Seçilmiş kronik hastalıklarda hastanın psikososyal durumu

Abstract

ÖZET SEÇİLMİŞ KRONİK HASTALIKLARDA HASTANIN PSIKOSOSYAL DURUMU Kronik hastalıklar önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tedavinin başarısı açısından hasta, hasta yakını ve hekim arasında tam bir uyum olmalıdır. Kronik hastalıkların seyrinde hastalarda ruhsal olarak da bozulmalar olabileceği bilinen bir gerçektir. Hekim, sağlık sorununun çözümünde hastanın ruhsal durumunu da göz önünde bulundurmalıdır. Hastanın fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden bir bütün olarak değerlendirilmesi, kronik hastalığı olan hastalarda daha fazla önem kazanmaktadır. Çalışma grubu olarak, 1999 yılı Mayıs ayı ilk haftasından Ağustos ayı ikinci haftasına kadar olan dönemde Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Baicalı Hastanesi İç Hastalıkları Anabüim Dalı Endokrin Polikliniği ve Onkoloji polikliniği, Nöroloji Anabilim Dalı Epilepsi Polikliniği ve Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Polikliniğine başvuran hastalardan toplam 200 hastayı seçtik. Dört seçilmiş kronik hastalık grubunda hastalar, sosyodemografik veriler, duygu-düşünce ve davranışsal veriler, hastalıklara özel veriler, anksiyete ve depresyon düzeyleri yönünden değerlendirildi. Hastalarımızın genel yaş ortalaması 46. 79 ± 14. 90 yıl, Diabetes Mellitus grubunda 52. 28 ± 10. 86 yıl, Meme Kanseri grubunda 48. 42 ± 10. 05 yıl, Epilepsi grubunda 28. 30 ± 10. 38 yıl ve Osteoartrit grubunda 58. 16 ± 7. 70 yddır. Diabetli hastalarımızın 27'si (%54) hastalığının kontrol altında olduğunu düşünüyor ve 42 (%84) hasta hastaneye düzenli kontrole gidiyor. Oral antidiabetik ve insülin sürekli kullanımı ile ilgili olarak hastalarımızın %28'i kabullendiğini, %25'i üzüntü duyduğunu ve %25 hasta ise isyan ettiğini belirtti. Diet tedavisine uymayan hastalarda anksiyete ve depresyon puanlan yüksek çıkmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı. Meme kanserli hastalann 35'inin (%70) sosyal yaşantı ve aile hayatında değişme olduğu görüldü. Hastalarımızın 19'unda (%38) hastalandıktan sonra cinsel yaşamında değişiklik olmuş. Bu hastaların STAI-I puanı anlamlı olarak yüksek ıxbulundu (p<0.05). Kemoterapi alan hastalann BECK depresyon ölçeği puanı, kemoterapi almayanlara göre anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.05). Nöks- metastaz olan hastalarda anksiyete ve depresyon puanlan yüksek çıkmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı değildi. Epilepsi hastalarında jeneralize nöbet geçiren hastaların, diğer nöbet tiplerine göre anksiyete ve depresyon ölçeği puanlan yüksek bulundu. Ancak istatistiksel olarak anlamlı değildi. Düzensiz ilaç kullanan epileptik hastalarda STAI-D puanı anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.05). Hastalık sonucu yaşam şekli değişen hastaların anksiyete ölçeği puanlan anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.05). Osteoartritli hastalarda, yaşam şekli değişen hastalann, değişmeyen hastalara göre anksiyete ölçeği puanlan yüksek bulundu, ancak anlamlı bulunmadı. BECK depresyon ölçeği puanı ise anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.05). Diabetli hastaların çoğu hastalıkları ile yaşamayı öğrenmiş ve boyun eğici yaklaşımı tercih etmişlerdi. Meme kanserli hastalarda; kemoterapi ve nüks-metastaz olan hastalarda yapılan çalışmalara benzer olarak anksiyete ve depresyon ölçeği puanlarını yüksek bulduk. Epileptik hastalarda anksiyöz durum ile tedaviye uyumun bozulduğu izlendi. Sonuç olarak çalışmamız; kronik hastalıklarda psikososyal sorunlara ve uyum bozukluklarına oldukça sık rastlandığını, bu belirtileri gösteren ve risk taşıyan hastaların psikiyatrik değerlendirme ve destekten faydalanacağını göstermektedir. Anahtar Sözcükler : Anksiyete, Depresyon, Kronik Hastalık, Psikososyal Durum

ABSTRACT PSYCHOSOCIAL STATE OF PATIENTS WITH SELECTED CHRONIC DISEASES Chronic diseases are one of the important health problems. For a succesful treatment, patient, patient relatives and the physician must be in a complete harmony. It is a fact that there can also be psychologic problems during choronic diseases. The physician has to consider the psychologic state of the patient while solving the health problem. It becomes more important in chronic patients to consider the patients with their physical, pyschologic and social aspects. We had chosen as our study group 200 patients who admitted to Endocrinology and Oncology Outpatient Clinics of the Internal Medicine Department, Epilepsy Outpatient Clinic of the Neurology Department and the Outpatient Clinic of the Physical Therapy and Rehabilitation Department of the Medical Faculty of Çukurova University Balcah Hospital, from the first week of May 1999 till the second week of August. Out of those from selected chronic disease group, patients were evaluated according to their, socio-demographic data, emotions thoughts and behavioral data, data which is specific to the disease and levels of anxiety and depression. Our patients' mean age was 46.79±14.90 years, in Diabetes Mellitus group 52.28±10.86 years, in Breast Cancer group 48.82±10.05 years, in Epilepsy group 28.30±10.38 years and in Osteoartritis group 58.16+7.70 years. 27 (54%) of our Diabetes Mellitus patients thought that their disease was under control and 42 (84%) patients were under follow up. 28% of patients accepted continuous use of oral antidiabetic agents and insulin, 25% of patients declared that they felt sorry and 25% of the patients said they rabelled. Although anxiety and depression scores of patients who did not show complience to their diet, the results were not found statistically significant. In 35 (70%) of Breast Cancer patients it was observed that there had been changes in their social life and family life. 19 (38%) of patients had changes in their sexual life after they had been ill. STAI-I scores of these patients were significantly XIhigh (p<0.05). BECK score of patients having chemotherapy was significantly higher (p<0.05) than those not having chemotherapy. Although anxiety and depression scores were high in patients who had recurrence-metastassis, it was not found statistically significant. In Epileptic patients who had generalized seizures, anxiety and depression scores were higher than the other seizure types, but it was not statistically significant. STAI-II score was statistically significantly high in Epileptic patients who used drug therapy irregularly. Anxiety scores were significantly high in patients whose life styles changed as a result of their disease (p<0.05). In Osteoartritis patients who had life style changes, anxiety scores were higher than who did not have life style changes but it was not statistically significant. BECK depression scores were significantly high (p<0.05). Most of the diabetic patients had learned to live with their disease and they preferred acceptance. In Breast Cancer patients; having taken chemotherapy and having had recurrence-metastasis we found anxiety and depression scores high similar to other studies. In Epileptic patients it was observed that anxiety had negative effect on treatment. As a conclusion, in our study we found that in chronic diseases psychosocial problems and adaptation problems are frequently observed and the patients who had these symptoms and who had the risk will benefit from psychiatric assessment and support. Key Words: Anxiety, Depression, Chronic Disease, Psychosocial Status XII