Sekonder yara iyileşmesinde bal ve kollajenin etkilerinin karşılaştırmalı incelenmesi

Abstract

VII. ÖZET Çeşitli nedenlerle oluşan yaralarda yara iyileşmesini etkiliyen pek çok topikal ajan bulunmaktadır. Yara iyileşmesini hızlandırdığı öne sürülen tıbbi topikal ajanlardan kollajen pet ile halk arasında aynı amaçla kullanılan nektar balı ve salgı balının yara iyileşmesi üzerindeki etkilerini kontrol grubuyla karşılaştırmalı olarak incelenmek amacıyla bu deneysel çalışma planlandı. Çalışmada 66 rat kullanıldı ve her bir hayvanın sırtına 7 mm lik punch aleti ile ikişer yara oluşturuldu. Oluşturulan 132 yara gelişi güzel seçmeyle 33'erlik gruplar halinde 4 gruba ayrıldı. I. grup yaralara kollajen pet, II. grup yaralara nektar balı, III. grup yaralara salgı balı ve IV. grup yaralara kontrol grubu amacıyla stenl gazlı bez uygulandı. Yaraların 15 gün süresince hergün pansuman malzemeleri değiştirildi. Makroskopik olarak yara alanları ölçümü, kurut geleşimi.masereasyon, sulantı, kanama ve skar gelişimi her gün kayt edildi. Mikroskopik inceleme için 1., 3., 5., 7., 9., 12. ve 15. günlerde her gruptan 4'er adet biopsi alındı ve epitelizasyon gelişimi ile granülasyon dokusu kalınlığı ölçüldü. Ayrıca mikroskopik incelemede iltihabı hücre infiltrasyonu, eritrosit ekstravazasyonu, fibroblast aktivasyonu, yeni damar oluşumu ve epidermis ekleri değerlendirildi. Makroskopik olarak yara alanı küçülmesi nektar balında diğer üç gruba göre daha hızlı ve istatatiksel olarak anlamlıydı (p<0.0001). Yaralar nektar balı gurupuyla kollajen grubunda diğer iki gruba göre daha temizdi. Yaralar nektar balı grubunda 11. gün, kollajende 12. gün, salgı balı grubunda 13. gün ve kontrol grubunda 14. günden itibaren tamamen iyileşmişti. Ancak 15. günün sonunda nektar balı ve kollajen grubundaki bazı yaralar yüzeyden hafif çöküktü. Salgı balı ve kontrol grubu yaralarının çoğunluğu deriden hafif çöküktü. Mikroskopik incelemede 3., 5. ve 7. günlerdeki epitelizasyon gelişimi nektar balı grubunda diğer gruplara göre daha hızlı ve istatstiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.05). Kollajen pet uygulanan grupta da epitelizasyon gelişimi diğer iki gruba göre daha hızlı ve istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0.05). Ayrıca 3., 5., 7. ve 9. günler granülasyon dokusu kalınlığı nektar balı grubunda diğer gruplara göre daha belrgin ve istatstiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.05). Kollajen pet uygulanan grupta da granülasyon dokusu kalınlığı diğer iki gruba göre daha belirgin ve istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0.05). 78