Distimi hastalarda major depresyonun yaşam boyu birlikteliğinin ve distimi, double depresyon, major depresyon tanı gruplarında kişilik yapılarının irdelenmesi

Abstract

VII. ÖZET Distimi eşik altı şiddette kronik depresif bir bozukluk olup, kişilik bozukluğu ya da duygulanım bozukluğu olduğu yolundaki tanı kargaşası süregelmektedir. Distiminin yineleyici major depresyon epizodları için büyük risk oluşturduğu ve doğal seyrinde MDE ve kişilik bozukluklarıyla yüksek düzeyde birlikteliği vurgulanmaktadır. Bu çalışmada amaç; distimi tanısı alan olgularda yaşam boyu major depresyon birlikteliğinin araştırılması, distimi- double depresyon-major depresyon tanı grupları arasında kişilik yapı ve bozuklukları açısından anlamlı farklılıkların olup olmadığının belirlenmesidir. Çalışma grubunu Ocak 1996-Mart 1997 tarihleri arasında Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Kliniğine başvuran 33'ü distimi, 20'si double depresyon, 33'ü. major depresyon tanılı toplam 86 hasta oluşturmuştur, ilk olarak SCID-I görüşmesi yapılmış, DSM-III-R tanı ölçütlerine göre klinik görüşme ve aile anemnezi sonucunda tanısal değerlendirmeye gidilmiştir. Hastalarla sosyodemografik bilgi formu, HDDÖ uygulamak üzere ikinci bir görüşme yapılmış, depresyonun klinik şiddeti KGİ ölçeğine göre belirlenmiş ve klinik düzelmeyi takiben hastaların kişilik yapılarının değerlendirilmesi amacıyla SCID-II görüşmesi yapılmıştır. Çalışma grubunda; kadın cinsiyet, lise mezunu olma, evli olma, ev hanımı olma, orta ekonomik düzeyden olma, bulunduğu bölgenin yerlisi olma belirgin özellikler olup, hastaların çoğunluğunda hastalık başlangıcı ve yeni epizod öncesi dönemde travmatik PSS etmeni öyküsü saptanmış, yeni bir işe ve okula başlama; distimi ile, eş ölümü-eş ve evden ayrılma-göç; double depresyon ile anlamlı düzeyde ilişkili bulunmuştur. Distimi ve double depresyon hasta gruplarında öyküde belirlenen depresif süreçlerin MDE'lu hasta grubuna göre çok uzun olduğu gözlenmiştir. Semptomların sinsi ve geç başlangıçlı olması, double depresyon ve distimili hastaların çoğunluğunda saptanmıştır. Distimili hastaların üçte ikisinde hastalığın bir döneminde major depresif epizodun üste bindiği belirlenmiştir. Hastalardaki ortalama geçirilmiş epizod sayısı 2.9 78olarak bulunmuş, geçirilmiş MDE sayısı açısından her üç depresif tanı grubu arasında belirgin farklılığın olmadığı saptanmıştır. Double depresyon ve MDE'lu hastalarda depresyonun şiddeti distimiye göre ağır olup, bu iki grup arasında farklılık gözlenememiş ancak, distimi ile düşük depresyon şiddeti arasında güçlü bir ilişki belirlenmiştir. En yoğun kişilik bozukluğu oranları distimi'de saptanmıştır. Distimi ve double depresyonlu hasta gruplarında birden fazla kişilik bozukluğunun aynı hastada birlikteliği belirgin bulunmuştur. Double depresyonlu grupda distimiye göre az, MDE'lu gruba göre daha yoğun kişilik bozukluğu oranları belirlenmiştir. Distiminin sırasıyla en yoğun; borderline, narsisistik ve paranoid kişilik bozukluklarına eşlik ettiği görülmüştür. Distimide her üç küme kişilik bozukluğu diğer iki tanı grubuna göre daha fazlayken, double depresyon; B kümesi, major depresyon; C kümesi ile daha fazla ilişkili bulunmuştur. Distimi öyküsü veren hasta grubunda MDE'lu hasta grubuna göre sırasıyla; narsisistik, borderline, paranoid, çekingen-kaçınan, histrionik kişilik bozuklukları belirgin derecede yüksek oranlarda saptanmıştır. Çalışmamızın sonuçları; distimi ve major depresyonun eşlik etme sıklığına ve aralarındaki yakın ilişkinin kaçınılmazlığına rağmen, aynı hastalığın değişik görünümleri değil, farklı bozukluklar olduğunu düşün dürtmektedir. Kişilik bozuklukları distimi ve kronisite ile daha sıkı bir uyum içindedir. Bu bağlamda; çocuk ve adolesan dönemde major depresyonun etkin şekilde tanı ve tedavisi, gelecekte oluşacak psikososyal zorlantıların ve yetişkin kişilik bozukluklarının önlenmesine bir basamak teşkil edecektir. 79