İskemik strok ve gia riski taşıyan aterosklerotik karotid arter hastalıklarının tanısında karotid doppler ultrasonografinin yeri

Abstract

VII. ÖZET Tüm dünyada ölüm nedenleri arasında dördüncü sırada olan serebrovasküler hastalıkların %85'i iskemik serebrovasküler ataklardır. İskemik serebrovasküler atakların etyopatogenezinde karotid arterlerin aterosklerotik hastalıkları önemli yer oluşturmaktadır. Doppler ultrasonografi, karotid arterlerdeki aterosklerotik plakları, yapılarını, yüzey özelliklerini ve darlık derecelerini yüksek sensitivite ve spesifitede saptayabilmektedir. Ayrıca noninvaziv, ekonomik ve kolay uygulanabilir bir inceleme yöntemi olması nedeniyle, karotid arter hastalıklarının tanısında ilk tercih edilir görüntüleme yöntemidir. Bu çalışmada, karotid arter Doppler ultrasonografi ve bilgisayarlı beyin tomografi inceleme yöntemlerinden yaralanılarak, iskemik strok ve geçici iskemik atak geçiren hastalarda, karotid arterlerdeki hangi özellikleri taşıyan aterosklerotik plakların risk oluşturduğunu ve karotid arter çapındaki daralma derecesinin iskemik serebrovasküler hastalık oluşumunda önemi olup olmadığını saptamayı amaçladık. Bu çalışmada, Fırat Üniversitesi Fırat Tıp Merkezi Nöroloji Kliniği'nde iskemik strok ve geçici iskemik atak (GİA) tanısıyla yatan toplam 78 hastanın internal karotid arter Doppler ultrasonografi bulguları ile bilgisayarlı beyin tomografi (BBT) sonuçlan elde edildi. Doppler ultrasonografi bulguları, plak yapısı, plak yüzey özellikleri ve darlık derecelerine göre gruplandırıldı. BBT sonuçları normal, laküner infarkt, bölgesel infarkt ve watershed infarkt olarak belirlendi. İskemik strok grubunda, karotid arter Doppler ultrasonografisinde heterojen yapıda plak saptanan hastaların BBT sonuçları karşılaştırıldığında, bölgesel infarkt lehine istatistiksel olarak P<0.05 düzeyinde anlamlılık saptandı. Düzensiz yüzey özelliği gösteren plaklara sahip olanlarda ve %50'den fazla darlığı olanlarda da bölgesel infarkt lehine istatistiksel olarak P<0.05 düzeyinde anlamlılık saptandı. Geçici iskemik atak (GİA) grubunda, karotid arter Doppler ultrasonografisinde heterojen plak saptanan hastaların BBT sonuçları karşılaştırıldığında, laküner infarkt lehine PO.01, bölgesel infarkt lehine 46P<0.05 düzeyinde istatistiksel anlamlılık saptandı. Düzensiz yüzey özelliği gösteren plaklara sahip olanlarda laküner infarkt lehine P<0.01, bölgesel infarkt lehine P<0.05 düzeyinde istatistiksel anlamlılık saptandı, %50'den fazla darlığı olanlarda da bölgesel infarkt lehine istatistiksel olarak P<0.05 düzeyinde anlamlılık saptandı. Çalışmamızda, heterojen yapıda, düzensiz yüzey özelliği gösteren plaklara sahip olanlarda ve %50'den fazla darlık derecesi olanlarda bölgesel infarkt şeklinde iskemik serebrovasküler ataklar istatistiksel anlamlılık gösterecek şekilde fazla bulundu. Böylece heterojen plak, düzensiz yüzeyli plak ve %50'den fazla darlık derecesinin iskemik serebrovasküler ataklar için risk oluşturduğu sonucuna vardık. 47