Romatoid artritli hastalarda ayak tutulumunun klinik, radyolojik ve fonksiyonel yönden değerlendirilmesi

Abstract

1. ÖZET Romatoid artrit (RA) birçok organı tutan sistemik bir hastalıktır. Bununla birlikte klinikte lokomotor sistem tutulumu dominanttır ve tanıda temeldir. RA seyri sırasında erken dönemlerde ayak sık tutulmaktadır ve hastalığın progresyonu arttıkça tutulum indidansı artmaktadır. Bu çalışmada RA'lı hastalarda DXA (Dual enerji X- ray absorbsiyometri) ile ayak eklemlerinden kemik mineral yoğunluğunu (KMY) ölçmeyi; RA'lı hastalarda radyografık ve klinik olarak ayak tutulumunun özelliklerini saptamayı; RA'nın erken tanısında, tedavisinde ayak tutulumunun önemini ortaya çıkarmayı amaçladık. Çalışmaya yaş ve cinsiyet bakımından eşleştirilmiş 50 RA'lı hasta ve 40 osteoartritli kontrol ve ayak KMY'nin kısa dönem güvenilirliğini saptamak için 14 sağlıklı gönüllü alındı. Hastaların ayak eklem hareket açıklıkları, Ayak fonksiyon indeksi (AFİ), Ritchie artiküler indeksi (RAİ), Stoke indeksi, Health Assessment Questionnaire (HAQ), vizuel analog ağrı skalası (VAS) kaydedildi. Hasta ve kontrol grubunun ayak, aksiyel (omurga, femur) KMY ölçümleri yapıldı; ön-arka el, ön-arka ve lateral ayakta basarak ayak grafileri çekilerek Larsen ve Sharp/van der Heijde yöntemleriyle skorlandı; grupların ayak tipleri belirlendi. Ayak şikayetlerinin süresi hastalık süresiyle pozitif ilişkiliydi. AFİ; hastalık süresi, ayak şikayetlerinin süresi, VAS, sabah tutukluğu, HAQ, RAİ, Stoke indeksi ile pozitif ilişkiliydi. Ayak ve aksiyel KMY kontrolden anlamlı derecede düşüktü. Ayak KMY'leri L2-L4 omurga ve femur KMY'leri ile pozitif ilişkiliydi (p<0,05). Ayak KMY ayak Sharp/van der Heijde skorlamasıyla negatif ilişkiliyken Larsen skorlamasıyla ilişkisizdi. Açı ölçümlerinde gruplar arasında anlamlı bir farklılık yoktu. Sonuç ve tartışma: RA'da ayak eklemleri yaygın olarak tutulur; sıklıkla disabiliteyle sonuçlanır ve fizik muayenede sıklıkla gözden kaçabilir. Bizim sonuçlarımız ilk kez yapılan DXA ile ayak KMY ölçümlerinin güvenilir ve doğru bir yöntem olduğunu göstermiştir. Ayak KMY ölçümleri RA'da diğer iskelet bölgelerinin tutulumunu yansıtmaktadır ve belirgin ayak tutulumlu hastalarda sonuçlarda özellikle önemli bir belirleyicidir. Anahtar Kelimeler: Romatoid artrit, ayak, DXA, AFİ, radyografık skorlama

2. ABSTRACT Rheumatoid arthritis (RA) is a systemic disease with manifestations in many organs. However in the majority of cases, involvoment of the locomotor system dominates the clinical picture and forms the basis for diagnosis. At the early period of RA foot is usually effected and proportionally when the progress of disease increases, the effected insidans increases too. We aim at this study to measure the bone mineral density (BMD) of foot joints by dual energy X-ray absorptiometry (DXA); to determinate the features of radiological and clinical foot involvoment of foot at the early diagnosis and treatment. 50 patients and 40 age and sex-matched with osteoarthritis controls and for measured of foot BMD short term precision in 14 healty voluntary were icluded into the study. We measured range of motion (ROM), foot function index (FFI), Rithie arthicular index (RAI), Stoke index, Health assessment questionnaire (HAQ), visual analogue scales (VAS) for pain. We measure foot, axial (spine, femur) BMD of patients and control groups; anteroposterior radiograps of the hand, anteroposterior and lateral weight-bearing radiographs of the foot were taken and these were scored by Larsen and Sharp/van der Heijde methods and types of foot of groups were determinated. Duration of foot complaints was positive correlated with duration of disease. FFI was positive correlated with duration of disease, duration of foot complaints, VAS, RAI and Stoke index. Foot and axial BMD was lower than controls significantly. BMD of foot is possitive correlated with the BMD of L2-L4 spine and femur (p<0,05). Although BMD of foot was corraleted negatively with Sharp/van der Heijde score, it was uncorrelated with Larsen score. At the measuring of angle there was no significantly difference. Conclusion and discussion: Foot joints are commanly involved; frequently disabled in RA and should not be overlooked by the physicians. Our results showed for the time that foot BMD by DXA is an accurate and precise method. Foot BMD reflects BMD at the other skeletal sites in patients with RA, and may be an outcome marker particulary in patients with prominent foot involvoment. Key Words: Rheumatoid arthritis, foot, DXA, FFI, radiological scores