Radyokontrast nefropati oluşumunda hiperosmolalite ve hemodinamik değişikliklerin rolü

Abstract

ÖZET Radyo kontrast nefropati (RKN) sıklığı toplumda düşük oranda görülmesine rağmen bazı hasta gruplarında oldukça yüksektir. RKN hastanede gelişen akut böbrek yetmezliğinin üçüncü önemli nedeni olup, son yayınlarda aminoglikozidlerin toksisitesinin önüne geçtiği kabul edilmektedir. Bu durum günümüzde görüntüleme yöntemlerinin artışı ile birlikte daha da güncellik kazanmıştır. RKN oluşum patogenezine ait bir çok mekanizma ileri sürülmüşse de etiyoloji tam aydınlatılabilmiş değildir. Bu çalışmada patogenezde adından sıkça bahsedilen radyokontrast maddenin hiperosmolalitesi ve buna bağlı renal hemodinamik değişikliklerin patogenezdeki rolü ve tek başına sorumlu olup olmadığı araştırıldı. Çalışma her biri 15, 10, 10 adet Wistar-Albino cinsi rattan oluşan üç grupta yapıldı. Nefrektomi öncesi ve nefrektomiden 6-8 hafta sonra ratların indirekt kan basınçları ve nabızları ölçüldü. Çalışma süresince ve tüm aşamalardaki işlemler her bir grup için aynı şekilde uygulandı. Sadece verilen madde infüzyonu farklı idi. Grup l'e 8.9 ml/kg (2 g iyot/kg VA) Ürovison, Grup M'ye 8.9 ml/kg % 0.9 NaCI, Grup lll'e Ürovison ile aynı osmolalitede olan 8.9 ml/kg % 4.5 NaCI verildi. Madde verilmesi esnası ve sonrasında maddelerin hiperosmolalitesi ile ilgili hemodinamik değişikliklerin yanısıra, 2 saat sonraki kan ve idrar örnekleri alınarak, BUN, Ser, Cer, idrar proteini, serum elektrolitleri, kalsiyum, fosfor ve ürik asit düzeyleri ölçüldü. Sonuçta, RKM ve % 4.5 NaCI grubunda aynı hemodinamik değişiklikler görüldüğü halde % 0.9 NaCI grubunda belirgin değişiklik gözlenmedi. BUN ve idrar proteini RKM verilen grupta % 0.9 NaCI ve % 4.5 NaCI grubuna göre artmakla beraber, % 4.5 NaCI grubuna göre artış istatistiksel olarak anlamlı değildi. Gruplar arasındaki bu farklılık Ccr'deki azalma içinde geçerli idi. Ser iseRKM grubunda % 0.9 NaCl ve % 4.5 NaCI verilen gruba göre anlamlı oranda artış gösterdi (p<0.05). Bu bulgular, literatürdeki benzer çalışmalarla uyum sağlamakla birlikte, farklı olarak; 1 ) İnvivo rat modelinde RKN'nin 2 saat sonra gelişebileceği, 2) Hiperosmolaliteye bağlı renal hemonidamik değişikliklerin RKM ve % 4.5 NaCl grubunda aynı şekilde gözlenmesine rağmen, RKM grubunda Scr'nin diğer gruptan yüksek olması nedeniyle RKN patogenezinde hiperosmolalite dışında faktörlerin de katkıda bulunabileceği görüşüne varıldı. 51