Lepra hastalarında adrenal bez fonksiyonlarının değerlendirilmesinde 1 mikrogram ve 250 mikrogram ACTH stimülasyon testlerinin karşılaştırılması

Abstract

l.OZET Lepra, etkilediği hastanın immünolojik durumuna göre lokalize olarak kalan veya yayılım gösteren kronik granülomatöz bir hastalık olup, adrenal steroidogenezi de etkileyerek klinik veya subklinik adrenal yetmezliğe yol açabilir. Bu çalışmada lepramatöz lepra tanısı almış 21 erkek, 5 kadın toplam 26 hasta ve kontrol grubu olarak yaş ve cinsiyetleri uyumlu 15 sağlıklı kişiye Adrenokortikotropik hormon (ACTH) stimülasyon testi uygulanarak, leprada subklinik adrenal yetmezliğin ve bunu ortaya çıkarmada düşük (fizyolojik) doz testin yüksek (standart) doz teste üstünlüğünün olup olmadığını göstermek amaçlandı. Hasta ve kontrol gruplarına 12 saatlik gece açlığını takiben, iv 1 ug (düşük doz test; DDT) ve 250 ug (standart doz test; SDT) ACTH stimülasyon testleri üç gün arayla uygulanarak, 0, 30, 60. dakikalardaki kortizol cevaplarına bakıldı. Ayrıca pik kortizol cevabı, kortizol cevaplarının yüzde artışı ve area under curve (AUC) değerleri hesaplandı. Ortalama bazal kortizol değerlerine bakıldığında, hasta ve kontrol grupları arasında fark gözlenmedi. Hem SDT hem de DDT' e pik kortizol cevabı ortalaması hasta grubunda kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde düşük bulundu (sırasıyla p<0,001 ve p< 0,01). SDT' e kortizol cevabının yüzde artış değerlerinde hasta ve kontrol grupları arasında fark gözlenmedi. DDT' in yüzde artış oranında ise 30. dakikada fark gözlenmezken, 60. dakika değerleri hastalarda daha düşük bulundu (p<0,01). Yine kortizol cevaplarının AUC değerlerine bakıldığında DDT' te her iki grup arasında fark görülmezken, SDT' te hasta grubunun AUC değerleri anlamlı derecede düşük bulundu (p<0,001). Hasta grubunda DDT' e pik kortizol cevabı 9 kişinin (%34,6) 20 ug/dl' den düşük bulundu. SDT' e pik kortizol cevap ise 5 hastada (%19,23) 20 ug/dl'den düşüktü. SDT' e normal cevap veren 4 hastanın (%15,38) DDT' e yetersiz cevap verdiği gözlendi. Lepralı hastalarda bazal adrenokortikal fonksiyonlar normal olduğu halde, adrenokortikal rezerv kapasitesinde azalma oluşabileceği gözlendi. Bunun tespitinde de DDT' in SDT' ten daha duyarlı olduğu görüldü. Lepralı hastaların cerrahi, travma, enfeksiyon gibi stres durumlarında adrenal yetmezlik krizine girebileceği gerçeği göz önünde bulundurularak, gerekli tedbirlerin alınmasının uygun olacağı düşünüldü. Anahtar kelimden Lepra, adrenal yetmezlik, ACTH stimülasyon testi.

2.ÂBSTMACT Leprosy is a chronic granulomatous disease which can be either localized or disseminated form depending on the immunological status of the suffering patient. It may lead to clinical or subclinical adrenal insufficiency by effecting adrenal steroidogenesis. Twenty-six patients (21 male, 5 female) diagnosed lepromatous leprosy were enrolled to this study. Age and sex matched 15 healthy volunteers were enrolled to the study as control group. Adrenocorticotropic hormone (ACTH) stimulation test was applied to all subjects in order to detect subclinical adrenal insufficiency in leprosy, and to detect whether low (physiological) dosage test (LDT) has advantages to high (standardized) dosage test (SDT). Both groups of patients were injected Î jig (LDT) and 250 ug (SDT) ACTH intravenously after 12 hours of fasting overnight. ACTH stimulation tests were applied with 3 days interval and Cortisol levels were detected at 0., 30., and 60. minutes. Besides this, peak Cortisol response, percentage in Cortisol increase and area under curve (AUC) were calculated. There was no difference between study and control groups regarding mean basal Cortisol levels. Peak Cortisol response to both LDT and SDT were significantly lower in study group than from control group (p<.001 and p<01, respectively). There was no difference between study and control groups regarding increase of percentage in Cortisol response to SDT. Although the increase of percentage to LDT had no difference at 30* minute, it had lower value at 60* minute (p<.0î). Evaluating the AUC values of Cortisol response, while there was no difference between two groups with LDT study group had significantly lower AUC values with SDT (p.001). Nine out of 26 patients of study (%34.6) group peak Cortisol response to LDT was found to be lower than 20 u,g. Peak Cortisol response to SDT was lower than 20 jig in 5 (%19.2) patients. Four patients (%Î5.3) with normal response to SDT had insufficient response to LDT. It was observed that, although the basal adrenocortical functions are normal adrenocortical reserve capacity may be decreased in patients afflicting leprosy. To detect this LDT is more sensitive than SDT. Keeping in mind the fact of adrenal insufficiency crisis in patients afflicting leprosy during stressful conditions such as surgical intervention, trauma, infection, it is favorable to take measures which will be necessary. Keywords: Leprosy, adrenal insufficiency, ACTH stimulation test.