Şizofreni ve depresif bozuklukta cinsiyet hormon düzeyleri

Abstract

I. ÖZET Giriş: Şizofreni ve depresif bozukluğun patofizyoloj isinde, monoamin transmisyonunda ve hormonal işlevlerde bozukluk olduğu ileri sürülmektedir. Oluşan endokrin işlev bozukluğunun hipotalamus işlevlerindeki bozukluğun yada kimyasal bozuklukların bir yansıması olabileceği bildirilmiştir. Estrojenin; hipotalamus, limbik sistem ve nigrostriatal dopamin reseptörleri üzerine olan etkisinden dolayı, şizofreni için koruyucu bir etmen olabileceği bildirilmiştir. Depresyonda LH (luteinizan hormon) düzeyinin azaldığı, buna bağlı olarak testosteron, estrojen düzeylerinde değişiklik olduğu ve bu hormonlarında duygudurumu belirgin olarak etkilediği, yine androjenlerin antidepresan etki yaptığı ve hipogonadizimde depresif belirtilerin sık görüldüğü ileri sürülmüştür. Bu çalışmada, şizofreni ve depresif bozukluklarda cinsiyet hormonları olarak bilinen; estradiol, testosteron, progesteron, hipofiz hormonlarından olan FSH (follikül stimülan hormon), LH ve prolaktin düzeylerinin araştırılması amaçlandı. Metod: Çalışmaya DSM-HI-R tam ölçütlerine göre şizofreni ve depresif bozukluk tanısı alan toplam 80 hasta ve 20 sağlıklı kontrol alındı. Hastalara DSM- DI-R için yapılandırılmış klinik görüşme formu (SCID-I: Structured Clinical Interview for DSM-HI-R) uygulandı. Kan örnekleri, çalışma kriterlerine uyan hasta ve kontrol gruplarından sabah 08.00-11.00 arasında alınarak serum testosteron, estradiol, progesteron, FSH, LH ve prolaktin düzeylerine bakıldı. Sonuç: Yaş ortalaması bakımından birbirleriyle karşılaştırıldığında, gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmadı (p>0.05). Gruplar arasında menstruasyon fazlan açısından da istatistiksel bir farklılık belirlenmedi. Serum estradiol düzeyi, tüm hasta gruplarına göre kontrol grubunda belirgin şekilde yüksekti (p<0.05). Şizofren hastalardaki serum testosteron düzeyi, depresif bozukluklu hastalara ve kontrol grubuna göre anlamlı şekilde yüksekti. İlaç alan şizofren hastalardaki prolaktin düzeyleri kontrol grubu ve diğer hasta gruplarına göre anlamlı şekilde yüksekti. Grupların progesteron düzeylerine bakıldığında ilaç almayan şizofren hastalardan oluşan gruptaki serum progesteron düzeyleri tüm gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşük bulundu. LH düzeyleri bakımından gruplar birbirleriyle karşılaştırıldığında, gruplar arasında istatistikselolarak anlamlı bir farklılık saptanmadı. FSH düzeyleri karşılaştırıldığında ilaç alan depresif hastalardaki FSH değerleri hem kontrol grubuna göre, hemde diğer hasta gruplarına göre anlamlı şekilde yüksekti. Tartışma: Şizofreninin erkeklerde kadınlara göre yaklaşık beş yıl daha erken ortaya çıkması, hastalığın seyrinin ve işlevselliğin daha kötü olması kadın ve erkeklerdeki farklı endokrin sistemin sonuçlarına bağlanmaktadır. Depresyonda da belirgin cinsiyet farklılığının olması, kadınlarda erkeklere göre iki kat daha sık görülmesi, puberte başlangıcını takiben kızlarda depresyon insidansının artması, perimenapozal dönemdeki kadınlarda duygudurumun stabil olmaması, cinsiyet hormonlarının özellikle de estradiolün depresif bozukluklarda düzenleyici bir rolünün olabileceğini düşündürmektedir. Anahtar Kelimeler: Şizofreni, Depresif Bozukluk, Cinsiyet Hormonları

IL ABSTRACT Background: It has been suggested disabilities in monoamine transmissin and hormones in the pathophysiology of schizophrenia and depressive disorders. It has been reported endocrinologic disorders to be associated with hypothalamic and chemical abnormalities. Estrogen has been reported to be a protective factor because of the fact that it has an effect on hypothalamus, limbic system and nigrostriatal dopamin receptors. It has been proposed that decreasing Lh (luteinizan hormone) and changing in the levels of testosterone and estrogen seen in depression and that these hormones affect mood. On the other hand, it has been mentioned that androgens have antidepressant effect and that depressive symptoms are ferquently observed in hypogonadism. In the present study, in schizophrenia and depressive disorders, it was aimed to examine the levels of estradiol, testosterone, progesterone (also known as sex hormones) and FSH (follicule stimulating hormone), LH and prolactin levels. Method: Eigthy patients with schizophrenia or depressive disorders according to DSM IH-R and 20 healthy controls were enrolled in this study. Structured clinical interview for DSM IQ-R was administered to all patients. Blood samples were each subject at 0800-1100 a.m. then serum testosterone, estradiol, progesterone, FSH, LH and prolactine levels were measured. Results: With respect to the mean age among groups, there was no statistically significant difference (P>0.05). In adition, no statistically significant difference was found among groups with respect to the menstrual phases. Serum estradiol level was considerable lover in controls compored to patient groups (PO.05). the mean serum testosterone level in schizophrenic group was significantly higher than depressive and control groups. The mean prolactin level of schizophrenic patientes receiving drug was lower compored with all other groups. Schizophrenic patients not receiving any drug had the lowest mean progesterone levels among all groups. With respect to LH levels, there was no significant difference among groups. With respect to FSH levels, deperssive patients receiving drug had the highest mean level among all groups.Discussion: the fact that schizophrenia starts in early ages in males compored to females and that males have poorer course than females has been attributed to different endocrinologic founctions in males and females. In addition, sex hormones, especially estradiol, seem to have a modulator role in depressive disorders because of following reasons; being important sex difference in depression, depression occuring two timems in females compored to males, increasing incidence in girls at the beginning of puberte and being mood instability in perimenaposal women. Keywords: Schizophrenia, Depressive Disorder, Sex Hormones. 4