Beden eğitimi derslerinde güdüsel iklim ve güdülenmenin optimal performans duygu durumu üzerindeki etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi derslerinde güdüsel iklim ve güdülenmenin optimal performans duygu durumu belirlemedeki rolünün incelenmesidir. Bu çalışmanın ikincil amacı ise, beden eğitimine katılım güdüsü, beden eğitimi dersinde algılanan güdüsel iklim ve optimal performans duygu durumunun cinsiyete, spor yapıp yapmama, spora katılım türü ve sınıf düzeyine göre incelenmesidir.Çalışmaya 6.,7. ve 8. sınıflarında öğrenim gören yaşları 12 ile 15 arasında değişen 260 erkek ( =13.39 ss=0.94 )ve 276 kız ( =13.31 Ss=0.89) olmak üzere toplam 536 ( =13.35 Ss=0.91) öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Beden Eğitimi Dersi Durumsal Güdülenme Ölçeği, Beden Eğitimi Derslerinde Öğrenme Ve Performans Yönelimi Ölçeği ve Beden Eğitimi Dersi Optimal Performans Duygu Durum Ölçeği-2 tüm katılımcılara uygulanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik analizi (ortalama, standart sapma, frekans ve yüzde), ikili karşılaştırmalar yapmak için bağımsız örneklerde t-test, ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Varyans analizi sonucunda anlamlı farklılığın kaynağını bulmak için Tukey post hoc analizi yapılmıştır. Ayrıca, beden eğitimi dersinde güdüsel iklim ve güdülenme düzeyinin optimal performans duygu durum üzerine etkisinin incelenmesi için, Çoklu Hiyerarşik Regresyon Analizi yapılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 15 programı kullanılmıştır.Yapılan analizler beden eğitimine katılım güdüsünde cinsiyet, spor yapıp yapmama ve sınıf düzeyine göre anlamlı farklılık olduğunu ortaya koymuştur (p < 0.05). Spora katılım türü açısından ise beden eğitimine katılım güdüsünde anlamlı bir farklılık elde edilmemiştir (p> 0.05). Cinsiyet açısından, beden eğitimi dersine katılım güdüsünün içsel güdülenme, özdeşimle düzenleme ve güdülenmeme alt boyutlarında erkek öğrencilerin elde ettiği ortalama puanlar kızlardan daha yüksek bulunmuştur. Spor yapma açısından, özdeşimle düzenleme alt boyutunda spor yapanların elde ettikleri ortalama değerler, spor yapmayanlara göre daha yüksek bulunmuştur. Sınıf düzeyi açısından, 6. sınıf öğrencilerinin içsel güdülenme alt boyutunda elde ettikleri ortalama değerler, 8. sınıf öğrencilerine göre daha yüksek bulunmuştur.Beden eğitiminde algılanan güdüsel iklimin ile ilgili sonuçlar ele alındığında, öğrenci öğrenme yönelimi ve öğrencilerin hataları hakkındaki endişeleri alt boyutlarında cinsiyete göre anlamlı fark ile kızların ortalama puanları erkeklere göre daha yüksek bulunmuştur.Optimal performans duygu durum ile ilgili yapılan analiz sonuçlarına göre, optimal performans duygu durumunun alt boyutlarında cinsiyet, spor yapıp yapmama, spora katılım türü ve sınıf düzeyine göre anlamlı farklılık vardır (p< 0.05). Cinsiyet değişkeni ele alındığında, optimal performans duygu durumunun görev zorluğu beceri dengesi, eylem farkındalık birleşimi ve kendilik farkındalığının azalması alt boyutlarında erkek öğrencilerin elde ettikleri ortalama değerler, kız öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Spor yapma açısından, göreve odaklanma, kontrol duygusu, zamanın dönüşümü ve amaca ulaşma alt boyutlarında spor yapanların elde ettiği puanlar spor yapmayanlardan daha yüksektir. Spora katılım türü açısından, görev zorluğu beceri dengesi ve belirli geri bildirim alt boyutlarında takım sporu yapanların elde ettikleri ortalama değerler, bireysel spor yapanlara göre daha yüksek bulunmuştur. Sınıf düzeyi açısından, görev zorluğu-beceri dengesi, açık hedefler, belirli geri bildirim ve amaca ulaşma alt boyutlarında 6. ve 7. sınıfların elde ettiği ortalama puanlar 8. sınıflardan daha yüksek bulunmuştur.Son olarak beden eğitimi derslerinde güdüsel iklim ve güdülenmenin optimal performans duygu durumu belirlemedeki rolü incelendiğinde, Optimal performans duygu durumunun Amaca Ulaşma Deneyimi alt boyutu beden eğitimine katılım güdüsü tarafından en çok açıklanan bağımlı değişken olarak bulunmuştur. Ayrıca beden eğitimine katılım güdüsünün optimal performans duygu durumunu belirlemedeki rolü algılanan güdüsel iklimden daha fazla bulunmuştur.Sonuç olarak, algılanan güdüsel iklim ve beden eğitimine katılım güdüsünün, optimal performans duygu durumunun orta düzeyde tahmin edicisi olduğu ortaya çıkmıştır. Öte yandan kişinin hür iradeli davranıyor olması, beden eğitimi dersine daha istekli katılıma, dersin zorluk düzeyinin öğrencinin beceri düzeyiyle optimal düzeyde algılanmasına ve beden eğitimi dersinden daha fazla haz alınmasına katkıda bulunduğu ortaya konmuş ve gelecekteki araştırma ve uygulamalar için önerilerde bulunulmuştur.

