Baş ağrısı olan hastalarda kişilik özellikleri

Abstract

ÖZET Baş ağrısı olanların kişilik özellikleri konusu üzerinde uzun zamandır çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmada, kişilik özelliklerini belirlemek amacıyla HKE (Hacettepe Kişilik Envanteri) ve psikosomatik hastalıklara sıklıkla eşlik eden bir kişilik boyutu olan aleksitimiyi ölçmek için ise TAS (Toronto Aleksitimi Ölçeği) kullanıldı. Baş ağrısı olan 70 hastanın ( 34 gerilim baş ağrısı, 26 migren ve 10 karışık baş ağrısı) puanları, baş ağrısı olmayanlardan oluşan 50 kişilik kontrol grubuyla karşılaştırıldı. Gruplar arasında yaş, cinsiyet ve sosyodemografik özellikler bakımından fark bulunmadı. Bulgular, baş ağrısı grubundaki bireylerin tüm alt ölçek puanlarının kontrol grubuna göre daha düşük olduğunu, ancak diğer ölçekler normal uyum düzeylerinde bulunurken, NE (nevrotik eğilimler) yönünden uyum sorunlarının olduğunu ortaya koymuştur. Baş ağrısı alt grupları arasında anlamlı fark bulunmamakla birlikte, karışık baş ağrısı grubundaki bireylerde daha düşük NE, PB (psikotik belirtiler) ve KU (kişisel uyum) puanları elde edilmiştir. Aleksitimi prevalansı baş ağrısı grubunda %57, kontrol grubunda %22 bulunmuştur. Gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p< 0.001). Baş ağrısı alt grupları arasında aleksitimi varlığı bakımından anlamlı fark yoktur. Kontrol grubunda aleksitimi ile yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyi arasında ilişki bulunmamıştır. Öte yandan, baş ağrısı grubunda aleksitimi ile eğitim düzeyi arasında anlamlı ilişki gözlenmiş, eğitim düzeyi düşük olanlarda aleksitimi oranı daha yüksek bulunmuştur. Ancak bu grupta yaş ya da cinsiyet ile ilişki saptanmamıştır. Aleksitimik ve aleksitimik olmayan grup HKE puanları yönünden karşılaştırıldığında, aleksitimik olanların, NE; DK ve PB puanlarının aleksitimik olmayanlara göre daha düşük olduğu görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Baş ağrısı, kişilik, aleksitimi, Hacettepe Kişilik Envanteri (HKE), Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAS) VII

ABSTRACT PERSONALITY TRAITS IN HEADACHE SUFFERERS Personality traits in headache sufferers have been intensively studied over the years. In this study, personality traits were assessed by Hacettepe Personality Inventory (HKE) and alexithymia, that has been a personality construct frequently associated with psychosomatic disordes, were assessed by Toronto Alexithymia Scale (TAS). HKE profiles and TAS scores of 70 cases of headache ( 34 with tension type headache, 26 with migraine and 10 with mixed headache) had been compared with 50 nonheadache controls. There is no statistically significant difference between these groups in terms of sex, age and sociodemographic variables. Results revealed that subjects in the headache group showed decrease in all subscale scores of HKE with respect to control group. Even though all other subscales were found to be within normal limits of compliance, we observed that there were significant compliance problems in neurotic trends (NE). There is no significant difference between headache subgroups. However, subjects in the mixed headache group had lower scores on neurotic trends (NE), psychotism (PB), individual compliance (KU) subscales. The prevalence of alexithymia was %57 in the headache group and %22 in control group. The difference between headache sufferers and controls still remained statistically significant. However, there was no significant difference between headache subtypes with respect to alexithymia. No significant correlation between alexithymia and age, sex and educational level was found in control group. On the other hand, in headache group, alexithymia was significantly correlated with educational level, but no correlation were observed with age and sex. Alexithymia group scored lower than the non alexithymic group on the NE. DK, PB subscale. Key words: Headache, personality, alexithymia, Hacettepe Personality Inventory, Toronto Aleksitimi Scale. VIII