Kanser dispne ölçeği`nin Türk kanser hastalarında geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma Kanser Dispne Ölçeği nin Türk kanser hastaları için Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.Metodolojik olarak planlanan araştırmanın örneklemini 30 Mayıs 2011 - 4 Eylül 2011 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tülay Aktaş Onkoloji ve Kemik İliği Transplantasyon Hastanesi ile Göğüs Hastalıkları Kliniği'nde dispne semptomunu yaşayan akciğer kanserli veya akciğere metastazı olan 120 hasta birey oluşturmuştur.Araştırmada veri toplama araçları olarak; Hasta Tanıtım Soru Formu, Kanser Dispne Ölçeği, MRC Dispne Skalası ve Vizüel Analog Skala (VAS) kullanılmıştır.Kanser Dispne Ölçeği'nin dil eşdeğerliliğinin sağlanması için, ölçeğin Türkçe'ye çevirisi ve geri çevirisi yapılmıştır. Çeviri işleminin ardından uzman görüşleri alınmış ve uzmanların önerileri doğrultusunda gerekli düzeltmeler yapılmış, Kendall Uyuşum Katsayısı hesaplanmıştır ( Kendall's W(a) = 0.157, , p=0.101).Kanser Dispne Ölçeği'nin güvenirlik çalışmalarında ölçeğin zamana karşı değişmezliğini belirlemek için birinci uygulamadan 15 gün sonra ölçek 30 kişiye tekrar uygulanmıştır. Birinci ve ikinci uygulama alt boyutlar ve toplam puan korelasyonları karşılaştırıldığında, test-tekrar test ölçek toplam puanı arasındaki korelasyon r= 0.96 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin üç alt boyutunun zamana karşı değişmezliğini test etmek için yapılan korelasyon analizi sonuçlarına tüm alt boyutlardan elde edilen test-tekrar test korelasyon katsayılarının istatistiksel olarak anlamlı oldukları saptanmıştır. Yapılan madde analizi sonucunda ölçeğin maddelerinin toplam korelasyon katsayısı 0.68 ile 0.86 arasında saptanmıştır. Ölçeğin tümü için elde edilen Cronbach alpha katsayısı 0,72 olarak saptanmıştır.Ölçeğin yapı geçerliği çalışması için faktör analizi yapılmış, faktör ağırlıkları göz önünde bulundurularak en uygun çözümlemenin orijinal ölçek ile uygun faktör sayısına sahip üç faktörde (Çaba Duygusu alt boyutu, , Anksiyete Duygusu alt boyutu, Rahatsızlık Duygusu alt boyutu ) olduğu görülmüştür.Kanser Dispne Ölçeği'nden ve çalışmada kullanılan diğer nefes darlığı ölçeklerinden (MRC Dispne Skalası ve Vizüel Analog Skala) elde edilen puanların korelasyonu incelendiğinde ölçeklerin puan ortalamaları arasında pozitif yönde, anlamlı bir ilişki bulunmuştur.Sonuç olarak;Kanser Dispne ÖlçeğiTürk toplumu için güvenirliği ve geçerliği yüksek bir ölçektir.Anahtar Sözcükler: Kanser, Dispne, Güvenirlik, Geçerlik

The aim of this paper is to study on the reliability and validity of the Cancer Dyspnea Scale for Turkish cancer patients.Exemplification of the research that was methodologically planned was made up of 120 subjects. They were the cancer patients of lung cancer and lung metastasis who came to the Tülay Aktaş Hospital of Oncology and Bone Marrow Transplantation with Chest Diseases Clinic at Ege University Faculty of Medicine. In the research, information forms of patients, (CDS Cancer Dyspnea Scale, MRC Dyspnea Scale and Visual Analogue Scale were used as data collecting tools.For the equivalence of the language of the Cancer Dyspnea Scale , it was translated into Turkish and translated back into English. After the translation, opinions of experts were taken and in accordance with their suggestions, necessary changes were made and Kendall Consistency Co-efficient was calculated with a correlation test (Kendalls W(a) = 0.157, p=0.101).In the reliability study of the Cancer Dyspnea Scales in order to determine the constancy of the scale against time its applied to 30 people two times, second time was 15 days after the first time. When the first and the second application sub-dimensions and total point correlations were compared, the correlation between test-repeat test scale total point was calculated as r= 0.86. Three sub-dimension of the scale invariance against time, to test for correlation analysis results obtained from all sub-dimensions of the test-retest correlation coefficients were found to be statistically significant.The `item analysis` of the scale items as a result of the total correlation coefficient was between 0.68 and 0.86. Cronbach's alpha coefficient is 0.72 for the full scale was obtained.Factor analysis for the study of structural validity of the scale was done and by taking the factor weights into consideration, it was seen that the most appropriate analysis was in the three factors(sense of effort, sense of anxiety, sense of discomfort) having the same number of factors with the original scale.Correlations between the total Cancer Dyspnea Scale score and other dyspnea scales (MRC Dyspnea Scale and Visual Analogue Scale) were found out that there was a positive a way, significant relationship between the scales averages.As a result, `Cancer Dyspnea Scale` high reliability and validity of a scale for the Turkish society.Key Words: Cancer, Dyspnea, Reliability, Validity