Astımlı çocuklarda kortikosteroid kullanımının boy uzaması, kemik dansitesi, adrenal bezlere etkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada uzun süreli inhale steroid kullanımının astımlı çocuklarda boy uzaması, kemik dansitesi ve adrenaller üzerine etkisi araştırıldı. Çukurova Üniversitesi Hastanesi Pediatrik Allerji polikliniğine başvuran orta persistan astım tanısı konulan 30 hasta çalışma kapsamına alındı. Hastalar arasında en küçük yaş 6 en büyük yaş 13 olup yaş ortalaması 9.5 idi. Hastaların randomize olarak seçilen yansına inhale budezonid (200-400 ug/gün) tedavisi, diğer yansına inhale flutikazon propionat (250 ug/gün) tedavisi uygulandı. Hafif intermittan astım tanısı alan 30 hastadan oluşan grup kontrol grubu olarak çalışmaya dahil edildi. Bu gruptaki hastalar arasında en küçük yaş 6, en büyük yaş 10.5 olup yaş ortalaması 8.7 idi. Hastalar çalışma başlangıcından itibaren 2 ay aralıklarla değerlendirildi. Çalışmanın başlangıcında ve tedavinin 6. ayında hastalann fizik muayene bulguları antropometrik ölçümleri (boy, kilo, BMİ, pubertal evre, cilt kalınlığı), laboratuvar verileri (Ca^, P, Alkalen fosfataz, HDL, LDL, T.kolesteroL, T.lipid, trigliserid, glikoz, Htc, BK, Sedimantasyon hızı), immünolojik parametreleri (IgE, IgG, IgA, IgM, total eozinofil sayısı, phadiatop), solunum fonksiyon testleri (VC, FEVİ, PEFR) değerlendirildi. Çalışma başlangıcı ve tedavinin 6. ayında serum ve idrar kortizol değerlerine bakıldı. Hastalara ve kontrol grubuna tedavinin 6. ayında ACTH stimülasyon testi uygulandı. Kemik dansitometreleri tedavinin başlangıcında ve tedavinin 6. ayında L2-L4 vertebralar arasından Holojik 1500 ODR dansitometre cihazı ile ölçüldü. Inhale steroid tedavisi alan grup 1 ve grup 2'deki hastalann semptom skorlannda düşme, total eozinofil sayısında azalma, solunum fonksiyon testlerinde düzelme olduğu görüldü. Grup 1 ve grup 2'deki hastalann boy persentil değerlerinde tedavinin ö.aymda istatistiksel olarak anlamlı oranda artış olduğu görüldü. Uzama hızı bakımından her iki grup arasında fark bulunmadı (p>0.05). Her iki gruba genel olarak baktığımızda ise grup 1 ve grup 2'den birer hastada uzama hizanın 0 olduğu görüldü. 2.gruptan bir hastanın ise tedavinin ö.aymda boy persentil değerinde kayıp olduğu görüldü. Gruplann kemik dansitometrelerine bakıldığında hem grup 1 hem de grup 2'deki hastalann tedavi başlangıcı ile tedavinin ö.ayı arasındaki dansitometreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmadı (p>0.05). Gruplar tek tek Vkontrol grubu ile karşılaştırıldığında grup 1 île grup 3 arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p>0.05). Grup 2'deki hastaların tedavinin ö.ayındaki kemik dansitometreleri ortalaması grup 3 'teki hastalannkinden daha düşük bulundu (p<0.02). Grup 1 ve grup 2'deki hastaların serum kortizol değerlerinde tedavinin 6. ayında tedavinin başlangıcına göre düşme olduğu, ancak idrar kortizol değerleri, kortizol/kreatin oranları arasında tedavinin ö.ayı ile tedavi başlangıcı arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı görüldü (p>ö.05). Hastalara tedavinin ö.ayında ACTH stimülasyon testi uygulandığında ve gruplar tek tek kontrol grubu ile kıyaslandığında grup 1 ile grup 3 arasında istatistiksel olarak fark olmadığı (p>0.05), grup 2 ile grup 3 arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu görüldü (p<0.05). Grup 2'deki hastaların ACTH stimülasyon testi sonrası serum kortizol değerleri grup 3 'teki hastalardan daha düşük bulundu (p<0.05). İnhale steroidlerin uzun süreli kullanımlannda gerek çocuk gerekse erişkin astımında iyi klinik kontrol sağladığı bilinmektedir. Diğer taraftan inhale steroidlerin uzun süreli kullanımlannda güvenlik sorunu ve bu konudaki kaygılar da hala devam etmektedir. Çalışmamızın sonucunda da flutikazon propionat tedavisi alan hastaların kemik dansitelerinde, adrenallerde olumsuz yönde etkilerin olduğu görüldü. Biz hasta sayısı ve sürenin sınırlı olduğunu düşünmekle birlikte inhale steroid tedavisi başlanan tüm çocukların bu yönlerden ve yakın izlenmeleri gerektiği sonucuna vardık. Anahtar Kelimeler: inhale steroîdler, kemik dansitesi, adrenal bezler, uzama VI

