Psikiyatrik olgularda beyin kaynaklı nörotrofik faktör ve katekol-O-metiltransferaz gen polimorfizmlerinin araştırılması

Abstract

135 VI. BÖLÜM 6.1 ÖZET İnsan sağlığını tehdit eden psikiyatrik hastalıkların ortaya çıkışındaki etmenler, stres, çevresel faktörler, biyokimyasal etkiler, gen polimorfızmleri ve gen ekspresyon farklılıklarıdır. Multifaktöryel ve poligenik kalıtım gösteren psikiyatrik hastalıkların patofızyolojisinde Beyin Kaynaklı Nörotrofık Faktör ve Katekol - O - Metiltransferaz genleri rol almaktadır. Beyinde ifade edilen bir nörotrofın olan BDNF, nöronal yaşam ve fonksiyonaliteden sorumludur. COMT ise, beyin nörotransmiterlerinden katekolamin ve katekol içeren ilaçların metabolizmasında görev alan temel enzimdir. Psikiyatrik hastalıkların oluşum sürecinde genlerin etkisini saptayabilmek için, şizofreni, bipolar bozukluk, remisyon halinde alkolizm gözlenen toplam 117 psikiyatrik olgu ile 66 sağlıklı bireyden oluşan çalışma grubumuzda, BDNF Val66Met polimorfizmi ile COMT Vah 08/1 58Met polimorfizmleri araştırılmıştır. BDNF analiz sonuçlarına göre, BDNF polimorfizmi için yabanıl tip genotipte olanlar, şizofreni ve bipolar gelişimine karşı koruyucu aletleri taşımaktadır. BDNF polimorfizmi için heterozigot ve polimorfik aleller taşıyan bireyler, hastalığa yatkınlıkta risk grubunda bulunmaktadır. COMT analiz sonuçlarına göre olgular 3 genotipe ayrılmaktadır. COMT polimorfizmi için yabanıl tip genotipte olanlar yüksek enzim aktivitesi, heterozigot olanlar orta seviyede aktivite, polimorfik bireyler ise yavaş enzim aktivitesi göstermektedir.136 BDNF polimorfizm analizinde, şizofreni grubunda 53 kişi (% 84,1) yabanıl, 10 kişi (% 15,9) heterozigot olarak saptanmıştır. Bipolar grubunda 9 kişi (% 90) yabanıl, 1 kişi (% 10) heterozigot olarak belirlenmiştir. Alkolizm grubunda 38 kişi (% 86,4) yabanıl, 6 kişi (% 13,6) homozigot olarak saptanmıştır. Her bir çalışma grubu ile kontrol grubu genotip analizi istatistiksel açıdan karşılaştırıldığında, aralarında anlamlı fark saptanmamıştır. COMT polimorfizm analizinde, şizofreni grubunda 38 kişi (%60,3) yabanıl, 24 kişi (% 38,1) heterozigot, 1 kişi (% 1,6) polimorfik olarak saptanmıştır. Bipolar grubunda 10 kişi (% 100) yabanıl olarak belirlenmiştir. Alkolizm grubunda 23 kişi (% 52,3) yabanıl, 20 kişi (% 45,4), 1 kişi (% 2,3) polimorfik olarak saptanmıştır. Şizofreni ve alkolizm çalışma grupları kontrol grubu ile genotip analizi açısından karşılaştırıldığında, gruplar arasında anlamlı fark saptanmıştır ancak bipolar grubu ile anlamlı fark saptanmamıştır. Sonuç olarak, BDNF ve COMT genlerinde meydana gelen fonksiyonel polimorfizmlerin tanımlanması, psikiyatrik hastalıkların epidemiyolojisinde oldukça önemlidir, özellikle COMT enzim aktivitesinin tespiti, katekol içerikli ilaçların doğru dozajda verilmesinin önemini vurgulamaktadır.

137 6.2 ABSTRACT The factors that effect the revealing of psychiatric disorders that threaten people health are stres, environmental factors, biochemical effects, gene polymorphisms and differences of gene expressions. In patophysiology of psychiatric disorders that show multifactorial and polygenic heredity, Brain derived Neurotrophic Factor and Catechol - O - Methyltransferase genes play significant roles. The neurotrophine BDNF, which is expressed in the brain is responsible for neuronal survive and functioning. COMT is a fundamental enzyme that takes part in the metabolism of brain neurotransmitter group catecholamines and the drugs which contain catecholes. For determining the effects of genes in constitution period of psychiatric disorders; totally 117 psychiatric cases who were diagnosed as schizophrenic, bipolar I disorder, alcoholism in remission and 66 healthy subjects were investigated for BDNF Val66Met polymorphism and COMT Val108/158Met polymorphism. According to the analysis result of BDNF, people who are wild type for BDNF polymorphism carry protective alleles for the outcome of schizphrenia and bipolar disorder. Heterozygote and polymophic alleles carrier individulas for BDNF polymorphism, are found in the risk group to the aptness of disorders. According to the analyses result of COMT, the cases are divided into 3 phenotyjp^s. Tne cases whip are wild type for COMT polymorphism have high enzyme activity, heterozygqtes have intermediate activity, polymorphic individuals indicate low enzyme activity.138 In BDNF polymorphism analysis, in schizophrenia group, 53 cases (84,1 %) were determined as wild type, 10 cases (15,9 %) as heterozygote. In bipolar group, 9 cases (90 %) were appeared as wildtype, 1 case (10 %) as heterozygote. In alcoholism group, 38 cases (86,4 %) were found as wild type, 6 cases (13,6 %) as heterozygote. When each case group and control group were compared for genotype analysis, they were found that the difference was not statistically significant. In COMT polymorphism analysis, in schizophrenia group 38 cases (60,3 %) were determined as wild type, 24 cases (38,1 %) as heterozygote, 1 case (1,6 %) as polymorphic. All of the bipolar group, were (100 %) were appeared as wildtype. In alcoholism group, 23 cases (52,3 %) were found as wild type, 20 cases as (45,4 %) heterozygote, 1 case (2,3 %) as polymorphic. When schizophrenia and alcoholism case groups and control group were compared for genotype analysis, they were found that the difference was statistically significant but when bipolar group was compared, the difference was not statistically significant. As a result, identifying the functional polymorphisms that occur in BDNF and COMT genes are fairly important in the epidemyology of psychiatric disorders. Especially, identification of COMT enzyme activity level emphasizes the importance of the adjusting dose of drugs that contain catechole.