The purpose of this study was to determine of the role of motivational climate and motivation in dispositional flow state physical education lessons. The secondary purpose of this study was to examine participation motivation, perceived motivational climate and dispositional flow state in physical education lesson with regard to gender, sport participation, type of sport participation and grade level.Two hundred sixty male (Mage=13.39 Sd=0.94) and 276 female (Mage=13.31; Sd=0.89), totally 536 secondary school students (Mage=13.35 Sd=0.91) voluntary participated in this study. Physical Education Situational Motivational Scale, Learning and Performance Orientation in Physical Education Classes Questionnaire and Physical Education Dispositional Flow State-2 were administered to all participants. In addition to descriptive statistics analyses (mean, standard deviation, frequency and percent), independent samples t-test and Analysis of Variance (ANOVA) were used to compare groups. Hierarchical Multiple Regression Analyses was also used to examine the role of motivational climate, motivation in physical education in determining dispositional flow state in physical education class. SPSS 15 statistical analyses program was used to in analyses of data.Analyses revealed significant differences in participation motivation to physical education with regard to gender, sport participation and grade level (p < 0.05). However, no significant difference was obtained in terms of type of sport participation (p > 0.05). In terms of gender, boys obtained higher scores on intrinsic motivation, identified regulation and amotivation than girls. In terms of sport participation, sport participants had higher scores on identified regulation subscale than non-participants. In terms of grade level, 6 grade level students obtained higher scores than 8 grade level students on intrinsic motivation subscale.The analysis on the perceived motivational climate revealed only significant gender differences in students learning orientation and students worries about mistakes and girls scored higher on this subscale than boys.The results on the dispositional flow state indicated significant differences in subscales of flow states with regard to gender, sport participation, type of sports, and grade level (p< 0.05). In terms of gender, boys obtained higher scores on the Challenge-Skill Balance, Action- Awareness Merging and Loss of Self-consciousness subscales of Dispositional Flow State than girls. In addition, non-participants, sport participants had higher scores than non-participants on Total Concentration on The Task at Hand, Sense of Control, Transformation of Time and Autotelic Experience subscales. In terms of type of sport participation, team sport participants obtained higher scores on Challenge-Skill Balance and Unambiguous Feedback subscales than individual sport participants. The results on the grade differences demonstrated that 6 th and 7th grade students scored higher on Challenge-Skill Balance, Clear Goals, Unambiguous Feedback and Autotelic Experience subscales than 8th grade students.The Hierarchical Regression Analysis indicated that participation motivation is the best and dominant predictor of Autotelic Experience subscale of Dispositional Flow. In addition the participation motivation predicted the dispositional flow state more than the perceived motivational climate.In conclusion, perceived motivational climate and participation motivation moderately predicted the dispositional flow state in physical education. Furthermore, self determined motives increase participation to physical education class, direct the individual to perceive the more equilibrium between their skill and task requirement, and also increase the enjoyment.