İlköğretim kurum yöneticilerinin izlenim yönetimi (Bingöl ili örneği)

Abstract

İnsan ilişkilerinin temelini oluşturan izlenim yönetimi, bireylerin bilinçli veya bilinçsizce gerçekleştirdiği diğer insanlara yönelik olumlu veya olumsuz davranışlarının etkilerini yönetme biçimidir. Belirli bir süreç dâhilinde sözel veya sözel olmayan şekilde gerçekleşen izlenim yönetiminde, bireyler, kendini sevdirme, kendi niteliklerini tanıtma, acındırma, örnek birey imajı sergileme veya gözdağı verme gibi belirli izlenim yönetimi taktiklerini kullanarak diğer insanları etkilemeye çalışır. Böylelikle bireyler, iletişimde olduğu diğer insanları etkileyerek ya toplum tarafından kabul görülüp, belirli bir imaj oluşturmayı veya var olan olumlu imajını korumayı ya da davranışlarından dolayı insanlarda oluşturduğu olumsuz etkileri gidermeyi amaçlamaktadırlar. Dolayısıyla bu süreci anlamak için insan ilişkilerinin temeli olan izlenim yönetimini merkezine alan bu çalışma, ilköğretim kurum yöneticilerinin ifade ettiği ve öğretmenlerin algıladığı yönetici izlenim yönetimi taktiklerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, yöneticilerin izlenimleri önemseyip önemsememelerini, bu taktikleri kullanma düzeylerinin, görev, kıdem, kurum yeri ve eğitim düzeylerine göre anlamlı farklılık olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun yanında, öğretmenlerin algıladığı yönetici izlenim yönetimi taktiklerinin öğretmenlerin cinsiyetine, eğitim düzeylerine, kurum yeri ve kıdemlerine göre anlamlı farklılık olup olmadığı saptanmak istenmektedir.Araştırmanın evrenini, Bingöl il merkezi, ilçeleri ve köylerinde bulunan 81 ilköğretim kurumunda görev yapan 209 yönetici ile bu okullarda çalışan 1507 öğretmen oluşturmaktadır. Örnekleme yöntemi olarak tabakalı örnekleme uygulanmıştır. Yönetici örneklemi için ulaşılabilirlik göz önünde bulundurularak il merkezinde 55, ilçe merkezlerinde 39 ve köylerdeki 22 yöneticiye ulaşılmıştır. Öğretmenlerden ise il merkezindeki 166, ilçe merkezlerinden 85 ve köylerden 63 kişi örneklem olarak seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak yöneticiler için Demir (2002) tarafından yapılan ?Türkiyede'ki Resmi ve Özel Lise Öğretmenlerin İzlenim Yönetimi? adlı araştırmada uygulanmış olan `İzlenim Yönetimi Taktikleri Ölçeği' kullanılmıştır. Öğretmenler için ise aynı ölçeğin öğretmenlere uyarlanmış hali kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizi için SPSS for Windows 15.0 programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t testi tekniği, Non-Parametrik Mann Whitney U Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve Parametrik Olmayan Kruskal Wallis H testinden yararlanılmıştır. Varyans analizi sonucunda, grup ortalamaları arasında anlamlı bir farkın çıkması durumunda farkın hangi gruplardan kaynaklandığını saptamak amacıyla scheffe ve LSD testi kullanılmıştır. Sonuçların yorumlanmasında P<0.05 anlamlılık düzeyi kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda, ilköğretim okullarındaki müdürlerin çok büyük çoğunluğunun izlenimleri önemsediği tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan belirttiği görüşlere göre, yöneticiler öğretmenlere yönelik en fazla övgüyü, en az ise yıldırma ve engel olma kullandığı saptanmıştır. Ancak, yöneticilerin uyguladığı izlenim yönetimi taktiklerinin öğretmenlerde meydana getirdiği algılara göre, yöneticiler en fazla yadsıma, en az ise özür dileme ve engel olmayı kullandıkları belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: İzlenim yönetimi, İzlenim Yönetimi Taktikleri, İlköğretim Okulları, Müdürler, Öğretmenler,

Underlying the human relations, impression management is the way of managing the effects of positive or negative behaviours exhibited consciously or unconsciously towards other people. In impression management which occurs in verbal or nonverbal way within a certain process, individuals try to impress other people by using specific impression management tactics such as ingratiation, self-promotion, supplication, exemplification or intimidation. In this way, people reach their aims by either creating an image being accepted by society or protecting their positive current image or minimizing the bad effects of their behaviours on other people they are in communication with. Hence, this study which focuses on the impression management being the basis of human relations aims to reveal administrators? impression management tactics expressed by them and perceived by teachers. In accordance with this purpose, it is tried to determine the levels of their using impression management tactics and whether administrators care about impressions or not and if there is a significant difference between their duty, working duration, institution location and levels of their educational background. Besides this, it is also tried to determine whether there is significant difference between teachers? perceptions of administrators? impression management tactics by gender, levels of educational background, institution location and working duration.The population of the research consists of 209 principals and vise-principals adn 1507 teachers working in 81 primary schools having secondary grades (6,7,8) in province city center and other districts and villages in Bingöl. As sampling method, stratified sampling was used. Considering the accessibility for administrator samples, 55, 39 and 22 administrators in province city center, districts and villages were reached accordingly. 166 teachers in province city center, 85 in districts and 63 teachers in villages were chosen as sample. ?Impression Management Tactics Scale? used in the research ?Impression Management of the Public and Private High School Teachers in Turkey? by Demir (2002) was used as the data collection tool. For teachers, the adapted form of the same scale was utilized. SPSS Windows 15.0 software was used to analyse the collected data. In the analysis of the data, The Independent Gorup T Test , Non-Parametric Mann Whitnety U, One Way Analysis Of Variance and Non-Parametric Kruskal Wallis H Test The significance level was set as p<0,05. In the case of a significant difference among group averages, the Scheffe Test and the LSD Test was used to determine the source of the difference. The level of significance was selected as P<0.05. As a result of the research, it was determined that very large majority of primary school administrators cared about the impressions and only two of 116 administrators were female. According to the administrators? views, that they used praise at most and blocking and intimidation at least for teachers was determined. However, according to the teachers? perceptions of the impression management tactics applied by administrators, it was determined that administrators used repudiation at most, and apology and blocking at least.Key Words: Impression Management, Impression Management Tactics, Primary Schools, Administrators, Teachers