalan, en küçük ve en büyük değerler, standart hataları hesaplanmıştır. Geçerlik ve güvenirlik analizleri sonucunda Toplam Ölçek Puanlan ortalaması; X=26.66± 5,32'dir ve standart sapma; 0.27 ve ölçeğin tümü için Cronbach Alpha=0.53, eşit olmayan iki yan için Spearman- Brovm katsayısı=0.57 ve Guttman Split- half katsayısı=0.63 bulunmuştur.67 TSYDÖ'nin bütünü için yapılan madde analizi ve güvenirlik analizi sonuçları ile ölçeğin bütünü içerisinde sinir- kas- iskelet fonksiyonları, fiziksel çevre/ güvenlik, üreme ve kişisel alışkanlıklar parametrelerinin ölçek toplam puanı ile düşük düzeyde madde-toplam korelasyonu gösterdikleri ve bu durumları ile ölçek bütünü içerisinde iyi çalışmayan parametreler oldukları görülmektedir. Ancak buna rağmen sinir- kas- iskelet fonksiyonları parametresi dışında ölçeğin güvenirliğini düşürme yönünde ölçek bütünlüğünü bozan başka parametre yoktur. Sonuç olarak TSYDÖ'nin Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu saptanmış ve bu ölçeğin kullanımının mesleki gelişmeye de katkı sağlayacağı düşünülerek Toplum Sağlığı Hemşireliği uygulamalarında yer alması önerilmiştir. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin sunumunda ve kayıt tutulması aşamasında ölçekten yararlanılması, bu hizmetlerin geliştirilmesine rehberlik edeceği öngörülmüştür.

68 ABSTRACT VALIDITY AND RELIABILITY STUDY OF COMMUNITY HEALTH INTENSITY RATING SCALE FOR TURKISH COMMUNITY There is no adequate tool for measure the health needs and intensity of need for care in the Community/ Public Health Nursing,practice, especially in the ambulatory primary health care services. The purpose of this study is to determine whether Community Health Intensity Rating Scale (CHIRS) was reliable and valid for Turkish Community. First of all, tool was translated in Turkish and than the scale was examined by six experts. Turkish form of the scale was reformed by taking into consideration of the suggestions. This form was used with 372 individuals from six primary health care centers in Ödemiş. Collecting data was analized based on the aim. In this study, the mean number of persons within a household, the mean number of children within a household, the mean number of apply for health care within last mounth, the mean number of home visits per client by the midwife and the mean number of individual's self evaluation scores for health care need was used for test of validity. There was a difference between the total scale scores and the mean number of persons within a household (Table 5 and 6), means for all were significantly higher (p<0,05) in the crowded family. There was a difference between the total scale scores and the mean number of children within a household (Table 7 and 8), means for all were significantly higher (p<0,005) in the family that have 4 and more children. Also, there was a difference between the total scale scores and the mean number of apply for health care within last mounth (Table 1 1 and 12), total scores was increased with higher total apply number (p<0,001). Although it was existed no difference between the total scores and the total home visits number by the midwife (Table 9, 10), there was a difference between the total scores and the self evaluation scores (Table 13 and 14), if the self evaluation scores increase, total scores was rised (p<0,001). It was calculated the individuals mean scores, maximum and minimum values, standart errors for tool reliability. As a result, the mean CHIRS total score for this sample was 26.66 (±5.32), with a range from 12 to 42 and the standart error was 0.27,69 Cronbach Alpha was 0.53 for whole of scale, Spearman- Brown coeefficient was 0.57 and Guttman Split-half coefficient was 0.63. Neuromusculoskeletal function, physical environment/ safety, reproduction and personal habits parameters had low item total correlations in the whole scale and as a result, this parameters was not good working in the CHIRS. Although this, there was no parameter except neuromusculoskeletal function that ruined to the integrity of the scale with low reliability. Finaly, CHIRS is an adequate tool for Turkish Community and it can use as a valid and reliable scale in the Community/ Public Health Nursing area. It is thought that the use of CHIRS in the practice will supply proffesional development. Use of CHIRS has the potential of providing guidance for ambulatory primer health care service with a means to determine the cost of care for each patient need level.