Bilgi ve fiziksel gereksinimlerine yönelik planlı taburculuk programı ve evde bakımın kanserli çocuklarda etkililiği

Abstract

Bu araştırma 0-18 yaş kanserli çocukların bakım verenlerinin, çocuklarınhastalığa yönelik bilgi gereksinimleri ve fiziksel bakım gereksinimlerininkarşılanmasında planlı taburculuk programının (planlı taburculuk eğitimi, evziyaretleri ve telefon danışmanlığı) etkililiğinin incelenmesi amacıyla planlanmış,?benzer olmayan ve girişim uygulanmayan kontrol grubu ile zaman dizisi?modelinde yarı deneysel bir araştırma tipidirAraştırma, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tülay Aktaş Onkoloji veTransplantasyon Hastanesi Çocuk Onkoloji Kliniği'nde Mayıs 2004-Temmuz 2006tarihleri arasında yürütülmüş olup araştırmanın evrenini, 0-18 yaş grubu, yeni kansertanısı ve ilk kez kemoterapi alan ve terminal dönemde olmayan çocuklar ve bakımverenleri oluşturmuştur. Örneklemde deney grubuna İzmir içinde oturan 24, kontrolgrubuna İzmir dışında oturan 25 çocuk ve bakım vereni alınmıştır. Araştırmada veritoplama aracı olarak Görüşme Formu, Bakım Verenlerin Hastalığa İlişkin BilgiGereksinimlerini Belirleme Formu, Hastalığa İlişkin Bilgi GereksinimleriniDeğerlendirme Yönergesi, Çocukların Fiziksel Bakım Gereksinimlerini BelirlemeFormu, Telefon Danışmanlığı İzlem Formu ve Kanserli Çocukların Evde Bakımı ElKitabı kullanılmıştır. Deney grubuna yönelik olarak planlı taburculuk programı(taburculuk eğitimi, ev ziyaretleri ve telefon danışmanlığı) uygulanmıştır. Deney vekontrol grubuna beş izlem yapılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 14.1 paketprogramı kullanılarak, sayı, yüzde, chi-kare, Cochron Q, Friedman, Korelasyon,Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testleri uygulanmıştır. İstatistiksel olarak p<0.05anlamlı kabul edilmiştir. Araştırmanın yapılabilmesi için Ege ÜniversitesiHemşirelik Yüksekokulu Bilimsel Etik Kurulu'ndan ve araştırmanın yürütüldüğükurumdan yazılı izin alınmıştır.Araştırma kapsamına alınan deney ve kontrol grubu çocukların yaş, cinsiyet,tanı, bakım verenlerin yaş, iş, gelir durumu yönünden homojen olduklarıgörülmüştür. Deney ve kontrol gruplarında her izlemde bilgi gereksinim puanlarınındeğişimi açısından istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu (p=0.00), deneygrubundaki bakım verenlerin 3. izlemden sonra bilgi gereksinimlerinin kalmadığıbelirlenmiştir. Deney grubundaki çocukların FBG sayılarının (p=0.000) ve 1. ile 3.başvuruda plansız başvuru sayısının daha az olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Deneygrubunda 3. yatışta iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu(p=0.001), deney grubunda plansız yatışların daha az olduğu görülmüştür (p<0.05).Deney grubundaki bakım verenlerin memnuniyetinin daha fazla olduğubelirlenmiştir (p<0.05). İlk izlem dışında diğer tüm izlemlerde bakım verenlerin bilgigereksinim puanının annenin eğitim durumuyla ilişkili olduğu, eğitim durumuarttıkça bilgi gereksiniminin azaldığı belirlenmiştir.Bulgular, kanserli çocuk ve bakım verenlerinin bilgi ve fizikselgereksinimlerini belirlemenin, bu gereksinimleri dikkate alınarak planlı taburculukprogramlarının her birimde uygulanması gerektiğini ve kurumsal olarak hastaneyedayalı evde bakım modeli geliştirilmesinin önemli olduğunu göstermektedir.Anahtar kelimeler: kanser, çocuk, evde bakım, taburculuk planlama, bakımgereksinimleri

Effectiveness of A Planned Discharge Program Concerning the Needs forInformational and Physical Care, And Home Care in Children with CancerThis research is a quasi-experimental type of study and has been planned toinvestigate the effectiveness of a planned discharge programme (planned dischargeeducation, home visits and telephone advisory) in meeting the informational andphysical care needs of caregivers of children with cancer between 0-18 years of age.The research has been carried out in the Pediatric Oncology Clinics of TülayAktaş Oncology and Transplantation Hospital at the Ege University Medical Facultybetween May 2004 and July 2006. The study inculeded children aged 0-18 years whohave been diagnosed a cancer and received chemotherapy for the first time, childrenwere not in the terminal stage and all had their caregivers. A total of 24 childrenliving in İzmir (study group), and 25 children living outside İzmir (control group)and their caregivers participated this study. Data collection tools were ?InterviewQuestionnaire, Questionnaire for Determining Informational Needs of Caregivers,Guideline for Evaluation of Informational Needs, Questionnaire for Determining thePhysical Care Needs of Children, Telephone Advisory Follow-up Form and Manualfor Home Care of Children with Cancer?. For the study group the planned dischargeeducation, home visits and telephone advisory were applied. Five follow ups weredone both in the study and control groups. In the statistical analysis Chi-square,Cochran Q, Friedman, correlation, Kruskall-Wallis and Mann-Whitney U tests wereused performed. A p value less than 0.05 was considered as statistically significant.Required permissions for the study were obtained from the Scientific Ethical Boardof Ege University School of Nursing and from the organization were it was carriedout.Children included in study and control groups were homogenous in terms ofage, gender and diagnosis, and the care providers in terms of age, work and incomestatus. In each follow-up a statistically significant difference was detected in studyand control groups in terms of alterations in the informational needs scores (p=0.00),while caregivers in the study group did not need any information after the third visit.In the third observation the number of patients that need physical care needin thestudy and control groups were decreased, and children in study group had lessphysical care needs scores (p=0.000). Children in the study group had less numberof unplanned admissions to the hospital at he first and third follw-ups (p<0.05). Instudy group there was a statistically significant difference between two groups at thethird admission (p=0.001), and a lesser number of unplanned admission wereobserved in this group (p<0.05). A higher satisfaction rate was seen in the studylgroup caregivers. Expect for this one it was observed in all follow up thatinformational need scores of caregivers were related to with mother?s educationstatus and the need for informational reduced as the level of education increased.Our findings indicate that determinnation of informational and physical careneeds of children with cancer and of caregivers, application of a planned dischargeprogram and development of a hospital-based home care model are highly important.Key words: children, cancer, care needs, home care, discharge planning