Yenipazar yöresi (bilecik) üst jura-kretase istifinin planktonik foraminifer biyostratigrafisi

Abstract

Bu çalışmada Bilecik'in Doğusundaki Geç Jura-Kretase yaşlı birimleri oluşturan yamaç-havza çökelleri şeklinde depolanmış Yenipazar Formasyonu'nun planktonik foraminifer topluluğu tanımlanarak, birimin çalışma alanındaki jeokronolojik konumu ve paleoortamsal özellikleri yorumlanmıştır. Çalışma alanında Yenipazar Formasyonu'ndan ölçülen Karahasanlar stratigrafik kesitinden 218 örnek alınmış ve bu örneklerden 24 planktonik foraminifer cinsine ait 82 tür tanımlanmıştır. Önceki çalışmalarda farklı yaşlar verilen Yenipazar Formasyonu'nun yaşı bu çalışmada tanımlanan planktonik foraminifer cins ve türlerinin dağılımlarına dayanılarak Albiyen-Geç Maastrihtiyen olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada Karahasanlar ölçülü stratigrafik kesitinden alınan örneklerdeki planktonik foraminifer bolluk dağılımları belirlenerek, inceleme alanında Albiyen-Geç Maastrihtiyen zaman aralığındaki deniz seviyesi değişimleri belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre Bilecik bölgesinde deniz seviyesinin en yüksek olduğu dönemlerin; Erken Albiyen, Erken Senomaniyen, Geç Kampaniyen'in başı ve Erken Maastihtiyen'in başı olarak, deniz seviyesinin en düşük olduğu dönemler ise; Geç Jura, Albiyen'in ortaları, Senomaniyen'in sonu-Erken Kampaniyen, Orta Kampaniyen, Geç Kampaniyen'in sonu ve Erken Maastrihtiyen'in ortalarından itibaren sonuna kadar olan zaman aralığı olarak belirlenmiştir. Karahasanlar ölçülü stratigrafi kesitinden derlenen her bir örnekteki planktonik foraminifer cins bollukları sayılarak oluşturulan çizelgelerdeki toplam planktonik foraminifer cins bolluk dağılımlarına göre paleoortam yorumu yapılmıştır. Elde edilen verilere göre; inceleme alanında Albiyen zaman aralığında iklimin ılıman-sıcak karakterde olduğu, Albiyen'den sonra Erken Maastrihtiyen'e kadar iklim soğurken deniz sığ karakter kazanmıştır. Geç Maastrihtiyen'de, volkanik faaliyetin artarak devam etmesi sonucunda ortamdaki canlı ekolojisinin olumsuz olarak etkilendiği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler : Bilecik, Paleortam, Planktonik Foraminifer, Sayısal Analiz, Sistematik, Üst Jura-Kretase, Yenipazar Formasyonu.

In this study, the planktonic foraminifera association of the Yenipazar Formation which comprises Late Jurassic-Cretaceous slope to basin sequences located in the east of Bilecik is examined and its geochronological and paleoenvironmental properties are interpreted. The 82 planktonic foraminifera species that belongs to 24 genus are determined in the 218 samples gathered from the Karahasanlar stratigraphic section which is measured within the Yenipazar Formation. The Yenipazar Formation age was determined as Albian-Late Maastrichtian according to definited planktonic foraminifera assemblage. Sea level changes in the basin during the Albian-Late Maastrichtian time interval is interpreted with the help of the abundance distribution of planktonic foraminifera species in the samples of Karahasanlar measured stratigraphic section. According to data available, the highest sea levels in Bilecik district were reached in Early Albian, Early Senomanian, at the start of Late Campanian and at the start of Early Maastrichtian; while the lowest levels were reached in Late Jurassic, Middle Albian, end of Senomanian-Early Campanian, Middle Campanian, at the end of Late Campanian and from the middle of Early Maastrichtian to end of Early Maastrichtian time interval. According to data obtained the study area, the climate was temperate-warm during Albian , after the Albian time to the Early Maastrihtiyen time, climate was cool and the sea level was in shallow character. At the Late Maastrihtiyen, environment continued to increase volcanic activity, therefore, ecology of life in environment is negatively affected is determined. Keywords: Bilecik, Paleoenvironmental, Planktonic Foraminifera, Numerical Analysis, Systematic, Upper Jurassic-Cretaceous, Yenipazar Formation.