Büyük Menderes havzasında çoklu bromlu bifenil kirliliği ve sucul sistem canlılarında protein oksidasyonu üzerine etkileri

Abstract

Büyük Menderes Nehri havzası sazan balıklarının (Cyprinus carpio) karaciğer dokusunda polibromludifenil eter (PBDE) kirliliğinin boyutları ve söz konusu kirliliğin protein oksidasyonu üzerine etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla nehir üzerinde 3 istasyon belirlenerek 1 yıl içinde 2 ayrı dönemde örnekleme yapılarak 3 PBDE türevi ve protein karbonili (PKO) düzeyleri ölçülmüştür.İlk örnekleme döneminde en kirli bölge, referans olarak düşünülen Işıklı iken, ikinci örneklemede ise endüstri bölgesi olan Sarayköy'dür. İlk dönemde protein oksidasyonu en yüksek düzeyde Söke'de, ikinci dönemde ise Işıklı'da saptanmıştır. Örneklerde PBDE konsantrasyonu ile protein karbonil miktarları arasında zayıf bir doğrusal ilişki göze çarpmaktadır. Aynı bölgelerden sağlanan su örneklerinde PBDE ölçülememiştir.Sonuçlar, protein karbonil miktarının PBDE maruziyeti ile önemli derecede arttığını ve bu maruziyetin biyogöstergesi olarak kullanılabileceklerini göstermektedir. Tüm istasyonlardan alınan balık örneklerinde PBDE türevleri kışa oranla yaz döneminde azalma eğilimindedir. Bölgede yakalanan balıkları tüketen insanlarda PBDE maruziyetinin risk değerlendirmesi yapıldığında, maruz kalınabilecek miktarların toksikolojik risk sınırlarının altında kaldığı bulunmuştur.

The dimensions of polybrominated diphenyl ether (PBDE) pollution and its effect on protein oxidation in carp (Cyprinus carpio) liver tissues from Büyük Menderes river basin have been investigated. 3 PBDE congeners and protein carbonyls (PCO) have been measured in three stations in two different sampling periods in a year.The most polluted site in the first period is Işıklı, which was previously supposed to be ?reference?, and in the second period is the industrial area, Sarayköy. The highest PCO levels in the first period have been determined in Söke, while in the second period in Işıklı. Even not very strong, a linear correlation between PCO and PBDE levels has been observed. PBDEs have not been measured in water samples from the same sites.Findings pointed out that PCO levels are increased with PBDE levels, and it can be used as a marker of PBDE exposure.