Şizofreni bozukluğu olan bireylerin yaşam niteliği ile hastalığın pozitif-negatif belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Şizofreni bireyin bağımsız yaşaması, toplumsal, mesleki ve akademik işlevselliği için gerekli olan becerilerin gelişimini engelleyen ya da bozan bir etkiye sahiptir. Antipsikotik ilaçlar şizofreni bozukluğunun tedavisinde oldukça önemli olup akut alevlenme, hastane yatış oranlarım düşürmektedir ancak hastaların toplumsal işlevselliklerindeki bozulma ve yaşam niteliklerindeki düşüklülüğü önleyememektedir. Bu çalışma, şizofrenik bozukluğu olan bireylerin yaşam niteliğini saptayıp, yaşam niteliği ile hasatlığın pozitif - negatif belirtileri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla planlanmış ve uygulanmıştır. Bu araştırma tanımlayıcı ve kesitsel bir çalışma olarak yapılmıştır. Ege Üniversitesi Araştırma Ve Uygulama Hastanesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı, Psikoz Birimine 15.03.2004 - 15.06.2004 tarihleri arasında başvuran hastalar araştırmanın evrenini, bu evrenden sınırlamalara uyularak belirlenen 115 hasta araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, Hastaları Tanıtıcı Bilgi Formu, Şizofreni Hastalarına Yönelik Yaşam Niteliği Ölçeği ve Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği (PANSS) ile gerekli olan izinler alındıktan sonra, Psikoz Biriminde ayaktan tedavi olan hastalara uygulanarak toplanmıştır. Anket formları araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Yaşam Niteliği Ölçeğinin, yapılan Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı r=0.83'tür. Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeğinin(PANSS), yapılan Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı r=0.80'dir. Araştırmada veriler, sayı ve yüzde dağılımı, t testi, Mann- Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi ve korelasyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Hastaların ruhsal bulgular ve kişisel eşya/faaliyet puan ortalamalarının medeni durumlarına göre farklılık göstermediği, kişiler arası ilişkiler, mesleki rol, yaşam niteliği toplam puanlarım medeni durumlarına göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. 101Hastaların yaşam niteliği toplam ve altölçek puan ortalamalarının eğitim düzeylerine, çalışma durumlarına, gelir düzeylerine ve ilaç tedavilerine göre farklılık gösterdiği saptanmıştır Hastaların ruhsal bulgular ve mesleki rol puan ortalamalarının hastaneye yatma durumuna göre farklılık göstermediği, kişilerarası ilişkiler, kişisel eşya/faaliyetler, yaşam niteliği toplam puan ortalamalarının hastaneye yatma durumlarına göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. Hastaların yaşam niteliği toplam ve altölçek puan ortalamalarının hastalıkla ilgili eğitim alma ve psikososyal beceri eğitimi programına katılma durumlarına göre istatistiksel olarak oldukça anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Hastaların yaşam niteliği toplam ve tüm altölçek puanları ile yaşam memnuniyet puanlan arasında anlamlı pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Hastaların yaşam niteliği toplam ve tüm altölçekleri ile PANSS ve altölçekleri arasında anlamlı negatif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Tüm bulgular doğrultusunda, hastaların şizofreninin negatif ve pozitif belirtilerinin bir sonucu olarak yaşadıkları, ruhsal ve toplumsal gereksinimlerini karşılamaktaki zorluklan için çeşitli beceri alanlarını içeren programların uygulanması önerilmektedir. 102

SUMMARY Schizophrenic disorder greatly influences the necessary skills to carry out social, vocational and academic functioning of the patient. Antipsychotic medication is very helpful in the treatment of schizophrenia and reducing future hospitalizations and relapses, however medication cannot prevent the worsening in social functioning and quality of life. This study aims to determine the quality of life of patients with schizophrenic disorder and to study the relationship between the negative and positive symptoms. This descriptive and cross-sectional study was carried out in Ege University Medical School Psychiatry Department, Psychotic Disorders Unit between March, 2004 and June, 2004. The sample of the study consisted of 115 patients diagnosed to have schizophrenic disorder. Life Quality of the patients with schizophrenic disorder, Negative and Positive Symptoms Scale (PANSS) and demographic information sheet have been administered to the patients. T-test, Mann- Whitney U test, Kruskal Wallis H test and correlation analysis have been used to evaluate the data. The reliability coefficient for Quality of Life Scale is r=0.83 and Cronbach Alpha reliability coefficient for Negative and Positive Symptoms Scale (PANSS) is r=0.80. The results of the study indicate that there is a significant difference between interpersonal relationships, vocational role, Quality of Life scores and the marital status of the patients. There is a significant difference between total and sub-scales scores of Quality of Life scale and education status, employment, income levels and medications. There was a significant difference between the hospitalization rate and interpersonal relationships, personal belongings/activities, the means of total scores of Quality of Life scale. There was a significant difference between the means of total and sub-scales scores of Quality of Life scale and pharmacotherapy. There was a highly significant difference between means of total 103and sub-scales scores of Quality of Life scale and receiving psychoeducation and psychosocial skill training. There was a positive correlation between Quality of Life scores and life satisfaction. There was a negative correlation between total and sub-scale scores of Quality of Life scale and PANSS and PANSS sub-scales. It is suggested that social skill training programs for schizophrenic patients will be helpful in coping with the difficulties caused by negative and positive symptoms and adapting the psychological and social demands of life. 104