Hemorojik serebrovasküler hastalıklarda akut dönemde prognozun belirlenmesinde serum neron spesifik enolaz düzeylerinin değeri

Abstract

1. ÖZET Hemorajik strok sonrası meydana gelen nöronal hasarlar; BBT, MRG ve PET gibi görüntüleme yöntemleriyle belirlenebilir. Ancak ilerleyen saatlerde ve günlerde devam edebilecek nöronal hasar ya da iyileşmenin belirlemesinde, bu yöntemlerin kulanılması pek pratik değildir. Bu nedenle prognozun belirlenmesi; öncelikle klinik değerlendirme, hastaların kooperasyonunda yetersizlik olması durumlarında ise, pratik ve güvenilir markerler aracılığıyla yapılmalıdır. NSE, intrasellüler eriyebilir glikolitik bir enzim olup, spesifik nöronal bir markerdir ve nöronal hasarın oldukça güvenilir bir göstergesidir. Bu çalışma, Fırat Üniversitesi Fırat Tıp Merkezi Nöroloji Kliniğine akut hemorajik strok tanısı ile yatırılan hastalarda; akut dönemde prognozun belirlenmesinde serum NSE düzeylerinin değerini tespit etmek amacı ile yapılmıştır. Çalışma grubu serum NSE düzeyini etkileyecek sistemik bir hastalığı olmayan; 40 hemorajik stroklu hasta ile, yaş ve cinsiyet bakımından hastalara benzer 20 sağlıklı kişiden oluştu. Hastaların 18'i erkek (%45.0), 22'si kadın (%55.0) ve yaş ortalamaları 58.7 ± 11.2'yıldı. Kontrol grubunun 8'i erkek (%40.0), 12'si kadın (%60.0) ve yaş ortalamaları 56.1 ± 13.8'yıldı. Hastalardan, hastaneye yatışlarını takip eden ilk 48 saat içerisinde, 5., 10. ve 30. günlerde; kontrol grubundan ise bir kez serumdan NSE değeri ölçüldü. Hastaların ölçüm yapılan tüm günlerdeki ortalama serum NSE değerleri ile kontrol grubunun ortalama serum NSE değeri arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulundu (P<o.001). Hastaların kanama volümü ile ölçüm yapılan tüm günlerdeki serum NSE değerleri arasında pozitif bir korelasyon vardı (r=0.55/0.67) ve NSE değerlerindeki yükseklik istatistiki olarak anlamlıydı (P<0.001). Hastaların ortalama serum NSE değerleri ile; GKS (r=-0.38/- 0.42) ve FİM skalası (r=-0.67) puanlarım arasında negatif bir korelasyon ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki vardı (P<0.01). Bu bulgular; serum NSE seviyelerinin hemorajik strok sonrası meydana gelen nöronal hasarın ve prognozun belirlenmesinde güvenilir bir marker olduğu, NSE takibinin hastanın yatışını takip eden ilk günlerde her gün yapılmasının prognozu izlemede daha etkili olabileceği ve konu hakkında geniş kapsamlı çalışmalar yapılması gerektiğini göstermektedir. Anahtar kelimeler: Hemoraji, serebrovasküler hastalık, strok, NSE viii

2. ABSTRACT Neuronal damages can be identified with imaging methods (CT, MRI and PET) after the hemorrhagic stroke. But these methods are not practical for follow up to report of possibly will continuous neuronal damage or determination of recover in further ours and days. For these reason determine of the prognosis can be complete by clinical evaluation. If patients do not have cooperation, it is supposed to use other practical and safe methods. NSE is an intracellular soluble glycolitic enzyme and specific, strong marker for neuronal damage. This study was completed at Firat University department of neurology. The aim was importance of plasma NSE levels to explain on prognoses of acute hemorrhagic stroke in acute period. Study group was designed 40 hemorrhagic stroke patients who had any other systemic disease which can be affect plasma NSE levels. Control group was composed of 20 healthy people; their age and sex were similar as study group. Eighteen patients were male (45.0%), 22 female (55.0%) and average age was 58.7 ± 1 1.2 years. There were 8 male (40.0%), 12 female (60.0%) in the control group and average age was 56.1 ± 13.8 years. Plasma NSE levels were performed 2nd, 5*, 10th and 30th days after hospitalization in study group and one time in control group. There was a statistical significant difference among groups (PO.001). There was a positive correlation between the hemorrhage volume and plasma NSE levels (r=0.55/0.67) (PO.001). There was a negative correlation and statistical significance between the patients' average plasma NSE level GKS (r=-0.38/-0.42) and FIM scale(r=-0.67) (PO.01). In summary NSE is a confident marker for determination of the neuronal damage and prognoses after the hemorrhagic stroke. NSE seems to more sensitive at daily basis to follow up hemorrhagic stroke prognoses. However it needs to be more specific studies. Key words: Hemorrhage, cerebrovascular disease, stroke, NSE IX