Sağlıklı ve kanserli ergenlerde umut

Abstract

Bu araştırma, ergenlerde umut düzeyini belirlemede kullanılan ?Ergenlerde UmutlulukÖlçeği?'nin kanserli ve sağlıklı ergenlerde geçerlilik güvenirliğini test etmek ve umudunyaşam kalitesi üzerine etkisini saptamak amacı ile metodolojik, kesitsel, analitik vetanımlayıcı olarak uygulanmıştır.Araştırma, M.E.B. Bornova Koleji ile Ege Üniversitesi Tülay Aktaş OnkolojiHastanesi Pediatrik Onkoloji Servisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Muzaffer Müfit KayhanOnkoloji Hastanesi Pediatrik Onkoloji Servisi, S.B. Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları veCerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Onkoloji Servisi ve S.B. Tepecik Eğitim veAraştırma Hastanesi Pediatrik Onkoloji Servisinde yürütülmüştür. Araştırmanın evreniniEylül 2005 ? Eylül 2006 tarihleri arasında İzmir iline bağlı hastanelerin pediatrik onkolojiservislerinde takip edilen 12-18 yaş grubu kanser hastası ergenler ile 2005-2006 eğitim veöğretim yılında M.E.B. Bornova Koleji'nde okuyan 12-18 yaş grubu sağlıklı ergenleroluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini Eylül 2005 ? Eylül 2006 tarihleri arasında belirlenenhastanelerin pediatrik onkoloji servislerinde takip edilen ve araştırmaya katılmayı kabul eden91 kanser hastası ergen ile 2005-2006 Eğitim ve Öğretim Yılında Bornova Koleji'nde okuyanve rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 76 sağlıklı ergen oluşturmuştur. Araştırmada veritoplama aracı olarak literatür bilgileri doğrultusunda araştırmacı tarafından oluşturulanSosyodemografik Veri Formu, Beck Umutsuzluk Ölçeği, Hopefulness Scale for Adolescents(Ergenler için Umutluluk Ölçeği) ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır.Verilerinanalizinde sayı ve yüzdelik, Student-t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Tukey HSDtesti ve korelasyon analizi testleri uygulanmıştır.Araştırmanın ilk aşamasında Hopefulness Scale for Adolescent ölçeğinin dil ve içerikgeçerliği çalışmaları yapılmıştır. Ölçeğin hem sağlıklı hem de kanserli ergenlerde Cronbachalfa katsayısı 0.92 olarak bulunmuştur. Geçerlik ve güvenirliğe yönelik yapılan istatistiklerdoğrultusunda Ergenler İçin Umutluluk Ölçeği Türkçe Formu geçerli ve güvenilirbulunmuştur.Araştırma sonuçlarına göre, kanserli ergenlerin EUÖ toplam puan ortalamaları ilesağlıklı ergenlerin EUÖ toplam puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıbulunmamıştır (p>0.05).Kanserli ergenlerin anne yaşlarının, anne-baba eğitimlerinin ve tanılarını bilipbilmeme durumlarının Ergenler için Umutluluk Ölçeği puan ortalamalarını etkilediğisaptanmıştır (p<0.05). Kanserli ergenlerin hastalık özelliklerinin umutluluk düzeyleriyleilişkisi incelendiğinde, kanser tiplerinin, tanı sürelerinin, tanı evrelerinin ve tedavi alıpalmama durumlarının umutluluk düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıkyaratmadığı görülmüştür (p>0.05).Sağlıklı ergenlerde umutluluk ile yaşam kalitesinin fiziksel sağlık, emosyonel rolgüçlüğü ve enerji alt ölçekleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki görülmüştür. Kanserliergenlerde umutluluğun yaşam kalitesinin tüm alt ölçekleri ile olumlu olarak ilişkilendiğigörülmüştür.Bulgular, Ergenler için Umutluluk Ölçeği Türkçe formunun geçerli ve güvenilirolduğunu, umudun özellikle kanserli ergenlerde yaşam kalitesi üzerine önemli etkisininolduğunu ve umudun hemşirelik için önemli bir kavram olduğunu göstermektedir.Anahtar kelimeler: ergen, kanser, umut, yaşam kalitesi, hemşirelik

This research was conducted as a methodological, cross-sectional, analytic anddescriptive study for the purpose of testing the validity and reliability of the `HopefulnessScale for Adolescents` and to determine the effect of hope on quality of life in healthyadolescents and adolescents with cancer.The research was conducted at the Turkish Education Ministry's Bornova College, EgeUniversity Tülay Aktaş Oncology Hospital Pediatric Oncology Clinic, Dokuz EylülUniversity Muzaffer Müfit Kayhan Oncology Hospital Pediatric Oncology Clinic, S.B. Dr.Behçet Uz Children's Health and Surgery Education and Research Hospital Oncology Clinic,and S.B. Tepecik Education and Research Hospital Pediatric Oncology Clinic. The researchpopulation was adolescents with cancer, aged 12-18, being followed by pediatric oncologyservices in Izmir between September 2005-September 2006 and healthy adolescents, aged 12-18, educated at Bornova College during the 2005-2006 school year. The sample included 91adolescents with cancer who agreed to participate and who were followed in pediatriconcology clinics in Izmir between September 2005-September 2006 and a conveniencesampling method used to choose 76 healthy adolescents, educated at Bornova College duringthe 2005-2006 school year. Data collection tools were ?sociodemographic data form? whichwas developed by researcher based on information in the literature, ?Beck HopelessnessScale?, ?Hopefulness Scale for Adolescent (HSA)? and ?SF-36 Quality of Life Inventory?.Data were analysed with number and percentage distribution, Student?s t test, One wayanalysis of variance (ANOVA), Tukey HSD test, and correlation analysis tests.In the first step of research, validity and reliability analyses were performed for theHopefulness Scale for Adolescents. In the research, Cronbach's alpha coefficient was found tobe 0.92 in both healthy adolescents and adolescents with cancer. In the statistical analysis forvalidity and reliability, the validity and reliability of the Turkish Version of the HopefulnessScale for Adolescents were determined.Based on the research results, HSA scores between healthy adolescents were notdifferent from adolescents with cancer at a statistically sicnificant level (p>0.05).It was determined that mothers? age, mothers? and fathers? educational level andknowledge of diagnosis affected HSA scores of adolescents with cancer (p<0.05). It wasdetermined that HSA scores were not different for type of cancer, length of diagnosis, stage ofdiagnosis and whether or not they were receiving treatment (p>0.05).Hopefulness correlated with quality of life subscales of physical functioning,emotional role limitations and vitality in healthy adolescents at a statistically significant level(p<0.05). Hopefulness correlated with all subscales of quality of life in adolescents withcancer at a statistically significant level (p<0.05).The findings show that the Hopefulness Scale for Adolescents, Turkish form is validand reliable, that hopefulness has an influence on quality of life, particularly in adolescentswith cancer, and that hope is an important concept for nursing.Key words: adolescence, cancer, hope, quality of life, nursing