Adana il merkezi lise öğrencilerinde beslenme durumu ve beden ağırlığı değiştirme plan ve girişimleri

Abstract

ÖZET ADANA İL MERKEZİ LİSE ÖĞRENCİLERİNDE BESLENME DURUMU VE BEDEN AĞIRLIĞINI DEĞİŞTİRME PLAN VE GİRİŞİMLERİ Adölesan dönemi, yaşanan bedensel ve psikososyal karmaşaların etkisiyle, kısa veya uzun dönemlerde, sağlığı olumsuz etkileyebilecek davranışlar ve alışkanlıklar edinme açısından riskli bir dönemdir. Bu çalışmada, adölesanlarımızm beslenme durumları, beden ağırlığını değiştirme plan ve girişimleri araştırılmıştır. Araştırma grubunu, 1999-2000 eğitim ve öğretim yılında Adana il merkezindeki, lise öğrencilerini temsil edecek şekilde seçilen, 2352 lise öğrencisi oluşturdu. Bu öğrencilere anket uygulandı ve boyları, kiloları ölçüldü. Öğrencilerin ortalama vücut kitle indeksinin (VKİ) 2l,0-fc3,l olduğu bulundu. Tüm öğrencilerin %25,5'inin düşük kilolu (VKİ 5 persentil), %6,4'ünün fazla kilolu (VKİ 85- 95 persentil) ve %2,3'ünün obez (VKİ>95 persentil) olduğu saptandı (p<0,001). Tüm öğrencilerin %5,9'u kendini çok zayıf, %24,9'u hatif kilolu ve %5,5'i çok kilolu olarak tanımladı (p<0,001). Tüm öğrencilerin %35,5'i kilo vermek, %22,3'ü kilo almak ve %27,8'i kilosunu korumak istiyordu (p<0,00l). Kızlarda kilo verme isteği erkeklere göre daha yüksekti ve bu amaçla diyet yapma, kusma, ilaç kullanma gibi girişimleri erkeklere göre daha fazlaydı. Kızlarda erkeklere göre ana öğünleri atlama sıklığı daha yüksekti. Son 3 gün içinde hiç kahvaltı yapmama sıklığı tüm öğrencilerde %9,8 idi. Son 1 gün içinde öğrencilerin %55,2'si hiç süt ve süt ürünü, `/oö^O'ı sebze, %61,6'sı meyve tüketmemişti. Kahvaltı ve akşam yemeği gibi evde tüketilen öğünlerde geleneksel besinler ilk sıraları alırken, ev dışında tüketilen öğle yemeği ve ara öğünlerde 'fast food' ve hazır besinlerin ilk sıraları aldıkları; en sık tüketilen içeceklerin kola ve çay olduğu saptandı. Bu araştırmada elde edilen sonuçlar, adölesanların beslenme ve beden ağırlığını değiştirme plan ve girişimleri konularında çok bilinçli olmadıklarını ve bu konularda eğitilmeleri gerektiğini düşündürmektedir. Anahtar sözcükler: Adölesan, beslenme, vücut kitle indeksi, beden imajı VI!

ABSTRACT THE NUTRITIONAL CONDITION AND THE PLAN AND ATTEMPT TO THE CHANGE OF BODY WEIGHT BETWEEN THE HIGH SCHOOL STUDENTS IN THE CENTROOM OF ADANA Adolescence is a critical period in which the health can be effected negatively in short and long duration by the effect of physical and psycosocial disturbances. The nutritional condition and the plan and attempt to the change of body weight between adolescents were investigated in this study. Data were collected from 2352 students which represent the high school students in the centroom of Adana in 1999-2000 educational year. Data were collected by a questionnaire and all students' weight and lenght were measured. The average body mass index (BM1) was found 2 1,0±3, 1. It was determined that 25,5% of all the students were underweight (BMl<5%), 6,4% were overweight (BMI between 85% - 95%), and 2,3% were obese (BMI>95%) (p<0,00l). Of all students, 5,9% were defined themselves as thin, 24,9% as overweight, and 5,5% as obese (p<0,00l ). Of all students, 35,5% wanted to loose weight, 22,3% to gain weight, and 27,8% to maintain their weight (p<0,001). Loosing weight desire was higher in girls than boys. To loose weight; going on diet, vomiting, and drug usage ratios were higher in girls compared with boys. Skipping main meals was higher in girls than boys. Skipping breakfast ratio for the last three days was 9,8% in all of the students. The last day, of all the students 55,2% had not eaten milk or milk product, 61,0% had not eaten vegetable, 61,6% had not eaten fruit. Breakfast and dinner which are generally eaten at home, the traditional foods were in the first rank. In lunch and submeals which are generally eaten outside, the fast food and ready-made foods were in the first rank. The most consumed drinks were found as cola and tea. The results obtained from this research is adolescents are unconsicious about plan and attemp to change of weight and nutrition. So that there is necessity of education for them. Key words: Adolescent, nutrition, body mass index, body image IX