Ratlarda yüksek doz intravenöz metilprednizolon uygulamasının akut kardiyovasküler etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Yüksek doz intravenöz kortikosteroid uygulamasında kardiyovasküler sisteme ait ciddi yan etkiler görülebilmektedir. Ancak konu ile ilgili olgu sunumları dışında planlı klinik bir çalışma yapılmamış, bugüne kadar bir tek deneysel çalışma bildirilmiştir. Çalışmamızda ratlarda yüksek doz intravenöz kortikosteroid uygulamasının akut kardiyovasküler etkileri incelendi. Çalışma herbiri 10 adet Wistar albino cinsi rattan oluşan beş grupta yapıldı. Kontrol grubuna %0.9 NaCI intravenöz bolus olarak verildi. İlk iki gruba 50 mg/kg metilprednizolon intravenöz bolus olarak verildi. Üçüncü gruba 50 mg/kg, 4.gruba 30 mg/kg metilprednizolon 15 dakikalık infüzyon şeklinde uygulandı. Denekler birinci grupta üç dakika, diğer gruplarda otuz dakika süreyle izlendi. Birinci grupta deney öncesi ve sonrası, ikinci, üçüncü gruplar ile kontrol grubunda deney sonrası kan iyonize kalsiyum, serum sodyum, potasyum ve klor düzeylerine bakıldı. Kardiyovasküler etkiler direkt yolla ölçülen kan basıncı, EKG'deki kalp hızı, P-R aralığı ve P dalga yüksekliğindeki değişiklikler ile değerlendirildi. Metilprednizolonun bolus olarak verildiği gruplarda kan basıncının düşmesi belirgin bulgu iken kontrol grubu ve ilacın infüzyon şeklinde uygulandığı gruplarda kan basıncında düşme gözlenmedi. Birinci grupta onuncu saniyede ortalama arteriyel kan basıncında istatistiksel olarak anlamlı düşme saptandı (p<0.05). Kalp hızında ilk iki grupta 30. saniyeden sonra anlamlı düşme bulunurken, üçüncü grupta infüzyon bittiğinde ve infüzyon bittikten sonra üçüncü dakikada anlamlı düşüş saptandı (p<005). Dördüncü grupta ve kontrol grubunda kalp hızında anlamlı değişiklik bulunmadı (p>0.05). 16 deneyde kalp hızında, 11 deneyde ise kan basıncında %10'dan fazla değişiklik IVolduğu görüldü. Gruplar kendi aralarında karşılaştırıldığında kan basıncı değişikliği yönünden birinci grup ile kontrol grubu ve üçüncü grup arasında istatistiksel anlamlı fark saptanırken (p<0.05) diğer gruplar arasında fark bulunmadı (p>0.05). Kalp hızı değişikliği yönünden ise ikinci grup ile kontrol grubu arasında anlamlı fark bulunurken (p<0.05) diğer gruplar arasında fark saptanmadı (p>0.05). Bütün gruplarda toplam yedi deneyde P dalgalarının değiştiği, beş deneyde beraberinde kalp hızının da düştüğü izlendi. P dalga değişikliği ile kalp hızı değişikliği arasında zayıf korelasyon saptandı (r = 0.3188, p<0.05). Biyokimyasal analiz bulgularında ise bütün gruplarda değişiklik gözlenmedi (p>0.05). Çalışmamızda yüksek doz intravenöz metilprednizolon uygulamasının akut, ciddi kardiyovasküler yan etkilere yol açtığı gösterilmiş, kan basıncı va kalp hızı değişiklikleri dışında daha önce hiçbir çalışmada bildirilmeyen P dalga değişiklikleri saptanmıştır. Anahtar kelimeler : rat, yüksek doz metilprednizolon, kardiyovasküler etki V

SUMMARY High-dose corticosteroid therapy may cause severe and life threatening cardiovascular side effects. Although there have been case reports and retrospective reviews describing cardiovascular adverse effects, there was no prospective clinical study and only one experimental study has been published. In this study we evaluated acute cardiovascular effects of high-dose methylprednisolone administration in rats. Study was performed with five groups of each group containing 10 Wistar albino rats. %0.9 NaCI was given to control group. 50 mg/kg methylprednisolone was given as a push bolus to the first two groups. 50 mg/kg and 30 mg/kg methylprednisolone were given to group 3 and 4 respectively as an infusion in 15 minutes. Duration of study was three minutes in the first group and 30 minutes in the others. Blood samples were obtained to measure ionized calcium, sodium, potassium and chloride levels. Systolic and diastolic blood pressure via arterial catheterization and ECG were monitored during the study. Cardiovascular effects were evaluated by changes in blood pressure, heart rate, P-R interval and P waves. Decrease in blood pressure was the prominent finding in bolus group but not in infusion group. Mean arterial pressure was decreased significantly in 1 0 th second (p<0.05). Heart rate was decreased significantly after 30th second in the first two groups and just after the infusion and three minutes later in group 3 (p<0.05). There were no changes in heart rate in control group and group 4. We observed blood pressure changes in 11 rats and heart rate changes in 16 rats more than %10 of previous values. Blood pressure changes were significantly different between VIgroup 1 and control group and also group 3 but no difference was found between other groups. On the other hand heart rate changes were significantly different only between group 2 and control group. P waves changed in seven rats and in five of them heart rate was also decreased. There was weak correlation between P wave changes and heart rate changes. No significant difference was seen in ionized calcium and electrolyte levels. In this study we demonstrated that high-dose methylprednisolone administration can cause acute, severe cardiovascular side effects. Besides blood pressure and heart rate changes we also observed P wave changes which has not been published before. Key words : rats, high-dose methylprednisolone, cardiovascular effects. VII