Akut apandisit tanısında idrarda 5-HİAA düzeyi

Abstract

I.OZET Akut apandisitte tanısal zorluk nedeniyle, NA (negatif apendektomi) ve perforasyon oranı yüksekliği günümüzde de sorun olmaya devam etmektedir. EC (Enterokromafin celi) hücreleri yoğun olarak apendiks distalİnde bulunmakta ve en fazla serotonin içermektedirler. Mukozal irritasyon ve özellikle basınç EC hücrelerinden serotonin salınımını arttırmaktadır. Salgılanan serotonin sistemik dolaşıma geçmeden lokal olarak 5-HİAA'e (5-hidroksi indol asetik asit) yıkılır. Deneysel olarak akut apandisit oluşturduğumuz tavşanların 24 saat ve spot idrarlarındaki 5-HİAA düzeyinin anlamlılığını araştırdık. Ağırlığı 2000-2500 gr arasında değişen, toplam 40 adet pigmentli erişkin erkek tavşan dört gruba ayrıldı. Grup l'e (kontrol; n=10), hiçbir işlem yapılmadı. Grup 2'de (sham; n=10), batın açılarak, işlem yapılmadan kapatıldı. Grup 3 (peritonit; n=10), çekum ligasyonu ve ponksiyonu (CLP) modeli ile septik peritonit oluşturuldu. Grup 4 (apandisit; n=10), apandiks tabanından bağlanarak deneysel AA modeli oluşturuldu. On iki saat sonra apandektomi yapılarak alınan materyal patolojik olarak incelendi. ÇLP grubundan ise 24 saat sonra periton sıvı kültürü alındı. Tüm gruplardan 12 saat sonra spot ve 24 saat sonra toplanan idrar örnekleri alınarak 5-HÎAA düzeyine bakıldı. Sonuçlar tek yönlü ANOVA Scheffe ve Tukey HSD testleriyle değerlendirildi. Akut apandisitli gruptaki deneklerin apendiks örneklerinin patolojik incelemelerinde, inflemasyonun erken safhası olan akut fokal apandisit ve süpüratif apandisit gözlemledik. Akut apandisitli gruptaki deneklerin spot ve 24 saatlik idrarlarındaki 5-HİAA seviyeleri diğer gruplardan, anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0,001). Apandisit oluşturulan grup dışındaki diğer üç grubun, spot idrar ortalama 5-HİAA düzeyi arasında anlamlı fark gözlenmedi (p>0,05). Spot idrardaki 5.HİAA düzeyi, akut apandisit tanısında pratik, objektif, noninvaziv bir tanısal test olabilir. Özellikle erken dönem akut apandisit tanısında, laboratuar ve radyolojik çalışmalar yetersiz kalabildiğinden, spot idrarda 5-HİAA düzeyi tayininin etkili bir tanı yöntemi olabileceği düşüncesindeyiz. Anahtar kelimelerrAkut apandisit, tanı, EC hücreleri, serotonin, 5-HİAA

II. ABSTRACT High negative appendectomy (NA) and perforation rates are still a major health problem due to the difficulty of diagnosis in acute appendicitis. Enterochromaffin cells (EC) are mostly located in distal appendix and heavily contain serotonin. Mucosal irritation and especially intraluminal pressure, increase the serotonin production of EC. The secreted serotonin is locally metabolized to 5- HIAA (5- hydroxy indole acetic acid) without entering the systemic circulation. We have searched for the significance of 24 hours and spot urine 5-HIAA levels in a rabbit experimental acute appendicitis model. Forty pigmented male rabbits with the weights of 2000-2500 gr were divided into four groups. No intervention was done in Group 1 (control; n=10). In Group 2, only laparotomy was done (sham; n=10). In Group 3, septic peritonitis was formed with cecal ligation and punction (CLP) (septic peritonitis; n=10). Experimental acute appendicitis was achieved with the ligation of appendix from its base in Group 4 (acut appendicitis; n=T0). The appendectomy materials were examined histopatho logically after 12 hours. Peritoneal fluid cultures were obtained after 24 hours in the septic peritonitis group. Twenty-four hours urine and spot urine samples were obtained after 12 hours in all groups for 5-HIAA determination. The results were analysed statistically with one way ANOVA Scheffe and Tukey HSD tests. We observed acute focal appendicitis and suppurative appendicitis as early signs of inflammation during the pathologial examinations of the appendices in the acute appendicitis group. The 24 hour and spot urine 5-HIAA levels in the acute appendicitis group were significantly higher than the other groups (p<0,001). The difference of the spot 5-HIAA levels was not significant among the three groups other than the appendicitis group (>0,05). Spot urine 5-HIAA determination may be a practical, objective and noninvasive test in the early diagnosis of acute appendicitis. As other radiological and laboratory tests can be insufficient especially in the early period of acute appendicitis, this test may be used effectively instead. Key words:Acute appendicitis, diagnosis, enterochromaffin cells, serotonin, 5-HIAA