Elazığ ili Abdullahpaşa Eğitim ve Araştırma Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan 65 yaş ve üzeri nüfusta demans prevalansı ve demans alt grupları

Abstract

1. ÖZET Demans, santral sinir sisteminin multifaktoriyei nedenlerle primer veya sekonder olarak etkilenmesi sonucu, birden fazla kognitif fonksiyon bozukluğu ile birlikte nonkognitif değişikliğin oluştuğu ve bunlara bağlı günlük yaşam aktivitesinin bozulduğu çoğu kez ilerleyici bir klinik tablo, bir sendromdur. Zeka düzeyi, öğrenme, bellek, dil, problem çözme yeteneği, yönelim, algı, dikkat ve konsantrasyon gibi bilişsel alanda birçok işlevde bozulma görülebilir. Epidemiyolojİk çalışmalarda 65 yaş ve üzeri yaşlılarda demans sıklığı ortalama %5- 15 civarında bildirilmektedir. Çalışmanın amaçları; Elazığ ilinde 65 yaş ve üzeri popülasyonda demans prevalansı çalışmasının ilk örnek grubunu oluşturmak; demans alt tiplerini belirlemek; tedavi edilebilen demansların erken tanınmasını sağlamak; yaş, cins ve coğrafi bölge farklılığının demans ve alt tiplerinin sıklığı üzerine etkilerini araştırmak; hasta ve yakınlarına, yaşamlarını kolaylaştıracak kapsamlı bilgi ve eğitim vermektir. Bu çalışma, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı tarafından Şubat 2002-Ağustos 2002 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Araştırma grubunu, Elazığ ili Abdullahpaşa Eğitim ve Araştırma Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan 65 yaş ve üzeri 269 kişi oluşturdu. Çalışma grubuna, sosyodemografik bilgi formu doldurulup, MMSE ve GYÖ' ne göre ev anketi uygulandı, ikinci aşamada, MMSE 24 puanın altında olanlara hastanede ayrıntılı muayene ve gerekli testler uygulandı. DSM-IV tanı kriterlerine göre 18 kişiye demans tanısı kondu. Verilerin değerlendirilmesinde kaba döküm ve yüzde oranları ile istatistiksel analiz için Kruskai-Wallis ve Mann Whitney-u testleri kullanıldı. Hastaların çoğunluğunun kadın, eğitimsiz, ekonomik düzeyi düşük ve sosyal güvencesinin olmaması önde gelen sosyodemografik özelliklerini oluşturdu. Ev anketi uygulanan 135 erkek ve 111 kadın toplam 246 kişiden, 10 kadın ve 8 erkek toplam 18 kişi dernans tanı kriterlerini karşıladı. Çalışma grubunda demans prevalansı %7.3 olarak hesaplandı. Bunların %66.7 (12 vaka)'sini AH, %22.2 (4 vaka)'sini VaD ve % 11.1 (2 vaka)' ini diğer demanslar oluşturdu. Yaş arttıkça demans prevalansının arttığı görüldü. ıxBu çalışmadan elde edilen en önemli sonuç, saha taraması ile tespit ettiğimiz 1 8 adet demanslı hastanın hiçbirisinin demansiyel yakınmaları nedeniyle herhangi bir sağlık kuruluşuna müracaat etmemiş olmalarıdır. Bu da özellikle bizim bölgemiz gibi sosyo-ekonomik olarak geri kalmış bölgelerde, demans ve demansiyel sendromlar konusunda toplumun bilinçlendirilmesi için daha fazla çaba harcanmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Anahtar kelimeler: Demans, prevalans, Alzheimer hastalığı, vasküler demans

2. SUMMARY Dementia is progressive syndrome that occurs via primary or secondary multifactorial reasons of central nervous system and that has an impairment in a variety of cognitive functions and additionally non-cognitive changes and disablement in the daily life activities. It may be seen many cognitive functions such as intelligence level, learning, language, problem solving skills, orientation, perception, attention, and concentration. In epidemiologic studies, the prevalence of dementia has been found to be 5-15% in people over 65 years. The aims of the present study were: to obtain the first sample evaluating the prevalence of dementia in people over 65 years old; to determine dementia subtypes; to detect the treatable dementia! cases; to examine the effects of age, gender and regional differences on the frequency of dementia and subtypes; and to give information and education to patients and their families. This study was carried out by Firat University School of Medicine Department of Neurology between February- August 2002. The study group was composed of 269 persons over 65 years living in Abdullahpasa region in Elazığ. For all subjects, sociodemographical information form, MMSE and Global Deterioration Scale were filled out. At the second stage, for the patients who had below 24 scores of MMSE, detailed examination and tests were performed and consequntiy 18 subjects were diagnosed as having dementia according to DSM-IV. In statistical analysis, percentil rates, Kruskal-Wallis and Mann Whitney U tests were used. The main sociodemographical characteristics were followings; being female and uneducated, low economical level and not having any social insurance. Of the 246 subjects (135 males and 111 females) who took a questionaire form, totaly 18 subjects (10 females and 8 males) met dementia criteria. In the study population, the prevalence of dementia was determined to be 7.3%. Of them, 66.7% (12 subjects) were AH, 22.2% (4 subjects) VaD, and 11,1% (2 subjects) other dementias. There was a positive correlation between age and the prevalence of dementia. The main conclusion of the present study is that none of 18 patients with dementia determined in this study had a history of application to any health center because of their dementia! complaints. This finding suggests that individuals should be encouraged and informed about dementia and assosiated syndromes, especially in regions with lower socio-economic level like our study region. Key words: Dementia, prevalence, Alzheimer's disease, vascular dementia. XI