ABSTRACT The effects of corticosteroids on lineer length, bone mineral density and adrenal glands in asthmatic children In this randomized study, we aimed to investigate the effect of long-term inhale steroid administration on bone mineral density, adrenal gland, and growth of the children with asthma. 30 patients with mild intermittent asthma were included in the study. All children included in this study were regular follow up at the division of pediatric allergy and immunology, Çukurova University Faculty of Medicine, Adana. The age of children of patients with moderate persistent asthma changed from 6 to 13 years with a mean 9.5 years. 15 (group 1) and 15 (group 2) patients were randomly assigned to treatment with inhaled budezonide 200-400 meg/day and fluticasone 250 meg/day for six months, respectively. The control group consisted of 30 patients with mild intermittent asthma. The age of the control group changed from 6 to 10.5 years with a mean 8.7 years. The patients were evaluated in the period of two months. At the beginning of study and at the sixth month of therapy, physical examination, antropometric assesment (length, weight, body mass index, pubertal stage, and skin thickness), laboratory measurements (Ca, P, ALP, HDL, LDL, total cholesterol, iotal lipid, trygliceride, glucose, hematocrit, with blood cells, sedimentation rate), serum immunoglobulins levels (IgG, IgE, IgM, and IgA), eozinophil counts, pediatric phadiatop, serum and urine cortisole levels, and respiratory function test (VC, FEV, PEF) were evaluated in all patients. All patients and the control group were underwent ACTH stimulation test in the sixth month of study. Bone mineral density of all the children was measured at L2-L4 vertebra by Hologic 1500-ODR at the beginning and sixth month of the study. There was a marked decrease in the symptom scores, blood eozinophil count and improvement of respiratory function test in both group 1 and group 2 and the differences of these parameters between two groups were not significant. The mean increase in length from the beginning to the sixth month of therapy was statistically significant and similar in both groups. But, there was no an increase in length of two children (one in group 1 and one in group 2). The rate of increase in one children in group 2 was lower than the mean of group 2. vnThe bone mineral density of both groups at the beğining and the sixth month of therapy was similar and the bone mineral density of group 1 was comparable with the control group. But, the mean bone mineral density of the group 2 was fount to be lower than that of the control group (p<0.02). We found that the mean serum cortisole levels of group 1 and 2 at the sixth month of therapy diminished according to the mean levels at the beginning of therapy. But, there was no significant difference in the urine cortisole levels and cortisole/creatinin ratio of the three groups between the initial and the end values. ACTH stimulation test at the sixth month revealed that there was no significant difference between the group 1 and the control group (p>0.05), but, there was a significant difference between the group 2 and the control group (p< 0.05). After ACTH was given,y the serum cortisole levels of the group 2 was found to be significantly lower than that of the control group (p<0.05). In conclusion, it is known that the long-term administration of inhaled steroid may control asthma symptoms. On the other hand, it is still unclear whether the long- term inhaled steroid usage have negative effects on growth and bone mineral density and there are some suspicions and worrying about its safety. We observed that the long-term usage of inhale fluticasone propianate may have negative effect on the bone mineral density and suppressive effect on adrenal gland and serum cortisole levels of children. Alhough our study size was not enough to make a conclusion, we suggest thechildren who were treated with inhaled steroid for long time should be followed closely with respect to side effects. Key words: Inhaled steroids, bone density, adrenal glands, lenght. vra